Η Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοοικονομίας, Κυκλικής Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Κωνσταντίνα Κοτταρίδη, μιλάει στο ESG+ Stories για το τμήμα το οποίο διευθύνει, για το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο Βιοοικονομία, Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξη, για το Μνημόνιο Συνεργασίας με την OneTeam που μεταξύ άλλων αφορά τη σύνταξη ESG reports καθώς και για τα οφέλη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αν υιοθετήσουν τα ESG κριτήρια.
-
Κα Κοταρίδη ως Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοοικονομίας, Κυκλικής Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό;
Το Εργαστήριο είναι ένας ακαδημαϊκός φορέας που συνεργάζεται με δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, διεθνείς οργανισμούς, πολυεθνικές επιχειρήσεις και εταιρείες συμβούλων για την προώθηση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και αφορούν όλους τους οικονομικούς κλάδους. Βασική μας επιδίωξη είναι η προώθηση ενός νέου επιχειρηματικού και οικονομικού αναπτυξιακού προτύπου για την Ελλάδα.
Στο παραπάνω πλαίσιο, στο Εργαστήριο υλοποιούμε μελέτες, έρευνες, αξιολογήσεις και εκθέσεις βιωσιμότητας τόσο επιχειρήσεων όσο και οργανισμών. Παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες προς δημόσιους οργανισμούς, πολυεθνικές επιχειρήσεις, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις ή εταιρείες συμβούλων για την ένταξη των αρχών της βιωσιμότητας στο στρατηγικό σχεδιασμό τους και δίνουμε καθοδήγηση για την υλοποίηση στόχων και δράσεων. Στις βασικές μας λειτουργίες είναι η παροχή προγραμμάτων εκπαίδευσης, επιμόρφωσης ή/και εξειδίκευσης σε ζητήματα βιώσιμου επιχειρείν και βιώσιμης ανάπτυξης. Για το σκοπό αυτό οργανώνουμε ημερίδες, συνέδρια και ειδικές παρουσιάσεις είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με φορείς.
-
Παράλληλα, είστε Διευθύντρια σε αντίστοιχο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τον ομώνυμο τίτλο Βιοοικονομία, Κυκλική Οικονομία και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Πείτε μας λίγα λόγια για το πρόγραμμα.
Το ΠΜΣ δημιουργήθηκε το 2019 με την παρούσα του μορφή. Είναι ένα συνεκτικό, διατομεακό και διεπιστημονικό πρόγραμμα με αντικειμενικό σκοπό την προετοιμασία, ανάπτυξη και παροχή εξειδικευμένων γνώσεων στα εν λόγω πεδία. Το πρόγραμμα συνδυάζει τις γνώσεις, τις πρακτικές δεξιότητες και τις εξελίξεις που χαρακτηρίζουν το σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον. Έτσι εφοδιάζει τα στελέχη με τα απαραίτητα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν την εφαρμογή πρακτικών προς ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων για τη διατήρηση της βιο-ποικιλότητας ως κύριο στοιχείο μιας έξυπνης και οικολογικής ανάπτυξης τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
«Μέσα από το πρόγραμμα σπουδών, στοχεύουμε σε κατάρτιση στελεχών υψηλού επιπέδου με την παροχή θεωρητικής και εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης ως εργαλεία στα επιτεύγματα της έρευνας στη βιοοικονομία, την κυκλική οικονομία, την καινοτομία και ευρύτερα της βιώσιμης ανάπτυξης»
Ταυτόχρονα, με βάση τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, προσδίδει τα κατάλληλα εφόδια για την σύνταξη εκθέσεων βιωσιμότητας για τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς αλλά και ευρύτερες οντότητες. Μέσα από το πρόγραμμα σπουδών, στοχεύουμε σε κατάρτιση στελεχών υψηλού επιπέδου με την παροχή θεωρητικής και εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης ως εργαλεία στα επιτεύγματα της έρευνας στη βιοοικονομία, την κυκλική οικονομία, την καινοτομία και ευρύτερα της βιώσιμης ανάπτυξης. Το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα είναι η συνδυασμένη γνώση. Για τον λόγο αυτό, το διδακτικό προσωπικό αποτελείται από ακαδημαϊκούς υψηλού κύρους τόσο από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, από το ΕΜΠ και από το ΕΚΠΑ αλλά και εξειδικευμένους ερευνητικούς φορείς, όσο και εξειδικευμένα στελέχη της αγοράς με ευρεία γνώση του αντικειμένου και της εφαρμογής του.
