Το νέο ντοκιμαντέρ The White House Effect, διαθέσιμο στο Netflix, εξετάζει μέσα από αποκλειστικά αρχειακό υλικό πώς το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στις ΗΠΑ πέρασε από την αναγνώριση της κλιματικής αλλαγής σε πλήρη αμφισβήτησή της. Η ιστορία ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, τότε υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών, δήλωνε δημόσια ότι θέλει να γίνει «ο πρόεδρος του περιβάλλοντος» και αναγνώριζε ξεκάθαρα την ευθύνη των εκπομπών από ορυκτά καύσιμα για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
.
Το καλοκαίρι του 1988, οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με την χειρότερη ξηρασία από την εποχή του Dust Bowl. Οι καταστροφές σε καλλιέργειες και υποδομές υπολογίστηκαν σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ ο πρωτοφανής καύσωνας προκάλεσε χιλιάδες θανάτους. Εκείνη την περίοδο, ο Μπους μιλούσε ανοιχτά για το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», διαβεβαιώνοντας ότι η πολιτική ηγεσία μπορεί να αναστρέψει την πορεία της κλιματικής κρίσης — κάτι που χαρακτήρισε ως «White House Effect».
Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ, Πέδρο Κος, Μπόνα Κοέν και Τζον Σενκ, βασίστηκαν σε πάνω από 14.000 αρχειακά βίντεο και έγγραφα. Μεταξύ αυτών, εσωτερικά έγγραφα μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών και υλικό από συναντήσεις στις αρχές των ’90s, όπου στελέχη της κυβέρνησης Μπους συζητούσαν τρόπους αμφισβήτησης της επιστήμης. Ένα από τα χαρακτηριστικά ευρήματα προέρχεται από εσωτερικό υπόμνημα της Exxon το 1984, στο οποίο αναφέρεται ότι η ανθρωπότητα είτε θα πρέπει «να προσαρμοστεί σε έναν θερμότερο πλανήτη είτε να μειώσει δραστικά τη χρήση ορυκτών καυσίμων».
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει και την εσωτερική σύγκρουση στον Λευκό Οίκο. Παρότι ο Μπους διόρισε ως επικεφαλής της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας τον περιβαλλοντικό ακτιβιστή Ουίλιαμ Ράιλι και κάλεσε το Κογκρέσο να δράσει άμεσα, η γραμμή αυτή σταδιακά υπονομεύθηκε εκ των έσω. Ο τότε προσωπάρχης, Τζον Σανούνού, συνεργάστηκε με λόμπι επιχειρηματικών συμφερόντων και έδινε βήμα σε «σκεπτικιστές» επιστήμονες στα μέσα ενημέρωσης, ενισχύοντας μια αφήγηση αμφισβήτησης της κλιματικής επιστήμης.
Η μεταστροφή κορυφώθηκε το 1992, όταν ο Μπους παραβρέθηκε στη Διάσκεψη του ΟΗΕ στο Ρίο ντε Τζανέιρο, αλλά αρνήθηκε να υποστηρίξει δεσμευτικούς στόχους για μείωση εκπομπών, επικαλούμενος προστασία της οικονομικής ανάπτυξης. Για πολλούς αναλυτές και για τον ίδιο τον Ράιλι χρόνια αργότερα, εκεί χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία: εάν οι ΗΠΑ είχαν αναλάβει ηγετικό ρόλο, η κλιματική πολιτική στις ΗΠΑ ίσως να μην είχε γίνει θέμα κομματικής αντιπαράθεσης.
Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ δηλώνουν ότι δεν στοχεύουν να καταθέσουν «άλλη μία ταινία για το κλίμα», αλλά να δείξουν, μέσα από αδιαμφισβήτητα στοιχεία του παρελθόντος, πώς χτίστηκε βήμα-βήμα η σημερινή άρνηση της επιστήμης. Όπως σημειώνουν, η ταινία δεν προσφέρει παρηγορητικό μήνυμα. Επιθυμεί να προκαλέσει οργή – με την ελπίδα αυτή να μετατραπεί σε πολιτική δράση.
«Η επιλογή είναι μπροστά μας», αναφέρει ο Κος. «Το 1988 ήταν ένα χαμένο “what-if moment”. Τώρα ζούμε ένα άλλο».
