Σίγουρα για τους επαγγελματίες οι καλοκαιρινές διακοπές απέχουν λιγάκι ακόμα, όμως εν αναμονή εκείνων των ημερών ανάπαυλας έχετε τον χρόνο να οργανώσετε τα καλοκαιρινά σας αναγνώσματα. Άλλωστε οι περισσότεροι το καλοκαίρι προλαβαίνουν να διαβάσουν μαζεμένα όλα εκείνα τα βιβλία που μπήκαν σε “παύση” στο τρέξιμο της χρονιάς. Εμείς συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε πέντε βιβλία, ελληνικά ή μεταφρασμένα που αφορούν-τι άλλο;- το κλίμα, το περιβάλλον και την οικολογία. Σήμερα που οι περιβαλλοντικές αλλαγές, αλλά και οι κλιματικές νομοθεσίες εξελίσσονται πιο γρήγορα από ποτέ, είναι η στιγμή να μελετήσουμε την φιλοσοφία του περιβάλλοντος, αλλά και να δώσουμε στον εαυτό μας μερικές σαφείς απαντήσεις στα πιο γνωστά, σύγχρονα ερωτήματα. Από την κλιματική αλλαγή και τις αντιμαχόμενες πολιτικές για το κλίμα, μέχρι την λειψυδρία και τον “έκτο αφανισμό”, στις σελίδες αυτών των βιβλίων θα βρείτε μπόλικες από τις απαντήσεις που αναζητάτε-ή έστω θα θέσετε πιο στοχευμένα ερωτήματα…
Επειδή δεν υπάρχει Planet B- Γιάννης Μανιάτης, Μάκης Προβατάς
Ο Μάκης Προβατάς συνομιλεί με τον Ευρωβουλευτή και ειδικό σε θέματα ενέργειας και κλίματος Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος απαντάει σε μια σειρά ερωτημάτων με τρόπο απλό και κατανοητό. Τα μεγάλα διλήμματα για παγκόσμιες οικονομίες που αντικαθιστούν τα ορυκτά καύσιμα με ανανεώσιμες πηγές, οι νέες γεωπολιτικές ισορροπίες με τον βαρύνοντα ρόλο της Κίνας στην πράσινη μετάβαση, η διαχείριση απορριμμάτων, η σπουδαιότητα των δασών στην οικολογική ισορροπία, η ρύπανση των νερών, η συμβολή της βιομηχανίας μόδας στις εκπομπές ρύπων, ο ρόλος της έξυπνης ψηφιακής γεωργίας, οι σύγχρονες μεταφορές, ο ρόλος της βιομηχανίας, οι αναγκαίες αλλαγές, τέλος, στην καθημερινή συμπεριφορά όλων μας αναλύονται με απλό και, κυρίως εποικοδομητικό, τρόπο. Σημαντικό μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στις ελληνικές συνθήκες και προτεραιότητες. Η ενεργειακή δημοκρατία, η ενεργειακή φτώχεια, η εξοικονόμηση ενέργειας, οι ενεργειακές κοινότητες, τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων, οι μεγάλες γεωπολιτικές πρωτοβουλίες της χώρας για μετεξέλιξή της σε ενεργειακό κόμβο: ένα σφαιρικό πλέγμα αλληλοεξαρτώμενων προβλημάτων αναλύεται διεξοδικά και κυρίως, μια σειρά εμπεριστατωμένων λύσεων προτείνονται για το σήμερα και το αύριο της χώρας, μέσα στο σύνθετο οικονομικό και διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται καθημερινά.
Ο κόσμος καίγεται- Πέτρος Κόκκαλης, Ξενοφών Κοντιάδης
Ο Πέτρος Κόκκαλης και ο Ξενοφών Κοντιάδης αναλύουν τα ίδια ζητήματα, από μια πιο πολιτική σκοπιά. Ποιες πολιτικές δυνάμεις αντιμάχονται και τι προτείνουν για τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση; Ποιες είναι οι προκλήσεις για την Ελλάδα και την Ευρώπη; Ποια είναι τα όρια της ανάπτυξης; Είναι εφικτό να απομακρυνθούν οι οικονομίες από τα ορυκτά καύσιμα και να διασφαλιστεί ασφαλής, φτηνή και καθαρή ενέργεια;
“Η περιβαλλοντική κατάρρευση, οι κοινωνικές ανισότητες, η εργασιακή επισφάλεια και η ενεργειακή φτώχεια πρέπει να αντιμετωπιστούν με ρηξικέλευθες παρεμβάσεις. Στόχος είναι η κλιματική, η κοινωνική και η διαγενεακή δικαιοσύνη. Ένα δίκαιο πράσινο συμβόλαιο, που εγγυάται τη μετάβαση σε μια νέα εποχή, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν μικρότερες ευθύνες για την κλιματική κρίση, που είναι εκτεθειμένοι στις μεγαλύτερες ζημίες και απώλειες, που δεν έχουν δυνατότητα να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.” γράφουν οι συγγραφείς στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Γεωπολιτική του νερού- Blanchon David
Πολλοί θεωρούν τους υδάτινους πόρους εξίσου σημαντικούς με το πετρέλαιο, καθώς η έλλειψή τους θα μπορούσε αντίστοιχα να οδηγήσει σε μια ολέθρια «κρίση νερού», σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ διατυπώνονται προβλέψεις ότι η κρίση αυτή ενδέχεται να πυροδοτήσει ακόμα και πολεμικές συρράξεις. Ωστόσο, ο ρόλος του νερού στις συγκρούσεις δεν έχει διερευνηθεί ακόμη επαρκώς. Αν λάβουμε ως δεδομένο ότι το νερό προκαλεί τριβές στις σχέσεις μεταξύ των κρατών, σπανίως αποτελεί τη βασική αιτία μιας σύρραξης· μπορεί όμως να αποτελέσει γόνιμο έδαφος για συνεργασία, εάν υπάρχουν ειρηνικές προθέσεις. Η γεωπολιτική του νερού δεν εξαντλείται στις «κρίσεις νερού» που οφείλονται σε φυσική λειψυδρία, αλλά ασχολείται και με τις ανεπαρκείς πολιτικές διαχείρισης του νερού και με την αδυναμία κατοχύρωσης υδατικής ασφάλειας, προβλήματα τα οποία εντείνονται από την κλιματική κρίση. Παρ' όλα αυτά, λύσεις υπάρχουν για μια «νέα κουλτούρα του νερού»· απομένει τώρα να εφαρμοστούν.
