Τα κριτήρια ESG αρχίζουν να απασχολούν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις πλέον πέρα από τις εισηγμένες και αυτό όχι μόνο γιατί πλέον υπάρχει μεγαλύτερη πίεση από τη νομοθεσία αλλά και τις τράπεζες για μεγαλύτερη εστίαση σε θέματα που αφορούν την κοινωνία, το περιβάλλον και την διακυβέρνηση αλλά ακείται πίεση και από τους ίδιους τους εργαζόμενους και τους πελάτες.
H Βιολέτα Ξανθούλη, ιδρύτρια της startup Opennous μιλάει στο esgstories.gr για την startup Opennous και τα προγράμματα που τρέχουν γύρω από την ισότητα των φύλων, την ποικιλομορφία και συμπερίληψη (diversity & inclusion), και την κλιματική αλλαγή, για τη σημασία που έχει για τους εργαζόμενους να δουλεύουν σε μία εταιρεία που υιοθετεί κριτήρια ESG αλλά και πώς μπορεί μία εταιρεία να βοηθήσει τους εργαζόμενους να γίνουν μέρος της στρατηγικής ESG.
Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την startup Opennous;
Η ιδέα για την Opennous γεννήθηκε από μία πραγματική ανάγκη που έβλεπα και βίωνα ως στέλεχος σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες τα τελευταία χρόνια: το μεγάλο κενό μεταξύ των επιχειρήσεων και των εργαζομένων τους όταν μιλάμε για δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Ενώ οι επιχειρήσεις θέλουν (ή πρέπει) να υλοποιήσουν κάποιες δράσεις γύρω από κοινωνικά ή περιβαλλοντικά θέματα, οι εργαζόμενοι δεν έχουν τον ίδιο βαθμό κατανόησης γύρω από το εκάστοτε θέμα, με αποτέλεσμα να μην στηρίζουν ουσιαστικά τις δράσεις, να μην συμμετέχουν και να μην ταυτίζονται με το σκοπό της επιχείρησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σπατάλη ενέργειας και χρημάτων, αλλά αποτελεί και μία χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία ενός πραγματικά δυνατού σκοπού που θα κρατήσει και θα προσελκύσει τους σωστούς ανθρώπους.
Έτσι, πριν από λίγους μήνες δημιουργήσαμε την Opennous. Όπως υποδεικνύει και το όνομά μας, θέλουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να «ανοίξουν» το μυαλό τους και να τους δώσουμε νέες οπτικές γωνίες για θέματα που όλοι γνωρίζουν αλλά λίγοι πραγματικά κατανοούν.
Για να το πετύχουμε αυτό, έχουμε δημιουργήσει μία σειρά από προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης γύρω από κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα εμπνευσμένα από τα Sustainable Development Goals (SDGs) του UN.
Ήδη έχουμε ετοιμάσει τα πρώτα μας προγράμματα και δουλεύουμε για να ολοκληρώσουμε ακόμη περισσότερα τους επόμενους μήνες ώστε να καλύψουμε τις ολοένα αυξανόμενες (αλλά και τόσο διαφορετικές) ανάγκες των επιχειρήσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Πώς μία εταιρεία μπορεί να βοηθήσει τους εργαζόμενους να γίνουν μέρος της στρατηγικής ESG και πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή τους;
Το ESG είναι ένας όρος ευρύς και πολύπλευρος, και κάθε εταιρία θα πρέπει να ξεκινήσει από τα βασικά: να θέσει συγκεκριμένες προτεραιότητες με μετρήσιμους στόχους, και μετά να επικοινωνήσει με σαφήνεια το πλάνο και το όραμά της στους εργαζομένους της.
«Αν μία επιχείρηση θέλει να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα μέσα από τη λειτουργία του γραφείου της μάλλον θα χρειαστεί την ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων της στην προσπάθειά της»
Ανάλογα με τους στόχους που έχουν τεθεί, οι εργαζόμενοι μπορεί να είναι απαραίτητοι ή και όχι. Για παράδειγμα, αν μία επιχείρηση θέλει να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα μέσα από τη λειτουργία του γραφείου της, ή αν θέλει να στηρίξει τη νέα γενιά μέσω δράσεων επαγγελματικού προσανατολισμού, μάλλον θα χρειαστεί την ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων της στην προσπάθειά της. Για παράδειγμα μπορεί η ανακύκλωση να είναι σημαντική για την επίτευξη του στόχου μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αλλά αν οι εργαζόμενοι δεν πάνε μέχρι τον ειδικό κάδο και αντ’ αυτού πετούν τα χαρτιά τους στα σκουπίδια, τότε ο στόχος δεν επιτυγχάνεται.
Αν πάλι η εταιρία θέλει να μειώσει την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα στη διαδικασία παραγωγής, ή αν θέλει να κάνει μία χορηγία σε κάποιον οργανισμό που στηρίζει ευπαθείς ομάδες δεν είναι απαραίτητη η συμμετοχή των ανθρώπων της, αλλά σίγουρα είναι θεμιτή η στήριξή τους. Για παράδειγμα αν η επιχείρηση χορηγήσει ένα ίδρυμα που στηρίζει ΑμΕΑ, είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι να νιώθουν υπερήφανοι για την εταιρία στην οποία εργάζονται, και συνήθως αυτό συνεπάγεται και με εξωτερική επικοινωνία που βοηθά πολύ και στη φήμη της επιχείρησης.
Όλα όμως ξεκινούν από την βαθύτερη κατανόηση. Αν κάποιος δεν αντιλαμβάνεται γιατί είναι σημαντική η ανακύκλωση δεν θα πάει μέχρι τον κάδο. Αν κάποιος δεν αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες τότε δεν θα στηρίξει την επιχείρηση στον σκοπό αυτό.
