Η βιομηχανία των ESG ratings βρίσκεται μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες μεταβάσεις που έχει δει μέχρι σήμερα. Με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να προχωρά στον πρώτο πλήρη κανονιστικό ορισμό του τι συνιστά «ESG rating», η Επιτροπή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς (FCA) χαρτογραφεί με λεπτομέρεια μια αγορά που μεγαλώνει γρήγορα, αλλά κουβαλά θεμελιώδεις αδυναμίες.
,
Τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από 111 χρήστες και 26 παρόχους ESG ratings αποκαλύπτουν ένα τοπίο όπου η ζήτηση εκτοξεύεται, η χρήση εδραιώνεται — αλλά η αξιοπιστία παραμένει εύθραυστη.
Σύμφωνα με την FCA, περίπου 5.400 χρηματοοικονομικές εταιρείες στη Βρετανία χρησιμοποιούν εξωτερικά παραγόμενα ESG ratings, ενώ οι συνολικές ετήσιες δαπάνες για προϊόντα δεδομένων που τα περιλαμβάνουν έφτασαν τα 622 εκατ. λίρες το 2024 Το στοιχείο που κάνει εντύπωση είναι ότι το ένα τρίτο αυτών των εταιρειών άρχισε να χρησιμοποιεί ESG ratings μόλις την τελευταία τριετία — ένδειξη μιας αγοράς που έχει φτάσει σε φάση εκρηκτικής ωρίμανσης.
Ένας κλάδος λίγων παικτών – και πολλών εξαρτήσεων
Η δομή της αγοράς θυμίζει το μοντέλο των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης: λίγοι μεγάλοι παίκτες, πολλή συγκέντρωση, εξαγορές που ενισχύουν τη δύναμή τους. Οι τρεις μεγαλύτεροι πάροχοι κατέχουν γύρω στο 60% της παγκόσμιας αγοράς, ενώ συνολικά 12 εταιρείες συγκεντρώνουν το 90% του μεριδίου,
Το επιχειρηματικό μοντέλο κυριαρχείται από το user-pays, με συνδρομές για πρόσβαση σε ratings και υποκείμενα δεδομένα. Σε πολλές περιπτώσεις τα ratings ενσωματώνονται σε ευρύτερα data-packages, ενώ 19 από τους 26 παρόχους προσφέρουν και άλλα προϊόντα στους ίδιους φορείς που αξιολογούν (consulting, ESG data, second-party opinions), ανοίγοντας τον δρόμο σε πιθανά conflicts of interest
Οι εταιρείες πληρώνουν — και πληρώνουν ακριβά — για να “καταλάβουν” τα ratings
Παρά την εξάρτηση από τα ratings, ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία είναι πόσο μεγάλο εσωτερικό κόστος δημιουργούν. Το 63% των χρηστών δεσμεύει σημαντικούς εσωτερικούς πόρους για να ελέγξει την καταλληλότητα, ποιότητα και αξιοπιστία των ratings — κατά μέσο όρο σχεδόν 3 FTE ανά εταιρεία ετησίως
Περίπου 21% αυτής της προσπάθειας αφιερώνεται αποκλειστικά στην επίλυση προβλημάτων ή στο κυνήγι πληροφοριών που δεν παρέχονται επαρκώς από τους παρόχους.
Κάποιες εταιρείες περιέγραψαν διαδικασίες onboarding που διαρκούν από 9 έως 12 μήνες, με αλλαγές σε IT συστήματα, έλεγχο μεθοδολογιών και χειροκίνητες διορθώσεις λαθών σε ratings. Όλα αυτά αποτυπώνουν μια αγορά όπου η πληροφορία δεν είναι απλώς ακριβή — είναι και δύσκολη.
