Παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα η κυβερνητική αδράνεια όσον αφορά την κλιματική αλλαγή; Αυτό είναι το ερώτημα που θα προσπαθήσει να απαντήσει για πρώτη φορά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο της Γαλλίας, καθώς θα αποφανθεί αυτή την εβδομάδα για τρεις ξεχωριστές υποθέσεις που αφορούν το κλίμα.
.
Οι ετυμηγορίες μπορεί να δημιουργήσουν προηγούμενο για μελλοντικές δικαστικές υποθέσεις σχετικά με το πώς η άνοδος της θερμοκρασίας επηρεάζει το δικαίωμα των ανθρώπων σε έναν βιώσιμο πλανήτη.
Oι αγωγές
Έξι Πορτογάλοι νέοι μηνύουν 32 ευρωπαϊκές χώρες επειδή φέρονται να μην έχουν αποτρέψει την καταστροφική κλιματική αλλαγή, η οποία, όπως λένε, απειλεί το δικαίωμά τους στη ζωή. Η υπόθεση, η οποία έχει περιγραφεί από ειδικούς ως "Δαβίδ εναντίον Γολιάθ", δεν ζητά οικονομική αποζημίωση, αλλά από τις κυβερνήσεις να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές ρύπων.
Την ίδια στιγμή, χιλιάδες ηλικιωμένες Ελβετίδες έχουν υποστηρίξει ότι οι "θλιβερά ανεπαρκείς" προσπάθειες της κυβέρνησής τους για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη τις θέτουν σε κίνδυνο να πεθάνουν κατά τη διάρκεια των καύσωνων. Οι δικηγόροι των γυναικών επιδιώκουν μια απόφαση που θα μπορούσε να αναγκάσει τη Βέρνη να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι προβλέπεται.
Στην τρίτη και τελευταία υπόθεση, ο Damien Carême, πρώην δήμαρχος της γαλλικής κοινότητας Grande-Synthe, αμφισβητεί την άρνηση της Γαλλίας να λάβει πιο φιλόδοξα μέτρα για το κλίμα.
Τι μπορεί να επιτύχουν;
Μια απόφαση κατά της ελβετικής ή της πορτογαλικής κυβέρνησης "θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα ότι οι κυβερνήσεις έχουν νομικές υποχρεώσεις να αυξήσουν σημαντικά τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής προκειμένου να προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα", δήλωσε η ακτιβίστρια και δικηγόρος Lucy Maxwell.
Αυτό θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να αναθεωρήσουν τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών το 2030. Εάν οι χώρες δεν επικαιροποιήσουν τους στόχους τους, θα μπορούσαν να διεξαχθούν περαιτέρω δικαστικές διαδικασίες σε εθνικό επίπεδο και τα δικαστήρια θα μπορούσαν να επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις.
Οποιαδήποτε αποτυχία των κυβερνήσεων να συμμορφωθούν με τις εγχώριες δικαστικές αποφάσεις "πυροδοτεί μείζονα ζητήματα κράτους δικαίου", δήλωσε η Maxwell. "Βασιζόμαστε στη συμμόρφωση των κυβερνήσεων με τις εθνικές δικαστικές αποφάσεις".
Μπορεί να υπάρξει νομικό θέσφατο;
Κανένα περιφερειακό δικαστήριο δεν έχει αποφανθεί ποτέ στο παρελθόν για υποθέσεις που αφορούν το κλίμα και οι αποφάσεις είναι πιθανό να αλλάξουν τα δεδομένα. "Εάν επιτύχουν... θα είναι το πιο σημαντικό πράγμα που θα συμβεί για το κλίμα στην Ευρώπη μετά τη Συμφωνία του Παρισιού", δήλωσε η Ruth Delbaere υπεύθυνη νομικής εκστρατείας του κινήματος πολιτών Avaaz, το οποίο βοήθησε στη συγκέντρωση κεφαλαίων για την κάλυψη των νομικών εξόδων των Πορτογάλων νέων.
Τα αποτελέσματα των υποθέσεων θα χρησιμεύσουν επομένως ως πρότυπο τόσο για το δικαστήριο του Στρασβούργου όσο και για τα εθνικά δικαστήρια που εξετάζουν παρόμοιες υποθέσεις. Ο Gerry Liston δικηγόρος που υποστηρίζει την υπόθεση της Πορτογαλίας, δήλωσε ότι "το πιο σημαντικό αποτέλεσμα" θα ήταν μια απόφαση που θα δεσμεύει τις 32 χώρες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Ευρωπαϊκή Ένωση και γειτονικές χώρες. Αλλά μια απόφαση κατά έστω και μιας χώρας θα μπορούσε να εφαρμοστεί ως δεδικασμένο και κατά των 46 χωρών που έχουν υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση.
Πηγή: Reuters
