Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ επί δεκαετίες υποστηρίζουν ότι είναι διαφορετικές από τους εταιρικούς κολοσσούς προηγούμενων εποχών: πιο παραγωγικές, ταχύτατες και αντισυμβατικές, πιο εστιασμένες στο να κάνουν τη ζωή των πελατών τους καλύτερη. Οι δομές της παλιάς οικονομίας -ιδίως τα ρυθμιστικά πλαίσια και τα συνδικάτα- ήταν ακατάλληλες για καινοτόμες εταιρείες όπως εκείνες, χτισμένες επάνω στο δίπολο "ταχύτητα-ευελιξία".
.
Το 2022 τα εργατικά συνδικάτα κατέφθασαν στις Big Tech, σημειώνοντας μάλιστα μερικές εντυπωσιακές νίκες. Καθώς ωστόσο κυλούσε η χρονιά, έγινε σαφές ότι αυτές οι αψιμαχίες -οι οποίες δεν έχουν ακόμη αποδώσει συλλογικές συμβάσεις- ήταν μόνον η αρχή μιας μακράς μάχης στον κλάδο.
Τον Απρίλιο, οι εργαζόμενοι σε τεράστια αποθήκη της Amazon.com στο Staten Island της Νέας Υόρκης ψήφισαν να ενταχθούν στο νεοσύστατο Εργατικό Σωματείο Amazon (ALU), στην πρώτη επιτυχημένη συνδικαλιστική κίνηση σε εγκαταστάσεις του κολοσσού. Η νίκη έκανε τον Chris Smalls, απολυμένο πρώην υπάλληλο και ηγέτη του συνδικάτου "λαϊκό ήρωα", στέλνοντάς τον σε περιοδεία σε άλλες εργατικές οργανώσεις και επίδοξους οργανωτές εργαζομένων, καθώς και σε τηλεοπτικά "παράθυρα". Δύο μήνες αργότερα, οι εργαζόμενοι σε κατάστημα λιανικής της Apple στο Towson του Μέριλαντ, ψήφισαν υπέρ της ένταξης στη Διεθνή Ένωση Μηχανικών, στην πρώτη συνδικαλιστική νίκη έναντι της κατασκευάστριας του iPhone. Εργαζόμενοι σε κατάστημα στην Οκλαχόμα Σίτι έκαναν το ίδιο τον Οκτώβριο, εντασσόμενοι στους Communications Workers of America.
Οι εργαζόμενοι στις δύο εταιρείες είχαν διαφορετικά παράπονα. Οι υπάλληλοι στις άκρως αυτοματοποιημένες εγκαταστάσεις της Amazon δηλώνουν ότι ένιωθαν αναλώσιμοι και μερικές φορές ξεπερνούσαν τα φυσικά τους όρια. Στην περίπτωση της Apple, οι υπάλληλοι ανέφεραν ότι τα καταστήματα λιανικής που χρησίμευαν ως κόμβοι επισκευής και τεχνικής υποστήριξης ωθούνταν ολοένα και περισσότερο στις πωλήσεις, μετατρέποντας έναν χώρο εργασίας με επίκεντρο τις τεχνικές δεξιότητες σε άλλη μια εργασία λιανικής.
Εγχειρίδιο
Υπήρχαν επίσης και κοινά στοιχεία: οι ωρομίσθιοι σημείωσαν ότι δεν μοιράστηκαν τα κέρδη που είχαν οι εργοδότες τους κατά τη διάρκεια της άνθησης της εποχής του Covid. "Η πανδημία ήταν καταλυτική, γιατί αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή", λέει η Μάργκαρετ Ο' Μάρα, ιστορικός του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον που μελετά τη Σίλικον Βάλεϊ. "Είναι αυτό το μεγάλο, αόρατο εργατικό δυναμικό. Αυτές οι πολύ μεγάλες εταιρείες έγιναν τρομερά κυρίαρχες και απίστευτα κερδοφόρες".
Οι υποστηρικτές του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ χαιρέτισαν τις νίκες -μαζί με τη φαινομενικά διαρκώς διευρυνόμενη εκστρατεία συνδικαλισμού εργαζομένων στα καταστήματα Starbucks- ως μια εκ νέου αφύπνιση της οργανωμένης εργασίας, κάνοντας συγκρίσεις με τις εκστρατείες συνδικαλιστικής οργάνωσης στην αυτοκινητοβιομηχανία τη δεκαετία του 1930.
