Η νέα έρευνα της UNICEF Ελλάδας και του American College of Greece (Research Center, ALBA) επιχειρεί να απαντήσει σε ένα ερώτημα που μέχρι σήμερα δεν είχε διερευνηθεί συστηματικά: σε ποιο βαθμό ο επιχειρηματικός κόσμος κατανοεί και εφαρμόζει πολιτικές που σχετίζονται με τα δικαιώματα του παιδιού. Με συνδυασμό ποσοτικών και ποιοτικών εργαλείων –ερωτηματολόγια σε εργαζομένους και νέους, καθώς και ομάδες εστίασης με στελέχη επιχειρήσεων– η μελέτη σκιαγραφεί μια ολοκληρωμένη εικόνα της πραγματικότητας.
.
Ένα τοπίο άνισα κατανεμημένης ωριμότητας
Τα δεδομένα της έρευνας δείχνουν ότι η ελληνική αγορά δεν διαθέτει ομοιογενή επίπεδα προόδου. Οι επιχειρήσεις κατανέμονται περίπου σε τρία ισομερή τμήματα: ένα που παρουσιάζει σαφή βήματα ενσωμάτωσης, ένα δεύτερο που βρίσκεται σε μεταβατική κατάσταση με επιμέρους πρωτοβουλίες, και ένα τρίτο στο οποίο οι σχετικές πρακτικές απουσιάζουν πλήρως. Ενδεικτικό είναι ότι μόλις το 35% των εργαζομένων δηλώνει ότι η εταιρία τους έχει επίσημη πολιτική για τα δικαιώματα του παιδιού, ενώ το 24% απαντά αρνητικά και το 34% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει.
Περιορισμένη κατανόηση του περιεχομένου των δικαιωμάτων του παιδιού
Το πιο χαρακτηριστικό εύρημα αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την έννοια «δικαιώματα του παιδιού». Η συζήτηση περιορίζεται κυρίως στην παιδική εργασία, αφήνοντας εκτός κρίσιμες διαστάσεις όπως ο αντίκτυπος των εργασιακών συνθηκών στους γονείς, η ασφάλεια της εμπορικής επικοινωνίας που απευθύνεται σε παιδιά, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ή οι ευκαιρίες ένταξης και ενδυνάμωσης των νέων εργαζομένων. Έτσι προκύπτει ένα κενό ανάμεσα στα διεθνή πρότυπα και την εφαρμογή τους. Παρά το σχετικά εκτεταμένο θεσμικό πλαίσιο, δεν υπάρχουν ενδείξεις ουσιαστικής ενσωμάτωσης σε οργανωσιακό επίπεδο.
Ανεπαρκής ευθυγράμμιση με τη διεθνή νομοθεσία
Το εύρημα αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο όταν εξεταστεί η σχέση των εταιριών με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τις Κατευθυντήριες Αρχές του ΟΗΕ ή τα Child Rights and Business Principles. Οι επιχειρήσεις εμφανίζουν χαμηλή εξοικείωση με αυτά τα εργαλεία και περιορισμένη αναφορά σε αυτά στις στρατηγικές τους. Η έλλειψη κεντρικού φορέα που θα παρείχε κατευθύνσεις και τεχνική υποστήριξη εντείνει το κενό, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν την πλειονότητα του ελληνικού επιχειρηματικού ιστού. Είναι ενδεικτικό ότι το 45% των εργαζομένων δηλώνει πως η εταιρία τους δραστηριοποιείται αποκλειστικά στην Ελλάδα, γεγονός που συχνά περιορίζει την έκθεση σε διεθνή πρότυπα.
Το χάσμα μεταξύ θεωρίας και εφαρμογής
Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν κώδικες, αρχές και αναφορές, η εφαρμογή τους δεν είναι συστηματική. Οι διαδικασίες εταιρικής διακυβέρνησης που σχετίζονται με τα δικαιώματα του παιδιού παραμένουν περιορισμένες, οι έλεγχοι προμηθευτών ανεπαρκείς και οι μηχανισμοί αναφοράς και αποκατάστασης υποανάπτυκτοι. Από τα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι μόνο το 26% των εργαζομένων πιστεύει πως οι εταιρίες ελέγχουν εξωτερικά τους προμηθευτές τους, ενώ κάτω από το 10% των νέων πιστεύουν ότι οι επιχειρήσεις διαφημίζουν με τρόπο ασφαλή ή ότι στηρίζουν ουσιαστικά τις οικογένειες των εργαζομένων.
