Ήξερες ότι οι θάλασσες μας έχουν εκτάσεις που καλύπτονται από το φύκι «Ποσειδωνία»; Ήξερες, επίσης, ότι αυτό το φύκι μπορεί να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες εκπομπών άνθρακα και να παράγει πλούσιο οξυγόνο;
Η Ποσειδωνία είναι είδος θαλασσίου φανερογάμου ενδημικό στη Μεσόγειο Θάλασσα. Σχηματίζει μεγάλα υποθαλάσσια λιβάδια που έχουν θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, αποτελώντας καταφύγιο για περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας του ελληνικού χώρου εκτιμάται ότι παράγουν 24 εκατ. τόνους οξυγόνου ετησίως, ενώ απορροφούν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα συγκρινόμενα με τα δάση του Αμαζονίου. Η ύπαρξη δε των λιβαδιών Ποσειδωνίας συμβάλλει στην προστασία της ελληνικής ακτογραμμής και των παραθαλάσσιων τοπίων της χώρας από το φαινόμενο της διάβρωσης. Επιπλέον, η χαρτογραφούμενη Ποσειδωνία μόνο κατά τον πρώτο χρόνο του έργου, επιτυγχάνει άμεσο και έμμεσο οικονομικό αντίκτυπο που δύναται να υπερβαίνει τα €10 δισ. ετησίως.
Αυτό το σημαντικό φυτό για τη ζωή του πλανήτη, απειλείται όπως όλα τα υπόλοιπα από την κλιματική κρίση και την αλόγιστη συμπεριφορά του ανθρώπου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να δείχνουν την καταστροφή της Ποσειδωνίας. Για το λόγο αυτό, και μετά από σχετική αναλυτική έρευνα προέκυψε ότι υπάρχει ανάγκη συλλογής επιστημονικών δεδομένων αλλά και ευαισθητοποίησης γύρω από την Ποσειδωνία, που αποτελεί ένα μοναδικό είδος ενδημικό της Μεσογείου και ταυτόχρονα ένα οικοσύστημα ιδιαιτέρως ευάλωτο στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Το πρόγραμμα «Vodafone Posidonia»
Σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να δώσει λύση το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας & Φυσικής Ωκεανογραφίας (Oceanus Lab) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Το πρόγραμμα αφορά στη χαρτογράφηση και προστασία των υποθαλάσσιων δασών Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, και την ανάδειξή τους ως έναν από τους σημαντικότερους πνεύμονες της Μεσογείου.
Στόχοι της πρωτοβουλίας η ανάδειξη της Ποσειδωνίας ως πνεύμονα της Μεσογείου και η ευαισθητοποίηση για την ανάγκη προστασίας της. Το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος περιλαμβάνει αρχικά την χαρτογράφηση της Ποσειδωνίας, αρχικά σε στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου Πελάγους, ικανές να δώσουν στους ειδικούς την δυνατότητα ασφαλών αναγωγών για τον υπολογισμό του συνόλου της Ποσειδωνίας στον ελληνικό χώρο. Πρώτη στάση του προγράμματος στις Κυκλάδες είναι ο θαλάσσιος χώρος γύρω από τα νησιά της Σύρου και της Πάρου, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί για την άνοιξη η ερευνητική αποστολή στη θάλασσα της Μυκόνου και της Δήλου το 2024.
Για την υλοποίηση του προγράμματος, το Ίδρυμα Vodafone συνεργάζεται με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών, που αποτελεί το μεγαλύτερο διδακτικό και ερευνητικό πανεπιστημιακό εργαστήριο στον τομέα του στην Ελλάδα, υπό την επιστημονική επίβλεψη του Καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Παπαθεοδώρου.
