Ο κανονισμός για την ταξινομία της ΕΕ περιγράφει ένα πλαίσιο για τον χαρακτηρισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που ασκούνται στην ΕΕ ως «πράσινων» ή «περιβαλλοντικά βιώσιμων».
.
Το σύστημα ταξινόμησης φιλοδοξεί να βοηθήσει τους επενδυτές να κατανοήσουν πόσο βιώσιμο είναι ένα χρηματοπιστωτικό προϊόν. Για να επιτευχθεί αυτό, το ποσοστό των υποκείμενων περιβαλλοντικά βιώσιμων δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το προϊόν θα πρέπει να παρουσιάζεται ως ποσοστό.
Ο καθορισμός εναρμονισμένων απαιτήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του κανονισμού για την ταξινομία της ΕΕ αποτρέπει τη δημιουργία φραγμών και αίρει τους υφιστάμενους φραγμούς. Αυτό είναι επωφελές για τη λειτουργία των αγορών εντός της ΕΕ.
Σε περίπτωση που προσφέρεται χρηματοπιστωτικό προϊόν, οι υποκείμενες επενδύσεις του οποίου αφορούν οικονομικές δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως περιβαλλοντικά βιώσιμες σύμφωνα με τον κανονισμό για την ταξινομία της ΕΕ, θα πρέπει να γνωστοποιούνται πληροφορίες που να τεκμηριώνουν τον εν λόγω χαρακτηρισμό.
Οι πληροφορίες θα πρέπει να προσδιορίζουν τον περιβαλλοντικό στόχο ή τους περιβαλλοντικούς στόχους στους οποίους συμβάλλουν οι οικονομικές δραστηριότητες. Θα πρέπει επίσης να ορίζει την έκταση των περιβαλλοντικά βιώσιμων δραστηριοτήτων. Με άλλα λόγια, πόσο "ευθυγραμμισμένο με την ταξινόμηση" είναι το προϊόν. Όταν δεν λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια για περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες, το μέρος που προσφέρει το χρηματοπιστωτικό προϊόν θα πρέπει να παρέχει σχετική δήλωση. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η καταστρατήγηση της υποχρέωσης γνωστοποίησης.
Πώς λειτουργεί η ταξινομία της ΕΕ;
Ο κανονισμός για την ταξινομία της ΕΕ επικεντρώνεται στους ακόλουθους έξι περιβαλλοντικούς στόχους:
- Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής: εστίαση στη σταθεροποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη συνέπεια με τον μακροπρόθεσμο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για τη θερμοκρασία.
- Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: εστίαση στη μείωση ή την πρόληψη των δυσμενών επιπτώσεων του τρέχοντος ή του αναμενόμενου μελλοντικού κλίματος.
- Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτων και των θαλάσσιων πόρων: εστίαση στη βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτων και πρόληψη ή επίλυση της λειψυδρίας και της ξηρασίας.
- Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία: η οποία μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, για παράδειγμα με την αύξηση της ανθεκτικότητας και της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης των προϊόντων ή τη μείωση της χρήσης πόρων μέσω του σχεδιασμού και της επιλογής υλικών ενός προϊόντος, αλλά και μέσω της δημιουργίας επιχειρηματικών μοντέλων «προϊόντος ως υπηρεσίας».
- Πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης: εστιάζοντας στην αποφυγή της χρήσης ορισμένων υλικών ή προϊόντων που ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση, στη βελτίωση των επιπέδων ποιότητας του αέρα, των υδάτων ή του εδάφους και στον καθαρισμό των απορριμμάτων και άλλης ρύπανσης.
- Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων: η οποία μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, για παράδειγμα με την παροχή τροφής και νερού, τον έλεγχο του κλίματος και των ασθενειών, την παραγωγή κύκλων θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου και την παροχή πνευματικών και ψυχαγωγικών οφελών.
Για να ταξινομηθεί ως περιβαλλοντικά βιώσιμη ή πράσινη δραστηριότητα σύμφωνα με την ταξινομία της ΕΕ, μια οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει να πληροί τέσσερα γενικά κριτήρια. Θα πρέπει:
- Να συμβάλλουν ουσιαστικά σε έναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους που περιγράφονται ανωτέρω
- Να μην βλάπτουν σημαντικά τους άλλους πέντε περιβαλλοντικούς στόχους
- Να πληρούν τις λεγόμενες «ελάχιστες διασφαλίσεις», όπως οι κατευθυντήριες αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να μην έχουν αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο
- Να συμμορφώνονται με τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου
Τα επιστημονικά τεκμηριωμένα τεχνικά κριτήρια ελέγχου αποτελούν στην πραγματικότητα επεξεργασία των σημείων i) και ii). Θεσπίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να παρέχουν νομική σαφήνεια για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης μιας δραστηριότητας. Με άλλα λόγια, τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου περιγράφουν –με τεχνικές λεπτομέρειες– πότε μια δραστηριότητα συμβάλλει σημαντικά σε έναν συγκεκριμένο περιβαλλοντικό στόχο (σημείο i) και όταν μια δραστηριότητα δεν βλάπτει σημαντικά έναν συγκεκριμένο περιβαλλοντικό στόχο [σημείο ii].
Τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου αναπτύσσονται στο παράγωγο δίκαιο που ονομάζεται κατ' εξουσιοδότηση πράξεις. Τον Δεκέμβριο του 2021 εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση πράξη στην οποία περιγράφονται τα κριτήρια για ουσιαστική συμβολή στην επίτευξη δύο στόχων. Συγκεκριμένα, επρόκειτο για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή για περίπου 102 οικονομικές δραστηριότητες.
Τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου για τις εν λόγω οικονομικές δραστηριότητες δεν βλάπτουν σημαντικά και έχουν εκπονηθεί και δημοσιευθεί για όλους τους στόχους στην κατ' εξουσιοδότηση πράξη.
Επιπλέον, η ΕΕ προετοιμάζει συμβουλές σχετικά με την επέκταση του κανονισμού για την ταξινομία της ΕΕ σε κοινωνικούς στόχους. Αυτό θα απαιτούσε επίσης την ανάπτυξη κατάλληλων τεχνικών κριτηρίων ελέγχου.
Οι 102 οικονομικές δραστηριότητες για τις οποίες τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου περιγράφονται λεπτομερώς στην κατ' εξουσιοδότηση πράξη είναι δραστηριότητες σε διάφορους τομείς. Αυτά περιλαμβάνουν τις μεταφορές, τις κατασκευές και τα ακίνητα, τη μεταποίηση και την ενέργεια. Υπάρχουν τρεις κύριες οικονομικές δραστηριότητες σχετικές με τον τομέα των ακινήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για την ταξινομία της ΕΕ.
Πρόκειται i) για την απόκτηση και την κυριότητα κτιρίων, ii) την κατασκευή νέων κτιρίων και iii) την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών ακινήτων εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού.
Αντίκτυπος στους παράγοντες του τομέα των ακινήτων
Η χρήση του κανονισμού για την ταξινομία της ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό εθελοντική στο παρόν στάδιο. Ωστόσο, διάφοροι κανονισμοί και οδηγίες της ΕΕ με υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων απαιτούν από τις οντότητες να δημοσιοποιούν την επιλεξιμότητα και την ευθυγράμμιση των οικονομικών δραστηριοτήτων με την ταξινομία της ΕΕ. Κατά τον χρόνο σύνταξης της παρούσας έκθεσης, οι οντότητες που υπόκεινται στην οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (επί του παρόντος υπό αναθεώρηση σύμφωνα με την πρόταση οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες) υποχρεούνται να δημοσιοποιούν το ποσοστό του κύκλου εργασιών που προκύπτει από δραστηριότητες ευθυγραμμισμένες με την ταξινομία της ΕΕ και τις κεφαλαιουχικές και λειτουργικές δαπάνες που συνδέονται με αυτές.
Οι οντότητες που εμπίπτουν στον κανονισμό για τη δημοσιοποίηση βιώσιμων χρηματοοικονομικών πληροφοριών (SFDR) πρέπει επίσης να δημοσιοποιούν πληροφορίες σχετικά με την ευθυγράμμιση των προϊόντων τους με την ταξινόμηση. Η δημοσιοποίηση θα πρέπει να περιγράφει τον τρόπο και τον βαθμό στον οποίο οι υποκείμενες επενδύσεις των χρηματοπιστωτικών προϊόντων αφορούν οικονομικές δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως περιβαλλοντικά βιώσιμες βάσει του κανονισμού για την ταξινομία της ΕΕ.
Πολλοί παράγοντες ακινήτων, όπως επενδυτές και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, χαρακτηρίζονται ως συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι βάσει του SFDR.
Δεδομένου ότι δεν είναι ακόμη υποχρεωτική η ευθυγράμμιση με τον κανονισμό για την ταξινομία της ΕΕ, μια οντότητα μπορεί, στη δημοσιοποίησή της, να δηλώσει ότι οι οικονομικές της δραστηριότητες δεν είναι ευθυγραμμισμένες με την ταξινομία της ΕΕ. Επί του παρόντος, βλέπουμε στην πράξη ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη φαίνεται να δυσκολεύονται να συλλέξουν τα απαιτούμενα δεδομένα για να διαπιστώσουν κατά πόσον οι οικονομικές τους δραστηριότητες είναι ευθυγραμμισμένες με την ταξινομία της ΕΕ. Ωστόσο, ενόψει της μελλοντικής επέκτασης της ταξινομίας της ΕΕ, είναι πολύτιμο να επιχειρηθεί η συλλογή επαρκών δεδομένων για την έναρξη της μέτρησης με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές. Αυτό θα δώσει επίσης μια εικόνα για το ποσοστό της οικονομικής δραστηριότητας που είναι βιώσιμο και τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για τη βελτίωσή του. Επιπλέον, η διαφάνεια σχετικά με την έκταση των περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων μπορεί να παράσχει στις οντότητες ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Τους επιτρέπει, για παράδειγμα, να αποδείξουν σε πιθανούς επενδυτές ότι λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ακινήτων τους.
Για να διασφαλιστεί ότι μια κτηματομεσιτική δραστηριότητα είναι σύμφωνη με τα σχετικά τεχνικά κριτήρια ελέγχου και ότι αυτό μπορεί να αποδειχθεί, οι ρυθμίσεις στις συμφωνίες αγοραπωλησίας, στις συμβάσεις κατασκευής και στις συμβάσεις μίσθωσης μπορεί να είναι σημαντικές.
