Ο ίδιος ο καπιταλισμός απειλείται τόσο από την κλιματική αλλαγή όσο και οι πάγοι τις Ανταρκτικής ή τα τροπικά δάση του Αμαζονίου. Ο κίνδυνος κάποιου επιπέδου εξαφάνισης του καπιταλισμού μέσω της κλιματικής αλλαγής βρίσκεται στο επίκεντρο ενός πρόσφατου άρθρου που έγραψε ο Gunther Thallinger, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου Allianz, της μεγαλύτερης ασφαλιστικής εταιρείας στον κόσμο, με τίτλο «Κλίμα, κίνδυνος, ασφάλιση: 25 Μαρτίου 2025».
.
Το άρθρο του κ. Thallinger ξεκινάει με την περιγραφή της σχέσης μεταξύ των εκπομπών CO2 και της «ποσότητας ενέργειας» που παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα, που είναι ένας τρόπος για να πούμε «η υπερθέρμανση του πλανήτη που παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα», καθώς κάνει μια άμεση σύνδεση μεταξύ των δύο.
Ο κ. Thallinger διευκρινίζει τους κινδύνους: «Αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα οδηγούν σε άμεσους φυσικούς κινδύνους για όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στον άνθρωπο - γη, σπίτια, δρόμους, γραμμές ηλεκτροδότησης, σιδηροδρόμους, λιμάνια και εργοστάσια. Η θερμότητα και το νερό καταστρέφουν το κεφάλαιο. Τα πλημμυρισμένα σπίτια χάνουν την αξία τους. Οι υπερθερμασμένες πόλεις γίνονται ακατοίκητες. Ολόκληρες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων υποβαθμίζονται σε πραγματικό χρόνο, γεγονός που μεταφράζεται σε απώλεια αξίας, διακοπή εργασιών και υποτίμηση της αγοράς σε συστημικό επίπεδο».
Αν έτσι βλέπει τους κινδύνους για τη δομή των περιουσιακών στοιχείων του καπιταλισμού ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου της μεγαλύτερης ασφαλιστικής εταιρείας του κόσμου, τότε οι ηγέτες του καπιταλιστικού συστήματος θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρότερα το ενδεχόμενο για ανάληψη σοβαρής δράσης για την ανατροπή της κλιματικής αλλαγής.
Ο Thallinger συνεχίζοντας εξηγεί τους κινδύνους για τις αγορές του καπιταλισμού: «Η ασφαλιστική βιομηχανία έχει ιστορικά διαχειριστεί αυτούς τους κινδύνους. Αλλά πλησιάζουμε γρήγορα σε επίπεδα θερμοκρασίας 1,5°C, 2°C, 3°C όπου οι ασφαλιστές δεν θα είναι πλέον σε θέση να προσφέρουν κάλυψη για πολλούς από αυτούς τους κινδύνους. Τα μαθηματικά καταρρέουν: τα απαιτούμενα ασφάλιστρα υπερβαίνουν αυτό που μπορούν να πληρώσουν οι ιδιώτες ή οι εταιρείες. Αυτό συμβαίνει ήδη. Ολόκληρες περιοχές καθίστανται μη ασφαλίσιμες».
Κατά συνέπεια, «δεν πρόκειται για μια εφάπαξ προσαρμογή της αγοράς. Πρόκειται για συστημικό κίνδυνο που απειλεί τα ίδια τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού τομέα. Εάν η ασφάλιση δεν είναι πλέον διαθέσιμη, άλλες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες καθίστανται επίσης μη διαθέσιμες. Ένα σπίτι που δεν μπορεί να ασφαλιστεί δεν μπορεί να υποθηκευτεί. Καμία τράπεζα δεν θα εκδώσει δάνεια για μη ασφαλίσιμη περιουσία. Οι πιστωτικές αγορές παγώνουν».
Ο Thallinger εξηγεί πώς η κλιματική αλλαγή βλάπτει τον καπιταλισμό χαρακτηρίζοντας «αποτυχία της αγοράς λόγω κλίματος». Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο περίεργη σύμπτωση από την αυτοκαταστροφή του καπιταλισμού μέσω της γένεσης της εκβιομηχάνισης.
