Μια τεχνολογία που υπόσχεται να αλλάξει ριζικά την ελαιοπαραγωγή αναπτύσσεται σε ένα κιμπούτζ στο Βόρειο Ισραήλ. Η PhenOlives, εταιρεία εγκατεστημένη στο Kibbutz Reshafim, έχει δημιουργήσει ένα σύστημα που μετατρέπει τα απόβλητα της παραγωγής ελαιολάδου — το λεγόμενο πυρηνόξυλο και τα υγρά απόνερα — σε τρία εμπορεύσιμα προϊόντα υψηλής αξίας: πρώτες ύλες για πολυμερή, αλεύρι ελιάς και νερό κατάλληλο για επαναχρησιμοποίηση.
.
Η ιδέα τους «γεννήθηκε» από ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Τα ελαιοτριβεία, τόσο στη Μεσόγειο όσο και διεθνώς, παράγουν τεράστιες ποσότητες πυκνής τοξικής λάσπης, αποτέλεσμα της έκθλιψης των καρπών. Η λάσπη αυτή, αν μείνει εκτεθειμένη, γίνεται όξινη, μολύνει το έδαφος και συχνά καταλήγει σε χώρους επικίνδυνων αποβλήτων. Σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το ζήτημα αντιμετωπίζεται ακόμα με προσωρινές λύσεις.
Η PhenOlives υποστηρίζει ότι βρήκε τρόπο όχι μόνο να μειώσει την περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά και να μετατρέψει τα απόβλητα σε νέο οικονομικό κύκλο αξίας.
Απόβλητα που μετατρέπονται σε προϊόντα
Το σύστημα Total Solution Impact (TSI), το οποίο έχει κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, επεξεργάζεται το 100% των αποβλήτων. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Χεν Λεβ-Αρί, «όλα τα υπολείμματα — κουκούτσια, πολτός και υγρά απόνερα — χωρίζονται και αξιοποιούνται μέσα σε μόλις 20 λεπτά από την έκθλιψη».
Από την επεξεργασία προκύπτουν τρία προϊόντα:
-
Κουκούτσι ελιάς για βιομηχανία πολυμερών
Το υλικό αναμιγνύεται σε ποσοστό 30% με πολυμερή, δημιουργώντας προϊόντα με υφή παρόμοια με ξύλο, αλλά ανακυκλώσιμα. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι μεγάλοι όμιλοι λιανικής ενδιαφέρονται για αυτό το υλικό επειδή προσφέρει φυσική όψη και μειώνει τη χρήση πλαστικών. -
Αλεύρι ελιάς από τον πολτό
Είναι φυσικά gluten-free, πλούσιο σε ίνες, χαμηλό σε θερμίδες και σάκχαρα. Έχει ουδέτερη γεύση, γεγονός που επιτρέπει τη χρήση του σε τρόφιμα υγιεινής διατροφής και προϊόντα superfood. Στο Ισραήλ έχει ήδη λάβει έγκριση «novel food». -
Επεξεργασμένο νερό και εκχύλισμα αντιοξειδωτικών
Το υγρό απόβλητο — που θεωρείται εξαιρετικά τοξικό και δύσκολο στη διαχείριση — καθαρίζεται και αξιοποιείται εκ νέου στις διαδικασίες του ελαιοτριβείου. Παράλληλα, απομονώνεται ένα συμπύκνωμα αντιοξειδωτικών, πλούσιο σε πολυφαινόλες, υδροξυτυροσόλη και τυροσόλη. Η εταιρεία χαρακτηρίζει το προϊόν αυτό «μαύρο χρυσό», λόγω της υψηλής αξίας του στη βιομηχανία συμπληρωμάτων διατροφής.
Νέο επιχειρηματικό μοντέλο για τα ελαιοτριβεία
Η PhenOlives δεν πουλάει απλώς ένα μηχάνημα. Αναλαμβάνει την επεξεργασία, αγοράζει τα απόβλητα από τα ελαιοτριβεία και στη συνέχεια εμπορεύεται τα προϊόντα.
Για τα ελαιοτριβεία, αυτό σημαίνει:
-
μηδενισμό κόστους διαχείρισης αποβλήτων,
-
επιπλέον έσοδο από την πώληση του υπολείμματος,
-
πλήρη απαλλαγή από ρυθμιστικές και περιβαλλοντικές υποχρεώσεις.
«Δεν περιμένουμε από κάθε ελαιοτριβείο να γίνει παραγωγός προϊόντων. Εμείς αναλαμβάνουμε την αγορά και τη διάθεση. Εκείνοι πληρώνονται για το απόβλητο», τονίζει ο Λεβ-Αρί.
Ενδιαφέρον από Ευρώπη και ΗΠΑ
Η εταιρεία ολοκληρώνει αυτή την περίοδο την κατασκευή της πρώτης μονάδας συνεχιζόμενης παραγωγής στο Ισραήλ. Παράλληλα βρίσκεται σε φάση χρηματοδότησης ύψους 3 εκατ. ευρώ, με ήδη 1 εκατ. εξασφαλισμένο.
Η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά την Ευρώπη και κυρίως τη Μεσόγειο. Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα παράγουν το μεγαλύτερο όγκο ελαιόλαδου παγκοσμίως, αλλά τα ελαιοτριβεία είναι διάσπαρτα σε αγροτικές περιοχές, γεγονός που δυσκολεύει την εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας.
Η PhenOlives σχεδιάζει τη δημιουργία θυγατρικής στην Ευρώπη για να εγκαταστήσει συστήματα απευθείας μέσα στα ελαιοτριβεία. Όπως σημειώνει η εταιρεία, η τεχνολογία πρέπει να εφαρμόζεται επί τόπου, πριν τα απόβλητα οξειδωθούν και μετατραπούν σε τοξική λάσπη.
