Να κλείσει η βρύση» ονομάζεται ο οδικός χάρτης που δημοσιεύεται από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και αναφέρεται στο τι πρέπει να γίνει για να σταματήσει η καλπάζουσα ρύπανση: ο κόσμος να υποδιπλασιάσει τα πλαστικά μίας χρήσης και να υιοθετήσει μαζικά το τρίπτυχο «επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και διαφοροποίηση».
.
Δίχως, ωστόσο, να γίνεται σαφής παγκόσμιος στόχος μείωσης της παραγωγής των πλαστικών προϊόντων αυτών.
Η δημοσίευση του οδικού χάρτη γίνεται δύο εβδομάδες πριν από τον δεύτερο γύρο των διεθνών διαπραγματεύσεων στο Παρίσι, οι οποίες θα πρέπει να καταλήξουν σε μία δεσμευτική διεθνή συνθήκη μέχρι το τέλος του 2024 για τον τερματισμό της μαζικής ρύπανσης που απειλεί την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Το 2019, 253 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων παρήχθησαν στον κόσμο, το 22% κατέληξαν εγκαταλελειμμένα, δηλαδή σε παράνομες χωματερές ή κάηκαν στο ύπαιθρο ή απλώς διασκορπίστηκαν παντού.
Και επί του συνόλου του όγκου των σκουπιδιών που διπλασιάσθηκε από το 2000, τα δύο τρίτα είναι πλαστικά με μικρό χρόνο ζωής.
Στην έκθεση προτείνεται κατά προτεραιότητα η κατάργηση των προβληματικών και άχρηστων πλαστικών, κυρίως μέσω της μείωσης κατά το ήμισυ της παραγωγής πλαστικών μίας χρήσης.
Πέραν της κατηγορίας αυτής των εφήμερων πλαστικών προϊόντων, το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στη μείωση της παραγωγής των πλαστικών πάσης φύσεως, η οποία πιθανόν να διπλασιαστεί μέχρι το 2040.
Σενάριο συστημικής αλλαγής
Ο ΟΗΕ προβλέπει έκρηξη μέχρι το 2040 του όγκου των εγκαταλελειμμένων σκουπιδιών, αν συνεχισθεί η εφαρμογή αυτού του οικονομικού μοντέλου.
Κατά συνέπεια, το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον πιέζει τη διεθνή κοινότητα να υιοθετήσει ένα «σενάριο συστημικής αλλαγής» που θα στηρίζεται «σε τρεις μεταβολές της αγοράς: επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και διαφοροποίηση». Η επανάσταση αυτή θα μπορούσε να μειώσει κατά 80% τους 227 εκατομμύρια τόνους εγκαταλελειμμένων σκουπιδιών που προβλέπεται να υπάρχουν μέχρι το 2040.
Ακόμη και με τη λήψη αυτών των μέτρων, 100 Mt πλαστικών μίας χρήσεως και εφήμερης ζωής θα πρέπει να υφίστανται επεξεργασία κάθε χρόνο μέχρι το 2040, χωρίς να υπολογίζεται η τεράστια κληρονομιά της υπάρχουσας ρύπανσης με πλαστικά, υπενθυμίζει το Πρόγραμμα του ΟΗΕ.
Για τον Χιτοτάκα Κόιτε, υπεύθυνο της Greenpeace και παρατηρητή των συνομιλιών, «η έκθεση βρίσκεται πολύ πίσω σε σχέση με τους αναγκαίους στόχους, διότι δεν κάνει λόγο για μείωση της παγκόσμιας παραγωγής».
«Προσπάθησαν να αλλάξουν έναν σωλήνα, να αντικαταστήσουν τις βάνες, αλλά δεν κάνουν καμία προσπάθεια να κλείσουν την βρύση», λέει
Από την πλευρά του, το Ιδρυμα Surfrider χαιρετίζει, αντίθετα, «μία πραγματική αλλαγή οικονομικού μοντέλου, αξιόπιστη που δεν στηρίζεται σε υποθετικές τεχνολογικές λύσεις».