Το ΠΜΣ συνεργάζεται στενά με το Εργαστήριο με τους διακριτούς ρόλους που έχει ο κάθε φορέας αλλά με κοινό στόχο τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο επιχειρείν και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης για τη χώρα.
-
Υπάρχει κατά τη γνώμη σας αρκετό ενδιαφέρον για την παρακολούθηση του συγκεκριμένου προγράμματος; Πιστεύετε ότι προσφέρονται ευκαιρίες στην αγορά εργασίας στους φοιτητές μετά το πέρας του συγκεκριμένου προγράμματος;
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το ΠΜΣ, καθώς παρατηρείται ραγδαία αύξηση του αριθμού αιτήσεων κάθε έτος σε συνδυασμό με την ταχύτατη ανάπτυξη του τομέα της Βιο-οικονομίας και Κυκλικής Οικονομίας αλλά και του ευρύτερου πλαισίου των αρχών της βιωσιμότητας που ωθεί τους ενδιαφερόμενους στην επιλογή αυτή.
Ειδικά σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αναγνωρίζεται η ανάγκη για την εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών στις επιχειρήσεις, η οποία οδηγεί με τη σειρά της σε ανάγκη ανθρώπινου δυναμικού καταρτισμένου και εξοπλισμένου με τις γνώσεις που του παρέχει το ΠΜΣ μας. Η μοναδική διεπιστημονική προσέγγιση του ΠΜΣ δίνει τη δυνατότητα σε απόφοιτους να αποτελέσουν τους πρωτοπόρους και τους καθ΄ ύλην αρμόδιους στους κλάδους της βιο-οικονομίας, της κυκλικής οικονομίας, δηλαδή της βιώσιμης οικονομίας. Καλύπτει πολλούς τομείς όπως της ενέργειας, της αγροτικής οικονομίας, της βιομηχανίας τροφίμων, της παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων, του τραπεζικού τομέα και άλλων υπηρεσιών.
Άξια αναφοράς είναι η πληθώρα συνεργασιών του ΠΜΣ με οργανισμούς όπως η ΔΕΗ και η οποία είναι χορηγός μας, ο Όμιλος Aldemar που επίσης είναι χορηγός μας, η COSMOTE, ο ΤΙΤΑΝ, η Deloitte και πλήθος άλλων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Είναι μεγάλη μας χαρά να βλέπουμε ότι οι απόφοιτοί μας έχουν μεγάλη ζήτηση και απορροφώνται άμεσα σε αντίστοιχες θέσεις, αναλαμβάνοντας χαρτοφυλάκια ευθύνης.
-
Πρόσφατα υπογράψατε Μνημόνιο Συνεργασίας με την εταιρεία Στρατηγικής Επικοινωνίας OneTeam. Θέλετε να μας πείτε τι αφορά και τι προσδοκάτε εσείς από αυτή τη συνεργασία;
Η συμφωνία βρίσκεται στο επίκεντρο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ καθώς ο Στόχος νο. 17 τονίζει πως για την επίτευξη όλων των άλλων στόχων, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η Συνεργασία όλων. Η συνεργασία του Εργαστηρίου μας με την OneTeam αναδεικνύει, ως εκ τούτου, τη σπουδαιότητα της συμπόρευσης του ιδιωτικού τομέα με τον ακαδημαϊκό χώρο.
«Η Υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας επιβεβαιώνει το από κοινού όραμα προς αυτή την κατεύθυνση»
Αποτελεί κεντρικό ζητούμενο για τη μετάβαση από τη θεωρία στην πράξη, με πρωταρχικό στόχο να εφαρμοστούν νέα μοντέλα επιχειρείν, με γνώμονες τις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης, της βιοοικονομίας και της κυκλικής οικονομίας. Η Υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας επιβεβαιώνει το από κοινού όραμα προς αυτή την κατεύθυνση.
