Ο Benjamin Von Wong, Καναδός καλλιτέχνης και ακτιβιστής, μεταμορφώνει απορρίμματα σε εντυπωσιακές εγκαταστάσεις εδώ και μια δεκαετία. Δεν περιορίζεται σε εκθέσεις — τα έργα του τοποθετούνται σε χώρους όπου αποφασίζεται το μέλλον του πλανήτη: συνέδρια του ΟΗΕ, διαπραγματεύσεις για συνθήκες, κορυφαίες διπλωματικές εκδηλώσεις.
.
Το "The Thinker’s Burden": Τέχνη ως καταγγελία
Ένα έργο–σήμα κατατεθέν του Βon Wong είναι το “The Thinker’s Burden”: γιγάντια ανθρώπινη μορφή από ανακυκλωμένο πλαστικό μπροστά από τα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη, με ένα μπουκάλι στο ένα χέρι και ένα παιδί στο άλλο. Στο έδαφος της εγκατάστασης υπάρχει σύμβολο της Γης παγιδευμένο σε σπείρα DNA – σύμβολο του τι κινδυνεύουμε να χάσουμε.
Η εγκατάσταση φούσκωσε σε μέγεθος καθώς εθελοντές συνέχιζαν να ρίχνουν απορρίμματα σ' αυτήν, αντιστοιχώντας στις καθυστερήσεις των διαπραγματεύσεων — μετατρέποντας την τέχνη σε μετρήσιμη «φωτογραφία» της αδράνειας. Το αντίκτυπο ήταν τεράστιο: περισσότερα από 5,5 δισεκατομμύρια αποτυπώματα online και κάλυψη από 2.000 ειδησεογραφικά μέσα.
Από μηχανικός σε «συντονιστή» της περιβαλλοντικής συνείδησης
Αρχικά μηχανικός μεταλλείων, εγκατέλειψε τη σταθερότητα του ξεκίνημά του για να δοκιμάσει δρόμους πιο δημιουργικούς: ηθοποιία, φωτογραφία, εγκαταστάσεις. Όμως ένιωθε ότι η «wow» αισθητική δεν ήταν αρκετή—ήθελε αλλαγή με νόημα. Διάβασε, μελέτησε, εμβάθυνε στην κρίση των πλαστικών και της κλιματικής αλλαγής. Τελικά, αποφάσισε να ενώσει την τέχνη με τον περιβαλλοντικό ακτιβισμό.
Αυτό που τον χαρακτηρίζει: δεν είναι απλώς καλλιτέχνης, αλλά συντονιστής. Εκτός από τη δημιουργία, οργανώνει, συγκεντρώνει πόρους, δημιουργεί στρατηγικές προβολής και συνεργάζεται με ΜΚΟ, εθελοντές και μέσα.
Το δίλημμα του αισθητικού σοκ
Οι εγκαταστάσεις του παίζουν ακριβώς σ' αυτό το τεντωμένο σχοινί: από μακριά μοιάζουν όμορφες, από κοντά καταδεικνύουν το τραγικό. Αυτό το «ωραίο–τρομακτικό» προκαλεί συναισθηματικές συγκινήσεις που δεν αφήνουν σιωπηλό τον θεατή.
Ποσοστά που σοκάρουν
430 εκατ. τόνοι πλαστικού παράγονται ετησίως
2/3 καταλήγουν σε χωματερές ή στο περιβάλλον
Μόλις 9% ανακυκλώνεται
Μέχρι το 2050, σε όγκο, μπορεί να υπάρχει περισσότερο πλαστικό παρά ψάρια στις θάλασσες.
Πολιτική αδιαφορία στο κάδρο
Ακόμα κι αν η κλιματική κρίση αποσπά τη δημόσια προσοχή, η πραγματική πολιτική πρόοδος φαίνεται να παραμένει πίσω. Ο Von Wong θεωρεί πως η περιβαλλοντική ατζέντα έχει υποβαθμιστεί από τον πληθωρισμό, τους πολέμους, και τον οικονομικό εθνικισμό. Ωστόσο, δεν το βάζει κάτω: «Ορισμένες μάχες δεν κερδίζονται για να νικηθείς, αλλά γιατί είναι σωστές».
Τέχνη όχι για να σώσει τον πλανήτη, αλλά για να μην τον ξεχάσουμε
Οι εγκαταστάσεις είναι προσωρινές, κοστοβόρες, δύσκολες στην υλοποίηση. Αλλά ο Von Wong τις βλέπει σαν μνημεία της εποχής μας: εφήμερα όσο και η ίδια η Γη, αλλά δυνατότερα ώστε να μην περάσουν απαρατήρητα.
«Τέχνη από μόνη της δεν θα σώσει τον πλανήτη», λέει, «αλλά δεν χρειάζεται να το κάνει. Αν ο καθένας από εμάς κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί στον τομέα του, ο πλανήτης θα αλλάξει».
