Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου, έχει ξεσηκώσει ήδη αντιδράσεις τόσο από την αντιπολίτευση, όσο και από ομάδες εργαζομένων. Το νομοσχέδιο χωρίζεται σε 8 άξονες, που αφορούν τον εκσυγχρονισμό του εργασιακού πλαισίου, την απλοποίηση των διαδικασιών, την μείωση της γραφειοκρατίας, την γονεϊκότητα, αλλά και την περαιτέρω απελευθέρωση της υπερωριακής εργασίας, ακόμα και στον ίδιο εργοδότη. Το τελευταίο σημείο μάλιστα, το οποίο ουσιαστικά νομιμοποιεί μέχρι και 13 ώρες εργασίας, είναι εκείνο που έχει στηλιτευθεί περισσότερο, παρότι η Υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση εμπίπτει στο πλαίσιο της ενωσιακής νομοθεσίας, καθώς για την εφαρμογή της θέτει ως προϋπόθεση τα ισχύοντα, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, χρονικά όρια ανάπαυσης. Σε κάθε περίπτωση, πάντως το νομοσχέδιο που θα απασχολήσει την δημόσια σφαίρα τον υπόλοιπο καιρό, φέρνει σημαντικές αλλαγές που αφορούν τους πυλώνες S (Social) και G (Governance) στην ελληνική εργασιακή πραγματικότητα.
.
Ο πυλώνας Social
Στην κοινωνική διάσταση, οι ρυθμίσεις που φέρνει το νομοσχέδιο κινούνται σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μια, ενισχύεται το πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων μέσω εργαλείων όπως η ψηφιακή κάρτα εργασίας, η οποία επιτρέπει την καταγραφή του ωραρίου και των υπερωριών σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας το περιθώριο αδήλωτης ή απλήρωτης απασχόλησης. Παράλληλα, επεκτείνεται το δικαίωμα συνδικαλιστικής εκπροσώπησης σε μια ομάδα εργαζομένων που βρισκόταν μέχρι πρότινος σε μια γκρίζα ζώνης εργασιακής κάλυψης, όπως διανομείς και couriers.
Επιπλέον, εισάγονται διατάξεις που αφορούν την οικογένεια και τη γονεϊκότητα. Νέα σχήματα απασχόλησης, όπως η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας με 10ωρη ημερήσια απασχόληση, προσφέρονται σε γονείς, ενώ διευρύνονται οι άδειες και επιδόματα που σχετίζονται με την ανατροφή παιδιών. Συγκεκριμένα αναμένεται αύξηση του αριθμού δικαιούχων γυναικών για το επίδομα κυοφορίας και λοχείας, ενώ το επίδομα γονικής άδειας γίνεται αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο.
Οι αλλαγές αυτές στοχεύουν στην καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και οικογενειακή ζωή, εντάσσοντας το εργασιακό πλαίσιο σε πιο σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες. Ωστόσο, η θεσμοθέτηση της δυνατότητας απασχόλησης έως και 13 ώρες ημερησίως, καθώς και η αύξηση του ανώτατου ορίου υπερωριών, εγείρουν ερωτήματα ως προς τις συνέπειες στην υγεία και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Αν και οι ρυθμίσεις εντάσσονται τυπικά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η πρακτική τους εφαρμογή θα καθορίσει το κατά πόσο θα ενισχύσουν ή θα επιβαρύνουν την κοινωνική διάσταση της εργασίας.
Ο πυλώνας Governance
Η δεύτερη διάσταση στην οποία επεμβαίνει το νομοσχέδιο είναι η διακυβέρνηση. Το Υπουργείο Εργασίας επιχειρεί να ενισχύσει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια μέσω της ψηφιοποίησης. Το πληροφοριακό σύστημα myErgani καθιστά πλέον τις προσλήψεις και τις καταγγελίες συμβάσεων διαδικασίες που μπορούν να ολοκληρωθούν ηλεκτρονικά, εύκολα και γρήγορα, περιορίζοντας τη γραφειοκρατία. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας λειτουργεί και εδώ ως κεντρικό εργαλείο, καθώς δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης των ωραρίων και των υπερωριών με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Παράλληλα, προβλέπεται ενίσχυση του ρόλου της Επιθεώρησης Εργασίας, ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί περισσότερους ελέγχους και να παρεμβαίνει άμεσα σε περιπτώσεις παραβάσεων. Στο ίδιο πλαίσιο, η κύρωση διεθνών συμβάσεων, όπως η Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας κατά της βίας και της παρενόχλησης, ενισχύει το θεσμικό οπλοστάσιο της χώρας και ευθυγραμμίζει το εθνικό δίκαιο με διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.
Παρά, λοιπόν, τα θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου, η ύπαρξη και μόνο εργαλείων και θεσμικών πλαισίων δεν διασφαλίζει αυτόματα την εφαρμογή τους, ειδικά σε μια αγορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από ανομοιογένεια και διαφορετικούς βαθμούς συμμόρφωσης. Το ζήτημα της επάρκειας ελέγχων και της ψηφιακής προσαρμογής μικρότερων επιχειρήσεων παραμένει κρίσιμο για το αν η μετάβαση σε ένα πιο διαφανές σύστημα θα αποδώσει. Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο εργασιακό νομοσχέδιο εισάγει ρυθμίσεις που, αν εφαρμοστούν με συνέπεια, μπορούν να βελτιώσουν το θεσμικό και κοινωνικό αποτύπωμα της ελληνικής αγοράς εργασίας. Η δημόσια διαβούλευση και η κοινοβουλευτική συζήτηση που θα ακολουθήσουν αναμένεται να αναδείξουν τόσο τις ευκαιρίες όσο και τις προκλήσεις που φέρνει η νέα νομοθετική πρωτοβουλία.