Η οπτική των νέων: χαμηλή εμπιστοσύνη
Η έρευνα καταγράφει έντονη επιφυλακτικότητα από την πλευρά των νέων. Δύο στους τρεις θεωρούν ότι οι εταιρίες δεν είναι ειλικρινείς ως προς τις κοινωνικές τους δεσμεύσεις, ενώ το 85% πιστεύει ότι δεν στηρίζουν επαρκώς δράσεις για παιδιά. Οι νέοι που συμμετείχαν στην έρευνα –114 άτομα ηλικίας 13 έως 25 ετών– αποτυπώνουν μια σταθερή δυσπιστία προς τον επιχειρηματικό κόσμο. Η στάση αυτή αποτελεί σημαντικό δείκτη για τις μελλοντικές σχέσεις επιχειρήσεων και νεότερων γενεών, καθώς επηρεάζει τόσο την εργασιακή επιλογή όσο και τη συμπεριφορά τους ως καταναλωτών.
Τομείς προόδου και δυνατότητες βελτίωσης
Υπάρχουν ωστόσο τομείς όπου εντοπίζονται θετικά δείγματα. Οι εταιρίες που παράγουν προϊόντα ή υπηρεσίες για παιδιά εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερες επιδόσεις σε ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης, περιβάλλοντος και πολιτικών για νέους εργαζομένους. Επίσης, εκεί όπου το νομικό πλαίσιο είναι σαφές, όπως στην προστασία εγκύων και νέων εργαζομένων, παρατηρείται μεγαλύτερη συμμόρφωση.
Ένα πεδίο που μπαίνει πλέον στην ατζέντα
Η έρευνα της UNICEF συμβάλλει στην ανάδειξη ενός πεδίου που μέχρι σήμερα ήταν περιορισμένης ορατότητας. Η ενσωμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού στην επιχειρηματική στρατηγική δεν αποτελεί μόνο ζήτημα συμμόρφωσης αλλά και παράγοντα που συνδέεται με τη βιωσιμότητα, την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική αποδοχή.
Με τα λόγια των επιχειρήσεων
Στη σχετική εκδήλωση παρουσίασης των αποτελεσμάτων βρέθηκαν και εκπρόσωποι κορυφαίων ελληνικών εταιριών συζητώντας σε πάνελ με θέμα την «Οικοδόμηση ενός παιδικοκεντρικού και συμπεριληπτικού επιχειρηματικού μέλλοντος». «Όσο μεγαλύτερος Όμιλος είσαι, τόσο περισσότερες ευθύνες έχεις» σημείωσε ο Αχιλλέας Ιωακειμίδης, Chief sustainability officer του PPC Group, συμπληρώνοντας πως ο Όμιλος έχει θέσει ως στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση για τους νέους και την διαρκή στήριξη των οικογενειών.
Από το πεδίο των Τραπεζών, η κα Νάνσυ Ζαχαριάδου, Director corporate responsibility unit της Τράπεζας Πειραιώς, υπογράμμισε πως είναι βασικό μέλημα της εταιρίας να μην βλέπει τα παιδιά ως έναν αδύναμο κρίκο αλλά ως συνεχιστές της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Εξού και το πρόγραμμα της Πειραιώς για τους νέους επικεντρώνεται στη στήριξη του σχολικού και εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, αλλά και την βοήθεια στους εργαζόμενους γονείς μέσα από γονικές άδειες και για τα δύο φύλα, καθώς και θωράκιση του work-life balance.
Άλλη μια εταιρία που δεν μπορούσε να λείπει από την συγκεκριμένη κουβέντα είναι και η COSMOTE TELEKOM, η οποία έχει παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στην πρόσβαση των νέων στην ψηφιακή εποχή. «Είμαστε περήφανοι που συνεργαζόμαστε με 600 σχολεία, αλλά και με την ίδια την Πολιτεία, ώστε να επιτευχθεί η συνδεσιμότητα των δυσπρόσιτων ελληνικών περιοχών και να μη μείνει κανένα παιδί χωρίς πρόσβαση στην ψηφιακή εποχή» δήλωσε σχετικά η Άννα Μάλτη, Head of Corporate Responsibility της εταιρίας.
Τέλος, από τον τομέα των φαρμάκων, ο οποίος είναι καίριας σημασίας για τα παιδιά, τοποθετήθηκε η κα Σμαραγδή Ταλάκη, Head of Human Resources της OFET-Group of Pharmaceutical Companies. «Στον Όμιλο έχουμε 700 εργαζόμενους, πράγμα που σημαίνει 700 οικογένειες που στηρίζουμε καθημερινά» ανέφερε η κα Ταλάκη, προσθέτοντας την ευθύνη που έχουν οι φαρμακευτικές εταιρίες απέναντι στα παιδιά για ισότιμη πρόσβαση σε επαρκή και ασφαλή φάρμακα, αλλά και για προγράμματα πρόληψης στην παιδική ηλικία.
