Η Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή —πρωτοβουλία που δρομολόγησε η ΕΕ το 2007 προκειμένου να στηρίξει τις φτωχές αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή— δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει. Αυτό είναι το μήνυμα νέας έκθεσης που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Οι ελεγκτές δεν εντόπισαν παρά ελάχιστα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η πρωτοβουλία ενίσχυσε την ανθεκτικότητα των χωρών έναντι της κλιματικής αλλαγής. Από άποψη αποδοτικότητας, οι ολοκληρωθείσες δράσεις απέφεραν γενικά τις προβλεπόμενες εκροές τους, με ενίοτε υψηλό κόστος.
.
Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας βασίστηκε σε δύο πυλώνες: αφενός, την προαγωγή του διαλόγου και της ανταλλαγής γνώσεων και, αφετέρου, την παροχή τεχνικής και χρηματοδοτικής στήριξης για μέτρα προσαρμογής, μετριασμού και μείωσης του κινδύνου καταστροφών.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας δεν μετρήθηκε η βελτίωση στην κατάσταση των δικαιούχων ούτε υπήρξε επαρκής εστίαση στις ανάγκες όσων πλήττονται περισσότερο. Η παρεχόμενη βοήθεια δεν ωφελούσε σε όλες τις περιπτώσεις τους ευάλωτους αποδέκτες στους οποίους προοριζόταν: για παράδειγμα, λίγες ήταν οι δράσεις που περιλάμβαναν δραστηριότητες ειδικά στοχευμένες στις ανάγκες των γυναικών, ενώ κάποιες άλλες δραστηριότητες δεν ήταν οικονομικά προσιτές για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Επίσης, πιλοτικές δράσεις που σημείωσαν επιτυχία θα μπορούσαν να είχαν κλιμακωθεί ώστε περισσότερα άτομα να επωφεληθούν από αυτές.
Καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της, η Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή δεν προσέλκυσε την αναμενόμενη πρόσθετη χρηματοδότηση από χώρες της ΕΕ και από τον ιδιωτικό τομέα. Παρά το σημαντικό αυτό χρηματοδοτικό κενό, η Επιτροπή ουδέποτε αναθεώρησε τους αρχικούς φιλόδοξους στόχους της. Επιπλέον, κατά τη δεύτερη φάση (Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή +, 2014‑2020), η Επιτροπή διέθεσε τα κονδύλια βάσει κριτηρίων που είχαν ως αποτέλεσμα οι πλέον ευάλωτες χώρες να λάβουν αναλογικά μικρότερη στήριξη.
Η Επιτροπή δεν είχε αναλύσει επαρκώς τον εύλογο χαρακτήρα του προϋπολογισθέντος κόστους στην πλειονότητα των δράσεων που εξέτασαν οι ελεγκτές. Για παράδειγμα, τα έξοδα διαχείρισης των δράσεων διέφεραν σημαντικά και ήταν ιδιαίτερα υψηλά στην περιοχή του Ειρηνικού. Οι ελεγκτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αν το κόστος είχε αναλυθεί λεπτομερέστερα, θα είχαν εξοικονομηθεί πόροι.
Η ελλιπής προβολή και ενημέρωση σχετικά με την πρωτοβουλία αποτέλεσαν και αυτές πρόβλημα. Παρότι η πρωτοβουλία στήριξε περισσότερες από 80 χώρες, δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή στις αναπτυσσόμενες χώρες ούτε και στα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι χρηματοδοτούμενες δράσεις ήταν αδύνατο να διακριθούν από άλλες δράσεις της ΕΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες που στόχευαν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η πολύπλοκη οργάνωση της πρωτοβουλίας, ιδίως η αλληλοεπικάλυψη των μηχανισμών στήριξης και των πηγών χρηματοδότησης, επηρέασε και αυτή την αποδοτικότητά της.
Γενικές πληροφορίες
Η πρωτοβουλία "Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή" δεν είχε δικό της κονδύλιο του προϋπολογισμού στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής. Χρηματοδοτήθηκε μέσω του μηχανισμού αναπτυξιακής συνεργασίας και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης. Η συνολική χρηματοδότηση που διατέθηκε για την πρωτοβουλία ανήλθε σε 728,8 εκατομμύρια ευρώ, περιλαμβανομένων των συνεισφορών κρατών μελών της ΕΕ: κατά την πρώτη φάση (2007‑2013) διατέθηκαν 308,8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ κατά τη δεύτερη, αυτή της Παγκόσμιας Συμμαχίας για την κλιματική αλλαγή + (2014‑2020), 420 εκατομμύρια ευρώ.
Το 2020, η Επιτροπή αποφάσισε τη μη συνέχιση της πρωτοβουλίας σε επόμενη φάση. Κατά την περίοδο 2021‑2027, η Επιτροπή θα χρηματοδοτήσει δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες παρέχοντας θεματική και γεωγραφική στήριξη στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας.
Η ειδική έκθεση 04/2023, με τίτλο "Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή (+) – Τα επιτεύγματα υπολείπονταν των φιλοδοξιών", είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του ΕΕΣ.