Ο κ. Παπαθεοδώρου, κατά την παρουσίαση του νέου προγράμματος ανέφερε: «Το ερευνητικό πρόγραμμα που υλοποιείται με την στήριξη του Ιδρύματος Vodafone φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει με μεγάλη ακρίβεια ένα παράκτιο ενδιαίτημα προτεραιότητας, τα λιβάδια P. oceanica (Ποσειδωνία), το οποίο αποτελεί ένα συνηθισμένο αλλά και τόσο άγνωστο οικοσύστημα των ρηχών νερών, έως βάθη 40-45 μέτρων. Επιπλέον στοχεύει στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για αυτό το ιδιαίτερο ενδιαίτημα που προσφέρει πολύ σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες στο περιβάλλον της Μεσογείου Θάλασσας. Εξελιγμένα ηχοβολιστικά συστήματα, υποβρύχια κατευθυνόμενα βαθυσκάφη και αυτόνομα οχήματα επιφανείας θα χρησιμοποιηθούν για την αποτύπωση των λιβαδιών σε νησιά των Κυκλάδων. Επιπλέον, θα ποντισθεί υποθαλάσσιο παρατηρητήριο σε επιλεγμένο λιβάδι Ποσειδωνίας για την παρακολούθηση των πιθανών περιβαλλοντικών πιέσεων και των φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συστηματική καταγραφή και χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας σε στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου με την χρήση εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και των αρμόδιων θεσμών και φορέων. Επιστέγασμα της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία της ψηφιακής διαδραστικής πλατφόρμας «Citizen Science», η οποία θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο μέσω του δικτύου της Vodafone με οπτικό υλικό και δεδομένα από την έρευνα, ενώ, παράλληλα, θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανεβάζουν το δικό τους υλικό και τις τοποθεσίες όπου συναντούν λιβάδια Ποσειδωνίας, συμβάλλοντας, έτσι, στην πρόοδο της έρευνας.
Ανάμεσα στις εντυπωσιακές δράσεις που περιλαμβάνει ο προγραμματισμός του Vodafone Posidonia ξεχωρίζει η πόντιση του υποβρυχίου Παρατηρητηρίου Ποσειδωνίας, το οποίο με υψηλής τεχνολογίας κάμερες, αισθητήρες IoT και τη δύναμη του Vodafone Green Network θα προσφέρει δυνατότητα επισκόπησης του βυθού σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό τόσο την παραγωγή επιπρόσθετων επιστημονικών δεδομένων, όσο και την ευκαιρία να θαυμάσει κανείς από μακριά την ομορφιά του βυθού.
Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Vodafone Ελλάδας, Χάρης Μπρουμίδης, δήλωσε σχετικά: «Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που στηρίζουμε ένα έργο σπουδαίας περιβαλλοντικής και κοινωνικό-οικονομικής αξίας σε συνεργασία με το Oceanus Lab και τον Καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδώρου. Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως είναι η απειλή για την βιωσιμότητα σημαντικών και ευάλωτων θαλάσσιων οικοσυστημάτων, απαιτεί διεπιστημονική σκέψη και συνεργασία, διαρκή εγρήγορση, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μάς δίνει η τεχνολογία και κυρίως τη συμμετοχή όλων μας. Προσβλέπουμε στα πολλαπλά οφέλη της συνεργασίας μας με το Oceanus Lab για την προστασία της Ποσειδωνίας, ένα έργο που επιβεβαιώνει τη διαρκή και αδιαπραγμάτευτη δέσμευσή μας να διαθέτουμε την τεχνογνωσία της Vodafone προς όφελος των συνανθρώπων μας και του φυσικού περιβάλλοντος».
Το ίδρυμα Vodafone
Το Ίδρυμα Vodafone, με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία, και τη φράση «Connecting for Good» να συνοψίζει τη φιλοσοφία του, δραστηριοποιείται από το 2002, έχοντας συνεργαστεί με περισσότερους από 100 Οργανισμούς και Φορείς της χώρας. Οι πυλώνες δράσης του Ιδρύματος είναι τέσσερις: η κοινωνική ενσωμάτωση, η υγεία, η παιδεία και το περιβάλλον.
Στα χρόνια δρατσηριότητας του το Ίδρυμα ανταποκρίνεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που προκύπρουν από φυσικές καταστροφές ή ανθρωπιστικές κρίσεις και δημιουργεί ψηφιακές εφαρμογές για το κοινό καλό με σκοπό να ανταποκριθεί σε καίρια ζητήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Συνδυάζοντας την κοινωνική συνεισφορά με τις τεχνολογίες των τηλεπικοινωνιών, επενδύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις τοπικές κοινωνίες, όπου δραστηριοποιείται ο Όμιλος Vodafone.