Δόθηκαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνάς μας σχετικά με το πώς η Ελληνική κοινωνία αντιλαμβάνεται τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές προσπάθειες (ESG) των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα — το Ελληνικό ESG Βαρόμετρο (2025).
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ενηλίκων (με μικρή υποεκπροσώπηση των άνω των 65 ετών λόγω της χρήσης κινητής πλατφόρμας) και αποτυπώνει καθαρά τη στάση του κοινού απέναντι στο ESG. Παρά την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση αναφορικά στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ, η Ελληνική κοινωνία εμφανίζεται επιφυλακτική ως προς τη δέσμευση και την ακεραιότητα των επιχειρήσεων σε θέματα ESG.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά ευρήματα είναι το χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδόσεις των εταιρειών. Αν και ορισμένες επιχειρήσεις παρουσιάζουν το ESG ως στρατηγική προτεραιότητα, το κοινό παραμένει δύσπιστο. Όταν ρωτήθηκαν αν επιχειρήσεις «τηρούν τις ESG υποσχέσεις τους», οι απαντήσεις αποκάλυψαν σημαντικό σκεπτικισμό. Αυτό καταδεικνύει ένα σοβαρό χάσμα μεταξύ εταιρικής επικοινωνίας και κοινωνικής αντίληψης.
Είναι οι Πρωτοβουλίες ESG Κοινωνικά Νομιμοποιημένες;
Το ελληνικό κοινό θεωρεί σε μεγάλο βαθμό ότι οι εταιρείες καθοδηγούνται περισσότερο από το κέρδος και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, παρά από ηθικά ή αυθεντικά κίνητρα. Ιδιαίτερα, το κίνητρο της «ηθικής υποχρέωσης που διέπει τις ESG πρωτοβουλίες» έλαβε τη χαμηλότερη βαθμολογία στην έρευνα, γεγονός που δείχνει ότι οι επιχειρήσεις γίνονται αντιληπτές περισσότερο ως εγωκεντρικές οντότητες και λιγότερο ως φορείς βιώσιμης ανάπτυξης (δείτε Γράφημα 1 ακολούθως).
Γράφημα 1. Αντιλήψεις Επίδοσης ESG Επιχειρήσεων και Υποκείμενα Κίνητρα
Αξίζει επίσης να σημειωθεί η ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της (μη) εμπιστοσύνης στους θεσμούς (όπως το κράτος, τα ΜΜΕ, οι ΜΚΟ και στις ίδιες τις [μεγάλες] επιχειρήσεις, βλέπε Γράφημα 2 ακολούθως) και της αξιοπιστίας που αποδίδεται στις ESG πρωτοβουλίες. Ειδικότερα, όσοι δηλώνουν υψηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς είναι πιο δεκτικοί στις επικοινωνίες και προσπάθειες ESG. Αντίθετα, όσοι έχουν χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς, δεν εμπιστεύονται γενικά, τείνουν να βλέπουν τις προσπάθειες ESG ως προσχηματικές (social/greenwashing). Η ανάλυση τμηματοποίησης του Ελληνικού κοινού που πραγματοποιήσαμε, δείχνει σημαντική ετερογένεια στον τρόπο που οι Έλληνες κατανοούν τις προσπάθειες ESG των επιχειρήσεων. Φαίνεται, όμως, να υπάρχουν συγκεκριμένα κοινά που μπορούν να λειτουργήσουν ως σύμμαχοι για τις εταιρείες που έχουν ενσωματώσει ουσιαστικά τη βιωσιμότητα στη στρατηγική τους.
Γράφημα 2. Εμπιστοσύνη σε Θεσμούς
Ενδιαφέρον έχει ότι οι ερωτηθέντες υποστηρίζουν πιο έντονα την επιβολή οικονομικών κυρώσεων για τις εταιρείες που δεν πληρούν τα πρότυπα ESG, σε σύγκριση με την επιβράβευση εκείνων που τα τηρούν. Αυτή η προτίμηση αποκαλύπτει το μέγεθος της απογοήτευσης και την ανάγκη για ισχυρότερη εποπτεία και ρύθμιση.
Ταυτόχρονα, η ατομική εμπλοκή με τις ESG προσπάθειες των εταιρειών, η εμπλοκή του καθενός μας, παραμένει περιορισμένη. Αν και ένας στους τέσσερις εργαζόμενους θα δεχόταν χαμηλότερο μισθό για να εργαστεί σε υπεύθυνη εταιρεία, και ένας στους τρεις καταναλωτές θα πλήρωνε περισσότερο για βιώσιμα προϊόντα, η γενική τάση δείχνει απροθυμία ανάληψης προσωπικού κόστους για την επίτευξη ESG στόχων. Αυτή η αντίφαση — απαίτηση για λογοδοσία από τις επιχειρήσεις αλλά περιορισμένη προσωπική συμμετοχή — αντικατοπτρίζει μια σύνθετη κατάσταση που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν υπόψη.
Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι, για να αποκτήσουν κοινωνική νομιμοποίηση, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα πρέπει να υπερβούν τις συμβολικές κινήσεις και να επιδείξουν αυθεντική δέσμευση και διαφάνεια στις ESG πρακτικές τους.
*Τα αποτελέσματα του Ελληνικού Βαρομέτρου 2025 μπορείτε να τα βρείτε και να τα «κατεβάσετε» εδώ
* Το Βαρόμετρο, συνιστά μια διετής πρωτοβουλία της Έδρας "Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος" στη Βιωσιμότητα του Alba Graduate Business School, σε συνεργασία με τα Κέντρα Αριστείας σε Τρόφιμα, Τουρισμό & Αναψυχή και Βιωσιμότητα και αποβλέπει στην διαχρονική αποτίμηση της κοινωνικής νομιμοποίησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.
Συγγραφείς:
*κάτοχος της έδρας «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Βιωσιμότητας Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος», Αναπληρωτής Πρύτανης Έρευνας & Καινοτομίας & Καθηγητής Μάρκετινγκ στο Alba Graduate Business School
**Executive Director στο Κέντρο Αριστείας για τη Διατροφή τον Τουρισμό και την Αναψυχή και Καθηγητής Μάρκετινγκ στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος
***Εκτελεστική Διευθύντρια του Κέντρου Αριστείας για την Αειφόρο Ανάπτυξη στο ACG και Επίκουρη Καθηγήτρια και Συντονίστρια του Προγράμματος Περιβαλλοντικών Σπουδών στο Τμήμα Επιστήμης και Μαθηματικών στο Αμερικανικό Κολλέγιο
****Director στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Έρευνας και Καινοτομίας στο Alba Graduate Business School, The American College of Greece & Ερευνητής στο Κέντρο Αριστείας ΣΕΒ για τη Δημιουργική Ηγεσία
