Η αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την κλιματική επιστήμη και τις δημόσιες υπηρεσίες δεδομένων δεν έχει αφήσει κενό· έχει δημιουργήσει μια νέα άνθηση. Καθώς η διοίκηση Τραμπ περικόπτει τους προϋπολογισμούς και μειώνει την πρόσβαση σε κρίσιμα κλιματικά δεδομένα, ένας ολόκληρος ιδιωτικός κλάδος αναδύεται με ταχύτητα και γεμίζει το κενό που αφήνει η ομοσπονδιακή υποχώρηση. Από το Λονδίνο μέχρι το Μόντρεαλ και από τα εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης μέχρι τις ιδιωτικές συστοιχίες δορυφόρων, εταιρείες που εμπορεύονται «γη-νοημοσύνη» — μια νέα βιομηχανία δεδομένων που αποτυπώνει κινδύνους, περιβαλλοντικές τάσεις και γεωφυσικά φαινόμενα — αναπτύσσονται ταχύτερα από ποτέ.
.
Η ιστορία ξεκινά με μια εταιρεία real estate στην Ευρώπη. Η Savills Investment Management, με χαρτοφυλάκιο €26 δισ., χρειάστηκε αξιόπιστες προβλέψεις για πλημμύρες, πυρκαγιές και άλλα ακραία φαινόμενα που απειλούν την αξία των ακινήτων της. Στράφηκε στην Climate X, μια λονδρέζικη εταιρεία που αξιοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και — ειρωνικά — αμερικανικά επιστημονικά δεδομένα ως μέρος των μοντέλων της. Η Climate X υπολόγισε ζημιές σε 300 ακίνητα σε Ευρώπη και Ασία, και η Savills σκοπεύει να επεκτείνει την ανάλυση της σε εκατοντάδες ακόμα. Η ζήτηση αυτή είναι πλέον καθημερινότητα για τις εταιρείες του κλάδου: βιομηχανίες που χρειάζονται προβλέψεις, επενδυτές που θέλουν να κατανοήσουν φυσικούς κινδύνους, κυβερνήσεις που πρέπει να διαχειριστούν άγνωστες απειλές.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η άνθηση αυτή δεν προκύπτει επειδή τα δημόσια δεδομένα επαρκούν· προκύπτει επειδή εξαφανίζονται. Η NOAA και άλλες αμερικανικές υπηρεσίες που κάποτε παρείχαν δωρεάν κλιματικές σειρές δεδομένων βρίσκονται υπό περικοπές. «Χωρίς αυτά, δεν θα γνωρίζαμε αν τα μοντέλα μας είναι καλά ή κακά», παραδέχεται ο συνιδρυτής της Climate X, ο Κάμιλ Κλούζα. Πολλές εταιρείες στρέφονται πλέον σε δεδομένα από την ΕΕ, την Ιαπωνία και το Μετεωρολογικό Γραφείο του Ηνωμένου Βασιλείου για να καλύψουν το κενό. Μέχρι πρόσφατα, κανείς δεν φανταζόταν ότι ολόκληρα συστήματα παρακολούθησης μεθανίου, πλημμυρών ή καθίζησης θα στηρίζονταν κυρίως σε ιδιωτικούς πάροχους. Τώρα, αυτό θεωρείται δεδομένο.
Ο κλάδος χρηματοδοτείται με ρυθμούς που θυμίζουν τεχνολογική φούσκα — αλλά προς το παρόν εξελίσσεται χωρίς να δείχνει σημάδια κορεσμού. Οι εταιρείες Earth Intelligence έχουν αντλήσει 3,2 δισ. δολάρια το 2025, σχεδόν τριπλάσια από πέρυσι, παρά το ότι έκλεισαν λιγότερους γύρους χρηματοδότησης. Η GHGSat, ο μεγαλύτερος ιδιωτικός πάροχος δεδομένων μεθανίου στον κόσμο, συγκέντρωσε 47 εκατ. δολάρια και ετοιμάζει δύο νέους δορυφόρους, ανεβάζοντας τον στόλο της σε 15. Το τοπίο αυτό διαμορφώθηκε θεαματικά: το 2005 υπήρχαν μόλις επτά ιδιωτικοί δορυφόροι παρατήρησης της Γης, ενώ το 2023 ο αριθμός άγγιξε τους 666.
Ακόμη και οι παραδοσιακοί παίκτες μετασχηματίζονται. Η ολλανδική Fugro, που ξεκίνησε πριν από δεκαετίες ως εταιρεία γεωτεχνικών μελετών, έχει εξελιχθεί σε γίγαντα χαρτογράφησης με τζίρο άνω των 2,2 δισ. δολαρίων. Παρά το ότι επηρεάστηκε από τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στην υπεράκτια αιολική ενέργεια, η Fugro επενδύει σε νέες υπηρεσίες: από την παραγωγή τρισδιάστατων χαρτών βυθού μέχρι τη χαρτογράφηση νησιωτικών κρατών που κινδυνεύουν από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, συνεργαζόμενη με την Esri. Παράλληλα, η εταιρεία ηγείται ευρωπαϊκών και διεθνών προσπαθειών για να απελευθερώσει δεδομένα ωκεανών που σήμερα παραμένουν κλειδωμένα σε εταιρικά συρτάρια.
Η άνθηση όμως φέρνει και ανησυχίες. Η πρόσβαση στα δεδομένα δεν είναι ισότιμη όταν όλο και περισσότερα εξαρτώνται από ιδιωτικές πηγές· κυβερνήσεις αναπτυσσόμενων χωρών δεν μπορούν να πληρώνουν πανάκριβες συνδρομές, ενώ ειδικοί σημειώνουν ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το εύρος και την αξιοπιστία των δημόσιων βάσεων δεδομένων. Οι ιδιωτικοί πάροχοι επίσης χρειάζονται κρατικές μετρήσεις του παρελθόντος για να επαληθεύσουν τα μοντέλα τους. «Οι κυβερνήσεις έχουν την ιστορία των πλημμυρών, των κατολισθήσεων, των καθιζήσεων. Χωρίς αυτά, πετάμε στα τυφλά», λέει ο Κλούζα.
Παρόλα αυτά, η επενδυτική αισιοδοξία δεν δείχνει να κάμπτεται. Η Planet Labs είδε τη μετοχή της να ανεβαίνει 190% από την αρχή της χρονιάς. Οι ιδιωτικές εταιρείες αναλαμβάνουν ρόλους που παραδοσιακά ανήκαν στα κράτη: βοηθούν στον εντοπισμό διαρροών μεθανίου, καταγράφουν τα ίχνη των καταστροφών, κατευθύνουν επενδυτικές αποφάσεις δισεκατομμυρίων. Όσο περισσότερο οι κυβερνήσεις κάνουν πίσω, τόσο πιο κρίσιμο γίνεται αυτό το νέο οικοσύστημα δεδομένων — με όλα τα οφέλη και όλους τους κινδύνους του.
Πηγή: Reuters