Μέσα από την ανάλυση συγκεκριμένων περιπτώσεων, ο Νταβίντ Μπλανσόν παρουσιάζει τις τρεις μεγάλες προκλήσεις στη διαχείριση του νερού στον 21ο αιώνα: προστασία των οικοσυστημάτων, παροχή πόσιμου νερού σε όλους και επαρκής υδροδότηση για τη γεωργία. Το νερό παίζει βασικό ρόλο στην κάλυψη των θεμελιωδών αναγκών του ανθρώπου, και γι' αυτό αποτελεί, όπως το κλίμα, ένα παγκόσμιο διακύβευμα.
Η αντίληψη του περιβάλλοντος- Ingold Tim
Σύμφωνα με τον Τιμ Ίνγκολντ, η πολιτισμική ποικιλότητα συνίσταται, πρώτα απ' όλα, στην ποικιλία των δεξιοτήτων. Ούτε έμφυτες, ούτε επίκτητες, αλλά βιολογικές όσο και πολιτισμικές, οι δεξιότητες αναπτύσσονται και ενσωματώνονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσα από την πρακτική και την εκπαίδευση σ' ένα περίγυρο. Για να εξηγήσουμε τη γέννησή τους μέσα από τη δυναμική της ανάπτυξης, απαιτείται μια οικολογική προσέγγιση, η οποία εντάσσει τους ανθρώπους στο πλαίσιο μιας ενεργητικής εμπλοκής με το συστατικά του περιβάλλοντός τους.
Τα δοκίμια που συνθέτουν αυτό το βιβλίο επικεντρώνονται στην εξασφάλιση της διαβίωσης, στο νόημα της "κατοίκησης" και στο χαρακτήρα των δεξιοτήτων, συνυφαίνοντας προσεγγίσεις από τα πεδία της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της οικολογικής ψυχολογίας, της εξελικτικής βιολογίας και της φαινομενολογίας έτσι όπως δεν είχε ξαναγίνει ποτέ πριν. Το βιβλίο επαναστατικοποιεί τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τι είναι "βιολογικό" και τι "πολιτισμικό" στους ανθρώπους, τι συνιστά εξέλιξη και ιστορία και τι σημαίνει για τα ανθρώπινα όντα -που είναι ταυτόχρονα οργανισμοί και πρόσωπα- να κατοικούν ένα χώρο. Προσφέρει έτσι μια μοναδική κατανόηση της πρόσληψης του περιβάλλοντος, πολύτιμη όχι μόνο σε ανθρωπολόγους, αλλά και σε βιολόγους, ψυχολόγους, αρχαιολόγους, γεωγράφους και φιλοσόφους.
Ο έκτος αφανισμός- Kolbert Elizabeth
Ένα σπουδαίο βιβλίο για το παρόν και το μέλλον του κόσμου που δεν πρέπει να μας τρομάξει, αλλά να μας προβληματίσει.
Εδώ και μισό δισεκατομμύριο χρόνια έχουν συμβεί πέντε μαζικοί αφανισμοί, κατά τους οποίους η βιοποικιλότητα μειώθηκε ξαφνικά και δραματικά. Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν τον έκτο αφανισμό, που προβλέπεται πως θα είναι ο πιο σαρωτικός από τότε που η πρόσκρουση του αστεροειδούς εξόντωσε τους δεινόσαυρους. Αυτή τη φορά, όμως, η αιτία είμαστε εμείς.
Με ειλικρίνεια και εμπεριστατωμένη γραφή, η αρθρογράφος του New Yorker Elizabeth Kolbert εξηγεί γιατί και πώς έχει αλλάξει ο άνθρωπος τη ζωή στον πλανήτη με πρωτόγνωρο τρόπο.
Συνδυάζοντας έρευνες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, η Kolbert μας προσφέρει μια συγκινητική και πλήρη καταγραφή των εξαφανίσεων που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας. Δείχνει ότι ο έκτος αφανισμός είναι πιθανό να είναι η διαχρονικότερη παρακαταθήκη του ανθρώπινου είδους και μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε το θεμελιώδες ερώτημα του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Ο πρώην Αμερικάνος Πρόεδρος μάλιστα, Μπαράκ Ομπάμα, είχε πει για το βιβλίο: "Ένα εξαιρετικό κείμενο που μας δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν είναι καθόλου απίθανο να συμβούν μεγάλες και απότομες αλλαγές. Έχουν συμβεί στο παρελθόν και μπορούν να ξανασυμβούν".