Η εικόνα των λευκών Χριστουγέννων έχει και στην Ελλάδα μια ξεχωριστή θέση στη συλλογική φαντασία – από τα ορεινά χωριά μέχρι τις αστικές αφηγήσεις για «παλιούς, πιο βαρείς χειμώνες». Στην πράξη, όμως, τα λευκά Χριστούγεννα ήταν ανέκαθεν εξαίρεση και όχι κανόνας, και η κλιματική αλλαγή μειώνει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες να επαναληφθούν.
.
Στην ελληνική πραγματικότητα, χιονοκάλυψη ανήμερα Χριστουγέννων αφορά σχεδόν αποκλειστικά ορεινές και ημιορεινές περιοχές, κυρίως στην Πίνδο, στη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, στη Θράκη και σε τμήματα της Θεσσαλίας.
Για τις μεγάλες πόλεις –Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα– τα Χριστούγεννα με χιόνι ήταν πάντα σπάνια, ακόμη και τις δεκαετίες που συχνά αναπολούνται ως «πιο ψυχρές». Όπως εξηγούν Έλληνες κλιματολόγοι, η αίσθηση ότι «παλιά χιόνιζε πιο συχνά» συνδέεται περισσότερο με τη μνήμη μεμονωμένων έντονων επεισοδίων παρά με τη συνολική εικόνα. Οι άνθρωποι θυμούνται ένα εντυπωσιακό χιονισμένο Δεκέμβρη και ξεχνούν τους πολλούς ήπιους χειμώνες που τον περιέβαλαν. Παράλληλα, η βελτίωση των υποδομών και του εκχιονισμού ενισχύει την αίσθηση ότι το χιόνι «κρατά λιγότερο» ή «δεν είναι όπως παλιά». Αυτό που έχει αλλάξει με σαφήνεια είναι το θερμοκρασιακό υπόβαθρο.
Τα τελευταία 50–70 χρόνια, οι μέσες θερμοκρασίες του Δεκεμβρίου στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατά περίπου 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με αναλύσεις που παρουσιάζονται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Μια αύξηση που μοιάζει μικρή, αλλά είναι αρκετή για να μετατρέψει πολλές οριακές χιονοπτώσεις σε βροχή ή χιονόνερο, ειδικά σε χαμηλότερα υψόμετρα. Με απλά λόγια, εκεί όπου παλαιότερα η θερμοκρασία κινούνταν οριακά κάτω από το μηδέν, σήμερα βρίσκεται συχνότερα λίγο πάνω από αυτό, μειώνοντας δραστικά τις πιθανότητες για χιονόστρωση.
Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στη Νότια Ελλάδα και στα παράκτια τμήματα, ενώ ακόμη και στη Βόρεια Ελλάδα τα επεισόδια χιονιού τείνουν να είναι πιο σύντομα. Αυτό δεν σημαίνει ότι το χιόνι θα εξαφανιστεί από τους ελληνικούς χειμώνες. Αντιθέτως, η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερα αλλά πιο έντονα επεισόδια, καθώς μια θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία. Έτσι, όταν οι συνθήκες ευνοήσουν την πτώση της θερμοκρασίας, οι χιονοπτώσεις μπορεί να είναι ισχυρές, αλλά όχι απαραίτητα συχνές ή διαρκείς.
Για την Ελλάδα, λοιπόν, τα λευκά Χριστούγεννα δεν χάνονται – απλώς επιστρέφουν στον πραγματικό τους ρόλο: μια σπάνια σύμπτωση καιρικών συνθηκών, που γίνεται ακόμη πιο σπάνια όσο ο χειμώνας θερμαίνεται. Και ίσως γι’ αυτό, όταν τελικά συμβούν, μοιάζουν κάθε φορά λίγο πιο ξεχωριστά.