Μπορείτε να αναφερθείτε στα προγράμματα που τρέχετε αυτή την περίοδο;
Αυτήν την περίοδο εστιάζουμε περισσότερο σε τρία προγράμματα που θεωρούμε ότι είναι πολύ βασικά για κάθε επιχείρηση: ισότητα των φύλων, ποικιλομορφία και συμπερίληψη (diversity & inclusion), και κλιματική αλλαγή.
Τα δύο πρώτα, αν και συναφή, βλέπουμε ότι οι επιχειρήσεις τα χρειάζονται μεμονωμένα. Ειδικά για την ισότητα των φύλων φαίνεται πως υπάρχει μεγάλη ανάγκη για βαθύτερη κατανόηση του θέματος. Πολλές εταιρίες έχουν – ή θέλουν να βάλουν – στόχους για εκπροσώπηση των γυναικών στη διοίκηση, αλλά τι νόημα έχει η ποσόστωση αν η πλειοψηφία των ανθρώπων με τους οποίους οι γυναίκες αυτές θα συναναστρέφονται καθημερινά έχουν προκαταλήψεις ή τις θεωρούν κατώτερες;
Ταυτόχρονα, η συμπερίληψη είναι κομβική σε μία εποχή που βλέπουμε διακρίσεις με βάση την ηλικία, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την εθνικότητα, και τόσα άλλα χαρακτηριστικά που μπορεί να βγάλουν έναν άνθρωπο από το «αποδεκτό» σύνολο.
Το τρίτο μας πρόγραμμα, η κλιματική αλλαγή, αποτελεί την βάση για οτιδήποτε περιβαλλοντικό θέλει να κάνει μία επιχείρηση. Η συνειδητοποίηση του μεγέθους της κλιματικής κρίσης βοηθά στο να αποφασίσει κάποιος την άμεση ανάληψη δράσης γύρω από το θέμα.
Πιστεύετε ότι είναι σημαντικό για τους εργαζόμενους να εργάζονται σε μία εταιρεία που υιοθετεί κριτήρια ESG ή είναι κάτι που ακόμα δεν τους απασχολεί; Υπάρχουν εργαζόμενοι στην Ελλάδα που δεν θα επιλέξουν μία εταιρεία γιατί δεν τη θεωρούν ηθική ή είμαστε μακριά από αυτό ακόμη;
Νομίζω πως είναι σημαντικό για κάθε άνθρωπο να νιώθει ότι η προσπάθειά του έχει αντίκτυπο, και μάλιστα έναν αντίκτυπο μεγαλύτερο από το πρακτικό αποτέλεσμα της δουλειάς του – να νιώθει δηλαδή ότι συνεισφέρει σε έναν μεγαλύτερο σκοπό. Οπότε θα σας πω πως ναι, είναι σημαντικό για τους εργαζόμενους, με την προϋπόθεση όμως οι δράσεις γύρω από το ESG καθώς και το αποτέλεσμά τους να επικοινωνούνται σωστά και ξεκάθαρα.
«Οι Millennials προσδοκούν από την εργασία τους να επικεντρώνεται σε προβλήματα με πυρήνα κοινωνικό, ενώ 38% θα σταματούσαν τη σχέση τους με μία εταιρία που έχει αρνητικό κοινωνικό ή περιβαλλοντικό αντίκτυπο»
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Deloitte, πάνω από το 70% των Millennials (που σήμερα είναι περίπου 25-40 χρονών) προσδοκούν από την εργασία τους να επικεντρώνεται σε προβλήματα με πυρήνα κοινωνικό, ενώ 38% θα σταματούσαν τη σχέση τους με μία εταιρία που έχει αρνητικό κοινωνικό ή περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
«Η δράση μίας επιχείρησης γύρω από αυτό που λέμε sustainability μπορεί να προσελκύσει, να διατηρήσει ή και να χάσει ταλαντούχους εργαζόμενους ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο θα το διαχειριστεί»
Συνεπώς νομίζω πώς δεν είμαστε καθόλου μακριά από αυτό, αντίθετα, είμαστε ήδη εκεί. Η δράση μίας επιχείρησης γύρω από αυτό που λέμε sustainability μπορεί να προσελκύσει, να διατηρήσει ή και να χάσει ταλαντούχους εργαζόμενους, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο θα το διαχειριστεί.
Ποια είναι τα μηνύματα που λαμβάνετε από την επιχειρηματική κοινότητα; Υπάρχει μία πίεση για μεγαλύτερη εστίαση γύρω από τα κριτήρια ESG;
Υπάρχει μία τεράστια πίεση αυτή τη στιγμή, την οποία κάποτε την ένιωθαν μόνο οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις αλλά πλέον την νιώθουν σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις, ίσως εκτός από τις πολύ μικρές.
Η πίεση αυτή προέρχεται από πολλές πηγές και ασκείται ταυτόχρονα:
Από τους πελάτες που προτιμούν επιχειρήσεις με θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία και το περιβάλλον, από τους εργαζόμενους που θέλουν να νιώθουν ότι συντελούν σε κάποιο σκοπό, από τους επενδυτές που χρηματοδοτούν κυρίως με βάση το sustainability, ακόμη και από το νόμο που από το 2023 θα υποχρεώσει 50,000 ακόμη επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση να πραγματοποιήσουν δράσεις γύρω από το ESG.
Οι επιχειρήσεις ξέρουν ότι το ESG είναι μονόδρομος. Αυτό που βλέπουμε ότι χρειάζονται είναι βοήθεια στο πώς να το κάνουν: από πού να ξεκινήσουν και πώς να πορευτούν.