Οι λύσεις για την κλιματική αλλαγή είναι δύσκολες πέρα από τη διακοπή των εκπομπών ορυκτών καυσίμων. Για παράδειγμα, η κρατική στήριξη σε περιπτώσεις που η ασφάλιση δεν μπορεί να καλύψει τις ζημιές δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή, καθώς οι πολλαπλές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα επιβαρύνουν τους δημόσιους προϋπολογισμούς πέρα από την αποδοχή των φορολογουμένων. Κατά συνέπεια, οι πολλαπλές κλιματικές καταστροφές οδηγούν τελικά είτε σε κυβερνητική λιτότητα είτε σε κατάρρευση. Δεν υπάρχει ενδιάμεσο και καμία από τις δύο επιλογές δεν είναι ικανοποιητική για μια ζωντανή καπιταλιστική οικονομία.
Όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ο Thallinger δεν βλέπει καμία εύκολη διέξοδο, υποστηρίζοντας ότι «η ψευδής άνεση της προσαρμογής» είναι ένα ακόμη μειονέκτημα της πολυπλοκότητας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. «Δεν υπάρχει κανένας τρόπος «προσαρμογής» σε θερμοκρασίες πέραν της ανθρώπινης ανοχής». Και η προσαρμογή, εξ ορισμού, είναι περιορισμένη με τις μέγκα-πυρκαγιές και τις πόλεις που έχουν χτιστεί σε πλημμυρικά πεδία. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις.
Κατά συνέπεια, ο Thallinger υποθέτει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3°C είναι προ των πυλών, καθώς δηλώνει ότι η κατάσταση είναι «κλειδωμένη μόλις επιτευχθούν οι 3°C», παραδεχόμενος ότι δεν υπάρχει επιστροφή λόγω της αδράνειας του κύκλου του άνθρακα και της απουσίας κλιμακούμενων βιομηχανικών τεχνολογιών απομάκρυνσης του άνθρακα. «Σε αυτό το σημείο, ο κίνδυνος δεν μπορεί να μεταφερθεί (δεν υπάρχει ασφάλιση), ο κίνδυνος δεν μπορεί να απορροφηθεί (δεν υπάρχει δημόσια ικανότητα) και ο κίνδυνος δεν μπορεί να προσαρμοστεί (υπερβαίνονται τα φυσικά όρια). Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πλέον υποθήκες, δεν υπάρχει νέα ανάπτυξη ακινήτων, δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις, δεν υπάρχει οικονομική σταθερότητα. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας όπως τον ξέρουμε παύει να λειτουργεί. Και μαζί του, ο καπιταλισμός όπως τον ξέρουμε παύει να είναι βιώσιμος».
Συμπερασματικά, ο Thallinger λέει ότι πρέπει να καίμε λιγότερο άνθρακα ή/και να τον δεσμεύουμε στο σημείο της καύσης. Εν τω μεταξύ, η τεχνολογία για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα υπάρχει, η ηλιακή και αιολική ενέργεια, η αποθήκευση μπαταριών, το πράσινο υδρογόνο είναι κλιμακούμενες λύσεις. Αυτό που λείπει είναι η «ταχύτητα και η κλίμακα λειτουργίας». Αν και ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι «ο χρόνος τελειώνει γρήγορα», ίσως πολύ γρήγορα.
Ωστόσο, ο Thallinger δεν αναφέρει το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίλυση του αδιεξόδου της κλιματικής αλλαγής, την πολιτική. Οι ΗΠΑ, που κανονικά είναι ο παγκόσμιος ηγέτης σε θέματα παγκόσμιας κλίμακας, έχουν παγώσει την κούρσα για την επιδιόρθωση της κλιματικής αλλαγής. Αντιθέτων, προωθούν περισσότερες εκπομπές CO2 μέσω της αύξησης των γεωτρήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου και της πρόσθετης παραγωγής άνθρακα, επιπλέον της δραματικής συρρίκνωσης της EPA και της NOAA, οι οποίες είναι υπηρεσίες-κλειδιά για την επίλυση του αδιεξόδου της κλιματικής αλλαγής.
