Όταν συναντήσαμε για πρώτη φορά τα ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα (Sunstainability Linked Bonds-SLBs), ήμασταν ενθουσιασμένοι αλλά και επιφυλακτικοί. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά πράσινα ομόλογα, τα οποία χρηματοδοτούν συγκεκριμένα έργα, τα SLBs επιτρέπουν στις εταιρείες να αντλούν χρηματοδότηση γενικής χρήσης που συνδέεται άμεσα με τους στόχους βιωσιμότητας. Εάν οι στόχοι δεν επιτευχθούν, οι επενδυτές κερδίζουν υψηλότερες αποδόσεις, κάτι που είναι ένας ελκυστικός μηχανισμός λογοδοσίας. Ωστόσο, αυτό που αναρωτηθήκαμε, ήταν αν θα μπορούσε αυτή η καινοτόμος δομή να υποστηρίξει πραγματικά τους παγκόσμιους στόχους μηδενικού καθαρού κόστους ή θα γινόταν μια άλλη μορφή εταιρικού greenwashing;
.
Από την εμπειρία μας, o χρηματοοικονομικός κόσμος αγκαλιάζει γρήγορα πολλά υποσχόμενες ιδέες και τα SLBs δεν αποτελούσαν εξαίρεση. Οι πρώτες εκδόσεις γύρω στο 2019 προκάλεσαν ενθουσιασμό. Μέχρι το 2021, οι παγκόσμιες εκδόσεις εκτοξεύτηκαν πάνω από τα $100δις, λόγω του ενθουσιασμού των επενδυτών για βιώσιμη χρηματοδότηση. Η Ευρώπη ηγήθηκε γρήγορα της επίθεσης, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 46% όλων των εκδόσεων βιώσιμων ομολόγων έως το 2023. Η Ασία-Ειρηνικός και η Αμερική δεν ήταν πολύ πίσω, με την Ασία-Ειρηνικό να αναδεικνύεται ως η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά, με την Ιαπωνία και τη Σιγκαπούρη να αναλαμβάνουν ηγετικούς ρόλους. Ωστόσο, τόσο γρήγορα που αυξάνονταν, οι SLB αντιμετώπισαν «σκεπτικισμό». Μέχρι το 2022, ο όγκος εκδόσεων μειώθηκε κατά περίπου -22% παγκοσμίως, καθώς οι επενδυτές αμφισβήτησαν την αξιοπιστία και τη φιλοδοξία πολλών στόχων.
Πρόσφατα, όμως, οι εκδόσεις που επικεντρώνονταν στην ποιότητα ανέκαμψαν σημαντικά, σημειώνοντας αύξηση 83% σε αξιόπιστες «ευθυγραμμισμένες» SLBs σε περίπου $21 δις το 2023, υποδεικνύοντας μεγαλύτερη αυστηρότητα και αξιοπιστία. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κρατικά ομόλογα από χώρες όπως η Ουρουγουάη και η Χιλή έχουν συνδέσει με επιτυχία τις εθνικές δεσμεύσεις για το κλίμα με τις δομές ομολόγων, προσελκύοντας έντονο ενδιαφέρον επενδυτών και υπερκάλυψη, όπως φαίνεται στην ορόσημη έκδοση SLB της Ουρουγουάης, η οποία υπερκαλύφθηκε τέσσερις φορές.
https://sslburuguay.mef.gub.uy
Ως επαγγελματίες που ασχολούνται βαθιά με τη βιώσιμη χρηματοδότηση, εκτιμούμε τον τρόπο με τον οποίο οι SLB δημιουργούν κίνητρα. Οι εκδότες που υπόσχονται χαμηλότερες εκπομπές συχνά επωφελούνται από οριακά καλύτερους όρους χρηματοδότησης, συνήθως ένα «greenium ή premium» με μέσο όρο 1-5 μονάδες βάσης.
Ωστόσο, αυτό το πλεονέκτημα είναι ασταθές. Οι επενδυτές, όντως πρόθυμοι, έχουν γίνει πιο διορατικοί σχετικά με το αν οι στόχοι βιωσιμότητας πραγματικά εξυπηρετούν τις εταιρείες ή απλώς βελτιώνουν τη φήμη τους.
Παρατηρήσαμε ότι τα ομόλογα βιωσιμότητας (SLBs) διαπραγματεύονται παρόμοια με τα συμβατικά ομόλογα μέχρι να πλησιάσουν τις προθεσμίες για τους στόχους βιωσιμότητας. Η μη επίτευξη ενός στόχου συνήθως προκαλεί μια αύξηση του επιτοκίου που κυμαίνεται από 25-75 μονάδες βάσης, όπως παρατηρήθηκε πρόσφατα όταν η ιταλική Enel δεν πέτυχε έναν από τους στόχους της, πληρώνοντας περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα σε τόκους. Ενώ αποζημιώνουν οικονομικά τους επενδυτές, τέτοια αποτελέσματα εγείρουν ανησυχίες για την πραγματική περιβαλλοντική πρόοδο. Οι επενδυτές απαιτούν τώρα μεγαλύτερη διαφάνεια, ισχυρή επαλήθευση από τρίτους με φιλόδοξους και επιστημονικά ευθυγραμμισμένους στόχους για να εμπιστευτούν τα SLBs.
Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι τομείς με υψηλή ρύπανση, όπως η χαλυβουργία και η αυτοκινητοβιομηχανία, έχουν εκδώσει με επιτυχία SLBs, διευρύνοντας την πρόσβαση σε επενδυτές με γνώμονα το ESG. Ωστόσο, αυτή η συμπερίληψη απαιτεί αυστηρή εποπτεία για την αποτροπή του greenwashing, ειδικά σε τομείς με μεγαλύτερο κίνδυνο όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Έχουμε μάθει ότι η πολιτική είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλίσει, πως τα ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα προσφέρουν πραγματικά περιβαλλοντικά οφέλη. Αρχικά, οι χαλαρές εθελοντικές οδηγίες επέτρεπαν ασυνέπειες και επιφανειακούς στόχους. Αλλά αυτό το τοπίο εξελίσσεται ραγδαία. Η Ευρώπη έχει ενσωματώσει τα SLB σε ευρύτερα κανονιστικά πλαίσια, καθιστώντας τους διαφανείς και φιλόδοξους στόχους βιωσιμότητας υποχρεωτικούς για την αποδοχή της αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δέχεται πλέον μόνο SLB που ευθυγραμμίζονται με αξιόπιστους κλιματικούς στόχους. Εν τω μεταξύ, οι ρυθμιστικές αρχές στις χώρες του ASEAN και την Κίνα αναπτύσσουν παρόμοιες κατευθυντήριες γραμμές, ωθώντας τους εκδότες προς τυποποιημένους και ουσιαστικούς στόχους.
Οι σαφείς οικονομικές συνέπειες και κυρώσεις για τη μη επίτευξη στόχων ή ανταμοιβές για την υπέρβασή τους, επηρεάζουν σημαντικά την εταιρική συμπεριφορά με την Ευρώπη να συνεχίζει να δίνει τον ρυθμό στα ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα. Εταιρείες όπως η ιταλική Enel και ο γίγαντας πολυτελών προϊόντων Chanel πρωτοστάτησαν στα SLB. Η έκδοση της Enel, παρά τις αποτυχίες, τόνισε την ετοιμότητα της αγοράς, ενώ η
Chanel συγκέντρωσε με επιτυχία 600 εκατομμύρια ευρώ συνδεδεμένα με φιλόδοξους στόχους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κερδίζοντας σημαντική προσοχή στην αγορά. https://www.chanel.com/puls-img/1730888036332-chanelslbupdatefy2023pdf.pdf
Τον Μάιο του 2025, η Snam, η κορυφαία εταιρεία ενεργειακών υποδομών της Ιταλίας, εξέδωσε ένα ορόσημο SLB ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνδέεται άμεσα με τους στόχους μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που καλύπτουν όλα τα πεδία εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου - Scope 1, 2 και 3. Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση θέτει ένα σημείο αναφοράς (benchmark), που ενισχύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και προσελκύοντας σημαντική προσοχή στην αγορά, όπως αποδεικνύεται από την υπερκάλυψη της έκδοσης.
Στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη ήταν πιο αργή, επηρεασμένη από την πολιτική ευαισθησία γύρω από το ESG, η οποία αντικατοπτρίζεται σε μια πτώση κατά -38% στις εκδόσεις βιώσιμων ομολόγων το 2023. Ωστόσο, πρωτοβουλίες πολιτικής όπως ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού, που προωθούν την απαλλαγή των εταιρειών από τον άνθρακα, θαμπορούσαν να παρακινήσουν περισσότερες αμερικανικές εταιρείες να υιοθετήσουν SLBs.
Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού παρουσιάζει μια δυναμική εικόνα με την Ιαπωνία να υιοθετεί γρήγορα τα SLBs με καινοτόμες δομές λογοδοσίας. Η Nippon Yusen Kabushiki Kaisha (NYK Line), για παράδειγμα, εξέδωσε SLBs που συνδέονται με σαφείς στόχους απαλλαγής από τον άνθρακα στη θάλασσα. Η Σιγκαπούρη έχει επίσης προωθήσει ενεργά τα SLBs, με μεγάλες εταιρείες ακινήτων να εκδίδουν ομόλογα για τη χρηματοδότηση βελτιώσεων που
αφορούν τη βιωσιμότητα. Εν τω μεταξύ, χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως η Ουρουγουάη και η Χιλή έχουν χρησιμοποιήσει αξιοσημείωτα τα κυρίαρχα SLBs για να προωθήσουν τις εθνικές ατζέντες για το κλίμα, επιδεικνύοντας σημαντική συμμετοχή στις αναδυόμενες αγορές.
Αντανακλώντας αυτές τις τάσεις, πιστεύουμε ότι τα ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για να οδηγήσουν σε ουσιαστικές αλλαγές προς μηδενικές καθαρές εκπομπές. Η ικανότητά τους να χρηματοδοτούν μεταβάσεις σε διάφορους τομείς που παραδοσιακά αποκλείονταν από την πράσινη
χρηματοδότηση είναι ισχυρή. Ωστόσο, για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, η αξιοπιστία των στόχων βιωσιμότητας και η αυστηρότητα της επαλήθευσης πρέπει να βελτιώνονται συνεχώς. Τα επόμενα χρόνια θα είναι κρίσιμα. Οι επενδυτές, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι εκδότες πρέπει να συνεργαστούν για να θέσουν φιλόδοξους, επιστημονικά ευθυγραμμισμένους στόχους με πραγματικές οικονομικές συνέπειες. Εάν γίνουν σωστά, τα ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα θα μπορούν να γίνουν ένα ουσιαστικό χρηματοοικονομικό εργαλείο, συμβάλλοντας σημαντικά στην επίτευξη του συλλογικού μας στόχου για μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Το μήνυμά μας προς τους επενδυτές και τις εταιρείες είναι να αγκαλιάσετε τα SLBs, αλλά να επιμείνετε στη φιλοδοξία, την υπευθυνότητα και την αυθεντικότητα. Μόνο τότε μπορούμε πραγματικά να μεταμορφώσουμε τα χρηματοοικονομικά, ώστε να προωθήσουμε την πραγματική και διαρκή βιωσιμότητα.
