Ο Επίτροπος της Ε.Ε. για το Κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, απέρριψε ως «καθόλου αξιόπιστη» τη νέα προσπάθεια Κίνας, Ινδίας και Σαουδικής Αραβίας να μπλοκάρουν τον ευρωπαϊκό μηχανισμό συνοριακού άνθρακα (CBAM), ο οποίος ενεργοποιείται από τον Ιανουάριο. Μιλώντας μετά την ολοκλήρωση της COP30 στη Βραζιλία, τόνισε ότι ο μηχανισμός δεν αποτελεί εμπορικό εμπόδιο, αλλά εργαλείο κλιματικής πολιτικής που εξασφαλίζει «ισότιμο ανταγωνισμό» για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
.
Ο CBAM αποτέλεσε σημείο έντονης αντιπαράθεσης στη σύνοδο, με μεγάλους εξαγωγείς να επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν την κλιμάκωση των ενστάσεών τους για να μπλοκάρουν άλλες διαπραγματεύσεις για το κλίμα. Ο Χούκστρα υπογράμμισε ότι ορισμένα πετρελαιοπαραγωγά κράτη επιδεικνύουν πλέον «πολύ πιο επιθετική στάση» με στόχο να καθυστερήσουν τη μετάβαση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας. «Κάποιοι που κερδίζουν ακόμη από τα ορυκτά καύσιμα προσπαθούν να παρατείνουν τον κύκλο ζωής τους. Το είδαμε πολύ καθαρά», ανέφερε.
Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες υποστήριξαν ότι ο CBAM είναι μονομερές μέτρο που αυξάνει το κόστος εισαγωγών και περιορίζει το εμπόριο. Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός θα εφαρμόζεται αρχικά σε προϊόντα όπως χάλυβας, τσιμέντο και λιπάσματα, επιβάλλοντας χρέωση σε εισαγόμενα αγαθά που δεν πληρούν τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα εκπομπών.
Ο Χούκστρα αντέτεινε ότι οι επικρίσεις δεν ευσταθούν, προσθέτοντας ότι στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις «πολλές χώρες αναγνωρίζουν ότι πρόκειται ξεκάθαρα για εργαλείο κλιματικής πολιτικής και όχι για μέτρο προστατευτισμού». Όπως είπε, εφόσον η Ευρώπη απαιτεί αυστηρά πράσινα πρότυπα από τις δικές της επιχειρήσεις, είναι λογικό «να απαιτεί τα ίδια από όσους πουλάνε στην ευρωπαϊκή αγορά».
Ο μηχανισμός έχει δεχθεί έντονη κριτική και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τις δύο πλευρές να συμφωνούν σε μεγαλύτερη «ευελιξία» στην εφαρμογή του ως μέρος της εμπορικής τους συμφωνίας. Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει την επόμενη εβδομάδα επίσημη πρόταση για την πρώτη αναθεώρηση του CBAM.
Στη Βραζιλία, πάνω από 80 χώρες ζήτησαν έναν διεθνή «οδικό χάρτη» για την απεξάρτηση των οικονομιών τους από τα ορυκτά καύσιμα. Το σχέδιο όμως δεν εντάχθηκε στο τελικό κείμενο λόγω αντιρρήσεων περισσότερων από 30 χωρών· η προεδρία της COP ενημέρωσε ότι η Βραζιλία θα προχωρήσει πλέον αυτόνομα στη σύνταξή του, εκτός επίσημης διαδικασίας του ΟΗΕ.
Ο Χούκστρα αναγνώρισε ότι η συμφωνία της COP30 «ήταν ένα σημαντικό βήμα, αλλά θα μπορούσε να είναι καλύτερη», ενώ χαρακτήρισε δομική αδυναμία του συστήματος του ΟΗΕ το γεγονός ότι «μια μικρή μειοψηφία μπορεί να μπλοκάρει ολόκληρη την προσπάθεια». Προειδοποίησε επίσης ότι η καθυστέρηση στην ενεργειακή μετάβαση θα επιφέρει πολλαπλάσιο οικονομικό κόστος: «Όσο περισσότερο ξεπερνάμε τον στόχο του 1,5°C, τόσο πιο δραματικές θα είναι οι συνέπειες».
Πηγή: Financial Times