-
Μπορείτε να μας πείτε πιο συγκεκριμένα τι σκοπεύετε να κάνετε γύρω από τα κριτήρια ESG και τι εργαλεία πρόκειται να αναπτύξετε σε συνεργασία με την OneTeam;
Η συμφωνία δημιουργεί έναν κοινό άξονα δράσεων, όπως σύνταξη ESG reports και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG στο στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Παράλληλα, είναι κοινή πεποίθησή μας ότι πρωταρχικό βήμα για την εκκίνηση της πράσινης μετάβασης είναι η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση εργαζομένων ιδιαίτερα των ΜμΕ με δεδομένο ότι στην Ελλάδα οι ΜμΕ αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων και ταυτόχρονα, τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Θεωρούμε, λοιπόν, βασικό να προωθηθεί η γνώση βιώσιμων πρακτικών καθώς οι αρχές της βιωσιμότητας δημιουργούν μεγάλες ευκαιρίες ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και καινοτομίας. Σε δεύτερο βαθμό, με εφόδιο την γνώση τους στο ESG αλλά και με εργαλείο τα κίνητρά τους, στόχος μας είναι να προχωρήσουμε όλοι μαζί στο μονοπάτι της πράσινης μετάβασης. Προφανώς, η συνεργασία μας αφορά και οποιονδήποτε άλλο φορέα, ιδιωτικό ή δημόσιο μπορούμε να βοηθήσουμε στο δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης.
-
Τέλος, μέχρι στιγμής τα κριτήρια ESG είναι κάτι που απασχολεί τις μεγάλες επιχειρήσεις και κυρίως τις εισηγμένες. Πότε πιστεύετε ότι θα απασχολήσει τις μικρομεσαίες και ποια τα οφέλη για αυτές αν ξεκινήσουν από τώρα να χαράσσουν την στρατηγική τους γύρω από αυτά;
Στις 5 Ιανουαρίου 2023 τέθηκε σε ισχύ η νέα Οδηγία της ΕΕ για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών των επιχειρήσεων. Η εν λόγω οδηγία τροποποιεί τους υφιστάμενους κανόνες υποβολής εκθέσεων και θέτει πιο αυστηρό πλαίσιο καθώς επεκτείνει την εφαρμογή σε επιχειρήσεις άνω των 250 εργαζομένων ανεξάρτητα αν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Περιλαμβάνει ακόμα και εταιρίες εκτός ΕΕ με τζίρο άνω των 150 εκ. ευρώ στην ΕΕ.
«Ωστόσο, με δεδομένο ότι πλέον οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να εξετάζουν τα κριτήρια ESG μιας επιχείρησης πριν προβούν σε χρηματοδότηση, καθιστά σχεδόν αναγκαία τη μετάβαση, τη δημιουργία ενός πλαισίου της βιωσιμότητας, για όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτου μεγέθους»
Με τα δεδομένα αυτά περίπου 50.000 εταιρίες στην ΕΕ εμπίπτουν σε αυτό το πλαίσιο. Για τις μικρότερες εταιρίες, δεν είναι υποχρεωτικές αυτού του είδους εκθέσεις. Ωστόσο, με δεδομένο ότι πλέον οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να εξετάζουν τα κριτήρια ESG μιας επιχείρησης πριν προβούν σε χρηματοδότηση, καθιστά σχεδόν αναγκαία τη μετάβαση, τη δημιουργία ενός πλαισίου της βιωσιμότητας, για όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτου μεγέθους. Και αυτό, διότι η τράπεζα δύναται είτε να αρνηθεί τη χρηματοδότηση είτε να προχωρήσει σε μικρότερα δάνεια με μεγαλύτερο επιτόκιο για όσες επιχειρήσεις δεν συνάδουν με το ESG πλαίσιο. Εν συνεχεία, οι αυξημένες πιέσεις και από πλευράς καταναλωτών και οργανώσεων αλλά και ο αυξημένος ανταγωνισμός και οι τεράστιες προκλήσεις της σημερινής εποχής ωθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπλέον, η ΕΕ, έχει αναπτύξει μία δέσμη μέτρων για τη στηρίξει στην πράσινη μετάβαση των ΜμΕ δίνοντας στρατηγικό πλεονέκτημα σε ΜμΕ που πληρούν πράσινα κριτήρια, όπως προτεραιότητα και πρόσβαση σε ευρωπαϊκά προγράμματα, αυξημένη αξιοπιστία σε περίπτωση δανειοληψίας αλλά και μοριοδότηση σε προγράμματα τύπου ΕΣΠΑ.
Εν κατακλείδι, είμαστε στην εκκίνηση μιας πολύ μεγάλης μετάβασης με πολύ μεγάλες απατήσεις σε γνώσεις και εξειδίκευση, και αυτό είναι που προσφέρει η συνεργασία μας με την OneTeam.