Amazon και Apple αντεπιτέθηκαν, αντλώντας πρακτικές από ένα δοκιμασμένο εγχειρίδιο "αποφυγής συνδικάτων". Διεξήγαγαν υποχρεωτικές συνελεύσεις εργαζομένων με θέμα την αποφυγή του συνδικαλισμού και έστειλαν διευθυντές και στελέχη να επιχειρηματολογήσουν κατά της συμμετοχής στα συνδικάτα, υποστηρίζοντας ότι τα τελευταία θα εισαγάγουν έναν περιττό "ενδιάμεσο" στις διαπραγματεύσεις εργαζομένων-εργοδοτών. Παρ' όλη τη συζήτηση περί καινοτομίας, οι εκστρατείες "ψηφίστε όχι στο συνδικάτο" ακούγονταν ακριβώς όπως εκείνες που χρησιμοποιούσαν οι εταιρείες εδώ και δεκαετίες για να αποθαρρύνουν τη συνδικαλιστική οργάνωση. Συνδικαλιστές διατείνονται ότι η Apple δημιούργησε ακόμη και ψευδο-συνδικάτο ελεγχόμενο από τη διοίκηση, τακτική που χρησιμοποιείτο πριν από έναν αιώνα.
Η Apple δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο. Εκπρόσωπος της Amazon τόνισε: "Οι υπάλληλοί μας έχουν την επιλογή εάν θα γίνουν μέλη συνδικάτου ή όχι. Πάντα την είχαν. Ως εταιρεία, δεν πιστεύουμε ότι τα συνδικάτα είναι η καλύτερη απάντηση στις ανάγκες των υπαλλήλων μας".
Στις 15 Δεκεμβρίου, οι υπάλληλοι των Starbucks σε κατάστημα στο Μανχάταν που χρησιμοποιεί τεχνολογία αγορών χωρίς ταμείο της Amazon ψήφισαν με οριακή πλειοψηφία κατά της συνδικαλιστικής οργάνωσης. Η δε Amazon αμφισβητεί τη νίκη του ALU στο Staten Island και δεν ξεκινά διαπραγματεύσεις για συλλογική σύμβαση, με τον διευθύνοντα σύμβουλο Andy Jassy να αναφέρει ότι η εταιρεία είναι πιθανό να προσφύγει σε ομοσπονδιακό δικαστήριο, πιθανώς εκκινώντας μια μακρά μάχη. Δύο εκλογές που προκήρυξε το συνδικάτο σε άλλες αποθήκες στη Νέα Υόρκη έληξαν με τους εργαζόμενους να ψηφίσουν υπέρ της μη συμμετοχής τους στο συνδικάτο, με το ALU να πατά "φρένο" στα σχέδια για περισσότερες ψηφοφορίες.
Κίνητρο
Πριν από τις ψηφοφορίες στο Μέριλαντ και την Οκλαχόμα, οι συνδικαλιστές στην Apple είχαν εγκαταλείψει τα σχέδια για μια ψηφοφορία σε κατάστημα στην Ατλάντα, λέγοντας ότι η πίεση που ασκείτο στους εργαζόμενους είχε καταστήσει αδύνατη τη διεξαγωγή δίκαιων εκλογών. Το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων (NLRB) των ΗΠΑ συμφώνησε τελικά ότι η Apple είχε παραβιάσει τα δικαιώματα των εργαζομένων. Η εταιρεία δεν σχολίασε το πόρισμα του συμβουλίου. Μια ξεχωριστή προσπάθεια για συνδικαλισμό σε χώρο εργασίας της Apple σε εμπορικό κέντρο του Σεντ Λούις εγκαταλείφθηκε τον Δεκέμβριο, αφότου ορισμένοι υπάλληλοι δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν εκπροσώπηση.
Το NLRB έχει διαπιστώσει ότι η Amazon παραβίασε επίσης τα δικαιώματα των εργαζομένων στην εκστρατεία της να τους πείσει να αντιταχθούν στα συνδικάτα. Η εξουσία του συμβουλίου, ωστόσο, να τιμωρεί τέτοιες πρακτικές είναι "ψαλιδισμένη": αφορά ασήμαντες ποινές και αιτήματα προς τους εργοδότες να διαπραγματεύονται καλόπιστα. "Όλοι οι εργοδότες, είτε θεωρούν τους εαυτούς τους καλούς είτε κακούς, έχουν κίνητρο να παραβιάζουν τον νόμο και να εμποδίζουν τους εργαζομένους να σχηματίσουν σωματείο", λέει ο David Madland, ανώτερος συνεργάτης του Center for American Progress, φιλελεύθερης ερευνητικής ομάδας δημόσιας πολιτικής. "Σε Apple και Amazon, οι εργαζόμενοι έχουν κερδίσει ένα συνδικάτο σε τουλάχιστον δύο μέρη, αλλά έχουν ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουν. Μπορεί να μην επιτύχουν ποτέ μια συλλογική σύμβαση εργασίας".
Οι συνδικαλιστικοί οργανωτές θεωρούν πάντως ότι η πίεση της κοινής γνώμης θα οδηγήσει τελικά τις εταιρείες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πηγή: Βloomberg, Capital.gr
