Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οκτώ άνθρωποι κλείστηκαν σε μια γιγαντιαία γυάλινη κατασκευή στην έρημο της Αριζόνα. Το πείραμα λεγόταν Biosphere 2 και στόχευε να αναπαράγει, σε μικρογραφία, τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας. Εκείνη την εποχή χαρακτηρίστηκε αποτυχία: οι συμμετέχοντες πεινούσαν, οι μέλισσες χάθηκαν, τα επίπεδα οξυγόνου κατέρρευσαν.
.
Τρεις δεκαετίες μετά, οι επιστήμονες βλέπουν το πείραμα με άλλο μάτι. Όπως αναφέρει το World Economic Forum, η Biosphere 2 λειτουργεί σήμερα ως «υπερ-εργαστήριο», αποκαλύπτοντας πόσο εύθραυστα και αλληλοεξαρτώμενα είναι τα οικοσυστήματα της Γης. Από τις δυσκολίες καλλιέργειας τροφής μέχρι την κυριαρχία κατσαρίδων και μυρμηγκιών σε βάρος των επικονιαστών, το εγχείρημα ανέδειξε ότι δεν υπάρχει εύκολο «αντίγραφο» του πλανήτη μας.
Οι τεχνητές βιόσφαιρες, αν και ατελείς, μας προσφέρουν πολύτιμα μαθήματα:
-
Η αυτάρκεια σε τρόφιμα παραμένει τεράστια πρόκληση.
-
Τα οικοσυστήματα διαταράσσονται απρόβλεπτα όταν αλλάξουμε μικρές παραμέτρους.
-
Η φύση έχει ανθεκτικότητα, αλλά και όρια που δεν μπορούμε να αγνοούμε.
Σήμερα, η Biosphere 2 χρησιμοποιείται για ερευνητικά προγράμματα γύρω από την απορρόφηση άνθρακα, την ανθεκτικότητα των κοραλλιογενών υφάλων και τις επιπτώσεις της ξηρασίας. Ό,τι κάποτε θεωρήθηκε φιάσκο, εξελίχθηκε σε θησαυρό γνώσης.
Το μήνυμα είναι σαφές: η Γη δεν έχει εφεδρικό σχέδιο. Αντί να κυνηγάμε τεχνολογικές αυταπάτες για εναλλακτικούς πλανήτες ή κλειστές βιόσφαιρες, πρέπει να προστατεύσουμε και να αποκαταστήσουμε τα πραγματικά οικοσυστήματα που μας συντηρούν.
