Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχει αναπτύξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Green Deal έχουν τοποθετήσει την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και, ευρύτερα, των περιβαλλοντικών προκλήσεων που επηρεάζουν την Ένωση, όπως η εξάρτηση από φυσικούς πόρους, η ρύπανση, οι υδατικοί πόροι κ.ά.
Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τη φετινή έκδοση της έρευνας της ΕΥ, European Attractiveness Survey, οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη αναγνωρίζονται ως ένα από τα τρία βασικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Γηραιάς Ηπείρου για την προσέλκυση επενδύσεων.
Ειδικότερα, οι απαιτήσεις για εταιρικές αναφορές βιώσιμης ανάπτυξης, που θεσπίστηκαν μέσω της Οδηγίας CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), και τα Πρότυπα Αναφορών Βιώσιμης Ανάπτυξης ESRS (European Sustainability Reporting Standards) υπόσχονται να λειτουργήσουν ως καταλύτες θετικών αλλαγών, ενισχύοντας τη διαφάνεια γύρω από τις πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων στα θέματα ESG.
Τον Απρίλιο του 2025, σχεδόν έναν χρόνο μετά την εφαρμογή του CSRD, η EY δημοσίευσε το EY CSRD Barometer 2025, μια ανάλυση των αναφορών βιώσιμης ανάπτυξης 200 ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που για πρώτη φορά δημοσιοποίησαν σχετική πληροφόρηση βάσει των Προτύπων ESRS.
Σύμφωνα με την ανάλυση, η πλειονότητα των επιχειρήσεων έχει ήδη καταβάλει σημαντική προσπάθεια για συμμόρφωση με τα νέα πρότυπα. Συγκεκριμένα, το 95% των εκθέσεων ακολούθησε τη δομή του Παραρτήματος F του ESRS 1, ενώ το 99% ενσωμάτωσε τις σχετικές πληροφορίες μέσω παραπομπών εντός της ετήσιας εταιρικής αναφοράς.
Το 89% των εκθέσεων έλαβε περιορισμένη διασφάλιση, ενώ ένα 11% εύλογη διασφάλιση σε επιλεγμένους δείκτες. Στο πεδίο της ουσιαστικότητας, δε, το 84% ανέλυσε την εμπλοκή των ενδιαφερόμενων μερών και το 51% παρουσίασε τα αποτελέσματα της διπλής ουσιαστικότητας σε μορφή πίνακα. Όλοι οι οργανισμοί του δείγματος κάλυψαν τα πρότυπα ESRS S1 (Ίδιο Ανθρώπινο Δυναμικό), ενώ σχεδόν το σύνολο ανέφερε στοιχεία για το ESRS E1 (Κλιματική Αλλαγή) και το ESRS G1 (Εταιρική Συμπεριφορά).
Συνολικά, η ανάλυση καταδεικνύει υψηλό βαθμό τεχνικής συμμόρφωσης, αλλά και την ανάγκη για μετάβαση από έναν "λογιστικό" τρόπο παρουσίασης σε μια πιο στρατηγική, αφηγηματική και ουσιαστική προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης, με μεγαλύτερη έμφαση στον πραγματικό επιχειρηματικό και κοινωνικό αντίκτυπο της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Τα ενθαρρυντικά ευρήματα δεν αναιρούν το γεγονός ότι οι απαιτήσεις αναφορών που εισήγαγε η Ε.Ε. συνεπάγονται ένα σημαντικό βάρος κανονιστικής συμμόρφωσης για τις 55.000 επιχειρήσεις που δεσμεύονται από τις προβλέψεις του CSRD – 44.000 περισσότερες από τις 11.000 της Οδηγίας NFRD.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2025 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το Omnibus Simplification Package, το οποίο περιλαμβάνει δύο κύρια μέρη: το Omnibus I ("Stop-the-Clock" Directive), που προβλέπει αναβολές στην εφαρμογή των CSRD και CS3D, και το Omnibus II, που προτείνει ουσιαστικές δομικές αλλαγές στις Οδηγίες αυτές, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των κατωφλίων εφαρμογής.
Η Οδηγία "Stop-the-Clock" προβλέπει την αναβολή κατά ένα έως δύο χρόνια της εφαρμογής συγκεκριμένων απαιτήσεων αναφορικά με την υποβολή εκθέσεων βιώσιμης ανάπτυξης (CSRD) και το due dilligence (CS3D), καθώς και στην προθεσμία ενσωμάτωσης των σχετικών διατάξεων της CS3D στα εθνικά δίκαια των κρατών-μελών.
Συγκεκριμένα, για την Οδηγία CSRD προβλέπονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: Οι μεγάλες εταιρείες της Ε.Ε. (Wave 2) θα πρέπει, πλέον, να υποβάλουν την πρώτη έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης το 2028 –για το οικονομικό έτος 2027–, ενώ οι μικρομεσαίες (ΜμΕ) επιχειρήσεις (Wave 3) το 2029 – για το οικονομικό έτος 2028. Οι αλλαγές αυτές αντιστοιχούν σε διετή αναβολή. Αντίθετα, δεν προβλέπονται αλλαγές για τις εταιρείες του Wave 1, δηλαδή εκείνες που ήδη υπόκεινται στην Οδηγία NFRD και καλούνται να συμμορφωθούν από το 2025, ούτε για τις εταιρείες εκτός Ε.Ε. (Wave 4), οι οποίες αναμένεται να συμμορφωθούν το 2029.