Διαφάνεια: το μεγάλο κενό
Οι χρήστες εμφανίζουν ξεκάθαρα προβλήματα σχετικά με τη διαφάνεια:
-
33% δυσκολεύεται να καταλάβει τι μετρά πραγματικά το rating λόγω έλλειψης πληροφοριών
-
38% αναφέρει ανεπαρκείς πληροφορίες για τη μεθοδολογία
-
48% συνολικά δηλώνει ότι τα ratings είναι είτε ελλιπώς εξηγημένα είτε υπερβολικά περίπλοκα
Επιπλέον, το 27% θέλει περισσότερα στοιχεία για data sources, το 19% για τη μεθοδολογία, το 24% για τη διακυβέρνηση και τη διαχείριση conflicts of interest. Η εικόνα είναι μια αγορά όπου ο τελικός χρήστης χρειάζεται πολλά για να φτάσει στην ουσία — και συχνά δεν μπορεί.
Συστήματα & έλεγχοι: οι χρήστες δεν πείθονται
Το 55% δηλώνει ότι υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες στα συστήματα και τους ελέγχους των παρόχων, το 40% ανησυχεί για τη διακυβέρνηση και το 26% για τα conflicts of interest. Σε ένα περιβάλλον όπου τα ratings επηρεάζουν δισεκατομμύρια σε κεφάλαια, τέτοια επίπεδα αμφιβολίας είναι ουσιώδη.
Πώς επιλέγουν οι εταιρείες πάροχο – και γιατί στρέφονται σε πολλαπλά ratings
Περισσότεροι από τους μισούς χρήστες χρησιμοποιούν πολλαπλά ESG ratings. Οι βασικοί λόγοι:
-
Καλύτερη κάλυψη (41%)
-
Έρχονται «πακέτο» με άλλες υπηρεσίες (20%)
-
Μείωση κινδύνου ανακρίβειας (17%
Όταν χρειάζεται να επιλέξουν πάροχο, τα κριτήρια είναι απολύτως πρακτικά: κάλυψη (17%), ευκολία ενσωμάτωσης σε υπάρχοντα συστήματα (13%), κόστος (10%), ποιότητα δεδομένων (10%).
Ένας κλάδος που μπαίνει πια σε κανονιστικό καλούπι
Με το νέο καθεστώς, η FCA επιδιώκει να λύσει τα προβλήματα που οι ίδιοι οι χρήστες φωτίζουν: διαφάνεια, governance, conflicts of interest και αξιοπιστία των συστημάτων. Το νέο πλαίσιο βασίζεται στις αρχές του IOSCO και στον εθελοντικό κώδικα της ICMA, αλλά πλέον αποκτά δεσμευτική μορφή.
Η έρευνα δείχνει ότι οι πάροχοι έχουν κάνει βήματα, αλλά όχι αρκετά: ενώ 85% δηλώνουν ότι έχουν πολιτικές για conflicts of interest, μόνο 58% δημοσιεύει σχετικές αποκαλύψεις. Και παρότι το 88% δημοσιεύει βασικούς στόχους μέτρησης, μόλις το 27% κάνει τακτική αξιολόγηση των μεθοδολογιών που χρησιμοποιεί
Τι σημαίνει αυτό για την αγορά
Η Βρετανία επιχειρεί να δημιουργήσει το πρώτο αυστηρό, σαφές πλαίσιο για ESG ratings στην Ευρώπη. Το timing δεν είναι τυχαίο: οι ροές προς ESG προϊόντα αυξάνονται, οι ρυθμιστικές αρχές εντείνουν την εποπτεία και οι επενδυτές απαιτούν αποδείξεις ότι τα ratings στα οποία βασίζονται έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο.
Το Research Note της FCA δείχνει μια αγορά ώριμη σε μέγεθος, αλλά ανώριμη σε διαφάνεια και διαδικασίες — μια αγορά που χρειάζεται κανόνες για να ανταποκριθεί στον ρόλο που ήδη διαδραματίζει στην αξιολόγηση κινδύνου, στη διαχείριση κεφαλαίων και στον σχεδιασμό επενδυτικών στρατηγικών.
