Η αρχαία Ελλάδα υπήρξε η κοιτίδα της δημοκρατίας, της δυτικής φιλοσοφίας – και, όπως αποδεικνύεται, της ρύπανσης από μόλυβδο.
Ερευνητές που μελέτησαν πυρήνες ιζημάτων που ανακτήθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος βρήκαν τις παλαιότερες γνωστές ενδείξεις μόλυβδου στο περιβάλλον που χρονολογούνται πριν από περίπου 5.200 χρόνια, όπως μεταδίδει το Associated Press.
.
Αυτό είναι 1.200 χρόνια παλαιότερο από την προηγούμενη καταγεγραμμένη ρύπανση από μόλυβδο, η οποία βρέθηκε σε έναν υγρότοπο στη Σερβία.
Στην αρχαιότητα, ο μόλυβδος απελευθερωνόταν στην ατμόσφαιρα ως υποπροϊόν της τήξης μεταλλεύματος για χαλκό και ασήμι. Το τοξικό μέταλλο αργότερα συμπυκνωνόταν ως σκόνη και κατέληγε στο έδαφος.
«Ο άργυρος χρησιμοποιούνταν για κοσμήματα, για ειδικά αντικείμενα – αλλά δεν βρισκόταν σε καθαρή κατάσταση», αλλά εξορυσσόταν σε μετάλλευμα συνδυασμένο με μόλυβδο, δήλωσε ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης Τζόζεφ Μάραν, συν-συγγραφέας μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη στο Communications Earth and Environment.
Η περιοχή με τα πρώτα σημάδια μόλυνσης από μόλυβδο βρίσκεται στη βορειοανατολική Ελλάδα, κοντά στο νησί της Θάσου. Προηγούμενα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η Θάσος ήταν ένας από τους σημαντικότερους τόπους της περιοχής για την εξόρυξη αργύρου και την επεξεργασία μετάλλων, δήλωσε ο Μάραν.
«Ο μόλυβδος που απελευθερώνεται από την τήξη είναι η πρώτη μορφή τοξικής ή βιομηχανικής ρύπανσης στον κόσμο», δήλωσε ο ιστορικός του Yale Τζόζεφ Μάνινγκ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μόλυνσης από μόλυβδο παρέμειναν αρκετά χαμηλά στην αρχαία Ελλάδα, που θεωρείται το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, καθ’ όλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, της Κλασικής περιόδου και της Ελληνιστικής περιόδου. Η κλασική περίοδος είναι διάσημη για την αθηναϊκή δημοκρατία, τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα, ενώ κατά την ελληνιστική περίοδο η επιρροή κορυφώθηκε σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου.
Αλλά περίπου πριν από 2.150 χρόνια, οι ερευνητές εντόπισαν «μια πολύ ισχυρή και απότομη αύξηση» των εκπομπών μολύβδου που προκλήθηκαν από ανθρώπινες δραστηριότητες σε ολόκληρη την Ελλάδα, δήλωσε ο συγγραφέας Ανδρέας Κουτσοδένδρης από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.
Περίπου εκείνη την εποχή, το 146 π.Χ., ο ρωμαϊκός στρατός κατέκτησε την ελληνική χερσόνησο, μεταμορφώνοντας την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής. Καθώς το ρωμαϊκό εμπόριο, οι αποικίες και η ναυτιλία επεκτάθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, η ζήτηση για ασημένια νομίσματα αυξήθηκε ραγδαία, απαιτώντας τήξη που απελευθέρωσε μόλυβδο, δήλωσε ο Κουτσοδένδρης.
Αργότερα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χρησιμοποίησε τον μόλυβδο για επιτραπέζια σκεύη και για κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων των σωλήνων.
Προηγούμενες έρευνες -συμπεριλαμβανομένης μιας ανάλυσης πυρήνων πάγου από τη Γροιλανδία- είχαν εντοπίσει υψηλά επίπεδα μολύβδου σε μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Όμως η νέα μελέτη προσθέτει μια πιο «συγκεκριμένη και τοπική εικόνα για το πώς άλλαξαν τα επίπεδα μολύβδου», δήλωσε ο Νέιθαν Τσέλμαν, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Reno, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.