Αντίστοιχα, για την Οδηγία CS3D, η προθεσμία μεταφοράς των σχετικών διατάξεων στα εθνικά δίκαια των κρατών-μελών παρατείνεται κατά ένα έτος, έως τις 26 Ιουλίου 2027. Για τις εταιρείες του Wave 1, δηλαδή εκείνες με περισσότερους από 5.000 εργαζομένους και κύκλο εργασιών άνω του 1,5 δισ. ευρώ, η έναρξη εφαρμογής μεταφέρεται επίσης κατά ένα έτος, στις 26 Ιουλίου 2028. Δεν προβλέπονται τροποποιήσεις για τις εταιρείες του Wave 2 (άνω των 3.000 εργαζομένων και 900 εκατ. ευρώ κύκλου εργασιών) και του Wave 3 (άνω των 1.000 εργαζομένων και 450 εκατ. ευρώ κύκλου εργασιών), οι οποίες θα πρέπει να συμμορφωθούν έως τις 26 Ιουλίου 2028 και τις 26 Ιουλίου 2029, αντίστοιχα.
Επιπλέον, το Συμβούλιο της Ε.Ε. και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησαν επίσημες και παράλληλες διαβουλεύσεις αναφορικά με την Οδηγία Περιεχομένου του Πακέτου "Omnibus I", η οποία προβλέπει ουσιαστικές τροποποιήσεις στις Οδηγίες CSRD και CS3D, με σκοπό την απλοποίησή τους και την αποτελεσματικότερη εναρμόνισή τους με τον Κανονισμό Ταξινομίας της Ε.Ε. (EU Taxonomy). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει πάνω από 500 τροπολογίες στο Omnibus Package, ενώ το Συμβούλιο της Ε.Ε. έχει δημοσιεύσει έγγραφο καθοδήγησης για να διευκολύνει την επίτευξη συμβιβαστικής συμφωνίας. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου αναμένεται να διεξαχθούν μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2025.
Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας –και ακολουθώντας τη δημοσίευση των σχετικών προτάσεων του Πακέτου "Omnibus I"– η επίσημη θέση του Συμβουλίου της Ε.Ε. (Ιούνιος 2025) αναφορικά με το πεδίο εφαρμογής της CSRD περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αύξηση του ορίου εργαζομένων σε 1.000, την εξαίρεση των εισηγμένων ΜμΕ (Wave 3), καθώς και την προσθήκη κατώτατου ορίου καθαρού κύκλου εργασιών άνω των 450 εκατ. ευρώ, εισάγοντας, παράλληλα, ρήτρα επανεξέτασης σχετικά με τη δυνητική επέκταση του πεδίου εφαρμογής.
Αντίστοιχα, η θέση του Συμβουλίου για τη CS3D περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αύξηση των κατώτατων ορίων σε 5.000 εργαζομένους και σε καθαρό κύκλο εργασιών ύψους 1,5 δισ. ευρώ, θεωρώντας ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες έχουν μεγαλύτερη επιρροή στην αλυσίδα αξίας και καλύτερη ικανότητα διαχείρισης του κόστους της δέουσας επιμέλειας. Επιπροσθέτως, προτείνει περιορισμούς υποχρεώσεων και απλουστεύσεις των διατάξεων που αφορούν τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των πραγματικών και δυνητικών δυσμενών επιπτώσεων, τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την αστική ευθύνη.
Παράλληλα, η EFRAG (Sustainability Reporting Board του European Financial Reporting Advisory Group) ανέλαβε, κατόπιν εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την απλοποίηση της πρώτης δέσμης προτύπων ESRS (Set 1), με στόχο την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής έως τις 30 Νοεμβρίου του 2025.
Η διαδικασία περιλαμβάνει τον καθορισμό ενός σαφούς οδικού χάρτη για την ουσιαστική απλοποίηση των προτύπων, τη συλλογή και ανάλυση στοιχείων από ενδιαφερόμενα μέρη, που έλαβε χώρα την περίοδο Απριλίου-Μαΐου, και στη συνέχεια την ανάπτυξη και έγκριση προσχεδίων (Exposure Drafts) τροποποιήσεων μέχρι το τέλος Ιουλίου 2025. Τα προσχέδια θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση εξήντα ημερών τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο 2025, ώστε να ενσωματωθούν σχόλια και παρατηρήσεις πριν από την οριστικοποίηση και παράδοσή τους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Νοέμβριο.
Η απλοποίηση των αναφορών που προβλέπει η Οδηγία "Stop the Clock" δίνει χρόνο στις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης με συγκεκριμένα πρότυπα αναφοράς.
Είναι κρίσιμο, ωστόσο, να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι, στην πραγματικότητα, ο "χρόνος δεν σταματάει", καθώς η κλιματική αλλαγή αλλά και οι κοινωνικές ανισότητες συνεχίζουν να θέτουν σε κίνδυνο τη βιώσιμη ανάπτυξη των επόμενων γενιών. Η ώρα για δράση είναι τώρα.
Η καταγραφή και η δημοσιοποίηση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων δεν αποτελεί απλώς συμμόρφωση προς το ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά ευκαιρία ανάδειξης των επιδόσεών τους και της ανταπόκρισής τους στις προσδοκίες της κοινωνίας. Η αυξημένη διαφάνεια ως προς τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιχειρηματικές επιδόσεις δημιουργεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των ενδιαφερόμενων μερών και της αφοσίωσης των πελατών, τη βελτίωση της εταιρικής εικόνας και την προσέλκυση ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού αλλά και νέων μετόχων.
Πηγή: Capital
