To 2021 εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 17GW. Από αυτά τα 11GW εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην ΕΕ-27 τα περισσότερα αιολικά πάρκα εγκατέστησαν η Σουηδία (2,1 GW) και η Γερμανία (1,9 GW). Η Ευρώπη έχει πλέον αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 236 GW. Από αυτά τα 4,5 GW βρίσκονται στην Ελλάδα.
Το Γερμανικό «Πασχαλινό πακέτο»
Στις αρχές Απριλίου, η Κυβέρνηση της Γερμανίας παρουσίασε το λεγόμενο «Πασχαλινό πακέτο» για την ενέργεια. Πρόκειται για τους στόχους, πολιτική και νομοθεσία για την ενέργεια στην Γερμανία. Σύμφωνα με αυτό, η Γερμανία θα καλύπτει με ανανεώσιμες πηγές το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται το 2030 και σχεδόν το 100% το 2035. Για να το πετύχει αυτό προβλέπει ότι θα εγκαθιστά έως 12.000 MW χερσαίων αιολικών πάρκων κάθε έτος και να φθάσει τα 115.000 ΜW το 2030. Στο πλαίσιο αυτό, το «Πασχαλινό πακέτο» της Γερμανίας θεωρεί ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπηρετούν υπέρτατο δημόσια συμφέρον.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στη Γερμανία, ενώ η χώρα αυτή αυξάνει την ταχύτητά της προς τις ανανεώσιμες πηγές και ειδικότερα προς την αιολική ενέργεια, στην Ελλάδα εξακολουθούν να διακινούνται fake news ότι η Γερμανία εγκαταλείπει τις Α.Π.Ε. και απλά θέλει να πουλά στη χώρα μας τις παλιές ανεμογεννήτριές της (Παρεμπιπτόντως, η εγκατάσταση παλαιών ανεμογεννητριών δεν επιτρέπεται στην Ελλάδα, ενώ το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων το κατέχει δανέζικη εταιρεία).
Το REPowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
1,5 μήνα μετά τη Γερμανία, ακολούθησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στις 18 Μαΐου, παρουσίασε το Σχέδιο Δράσης REPowerEU. Στόχος είναι η πλήρης απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα που θα οδηγήσει στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης
Κρίσιμο στοιχείο του Σχεδίου είναι η μαζική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ο εξηλεκτρισμός του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης. Σήμερα, μόνο το ένα τέταρτο της ενέργειας που καταναλώνουμε στην Ευρώπη είναι ηλεκτρική. Τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης κατανάλωσης. Η ΕΕ θέλει το 75% του ενεργειακού συστήματος να λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια έως το 2050.
Με το REPowerEU, η ΕΕ θέλει να αυξήσει την εγκατεστημένη αιολική ισχύ από 190 GW σε τουλάχιστον 480 GW έως το 2030. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια σημαντική απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης των αιολικών πάρκων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει την αλλαγή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας:
Τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα θεωρείται πλέον ότι είναι υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος και ότι υπηρετούν την ασφάλεια και τη δημόσια υγεία. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη στάθμιση με άλλα συμφέροντα, όπως είναι η προστασία της βιοποικιλότητας και των νερών, και έτσι, κατά περίπτωση, μπορεί να δίνεται προτεραιότητα στην εγκατάστασή τους. Η προσέγγιση αυτή θα εφαρμόζεται κατά την τρέχουσα ενεργειακή κρίση και μέχρι να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα. Στη νομοθεσία που προτείνει η Επιτροπή διευκρινίζεται ότι η εγκατάσταση έργων Α.Π.Ε. μπορεί να απαγορεύεται μόνο όπου υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα έργα αυτά θα έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, οι οποίες δεν μπορούν να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν. Επομένως, έργα Α.Π.Ε. δεν μπορεί να απορρίπτονται στη βάση γενικών πιθανολογήσεων ή ακόμα και εύλογων ανησυχιών, χωρίς συγκεκριμένη τεκμηρίωση.
Κατά το REPowerEU, τα κράτη μέλη πρέπει να ορίσουν ευρύτερες περιοχές «go-to» για ανανεώσιμες πηγές. Έπειτα από μια στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση για όλη την περιοχή, η κατασκευή των έργων Α.Π.Ε. θα πρέπει να εγκρίνεται εντός ενός έτους από την αίτηση. Πρόκειται για σημαντική αλλαγή της βάσης της συζήτησης. Μέχρι τώρα στην Ελλάδα, η συνηθισμένη συντηρητική προσέγγιση ήταν ο καθορισμός μόνο ζωνών αποκλεισμού στις οποίες απαγορεύεται να υποβληθεί αίτηση και μελέτη για ένα έργο, ενώ σε κάθε άλλη θέση εκτός αυτών των ζωνών ο επενδυτής πρέπει να ακολουθήσει τη μακρά – υπερ-δεκαετή στην Ελλάδα – αδειοδοτική διαδικασία. Τώρα πρέπει να οριστούν και ζώνες όπου οι αιτήσεις για Α.Π.Ε. δεν θα απορρίπτονται για αδειοδοτικούς λόγους, οι δε λεπτομέρειες και όροι εγκατάστασής τους θα καθορίζονται σε λιγότερο από ένα έτος.
Τομή στην ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική
Το REPowerEU συνιστά μια τομή στην ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης. Σαφώς υπάρχουν πολλά σημεία που χρειάζονται επεξεργασία, εξειδίκευση, διευκρίνιση ή και αλλαγή. Η στρατηγική όμως για την κλιματική ουδετερότητα δεν αλλάζει, αντιθέτως ενισχύεται. Αυτό όμως που αλλάζει είναι ο ρόλος του φυσικού αερίου στο διάστημα της μετάβασης. Ο ρόλος του υποβαθμίζεται και δίνει τη θέση του στην επιτάχυνση του εξηλεκτρισμού με ανανεώσιμες πηγές. Μέχρι τώρα η ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης πρότασσε την προστασία του κλίματος. Ο στόχος αυτός δεν υποβαθμίζεται αλλά πλέον συμπληρώνεται με τον σημαντικό παράλληλο στόχο της ευρωπαϊκής ασφάλειας και ανεξαρτησίας. Τους δύο αυτούς στόχους, μαζί με το φθηνό ρεύμα σε σταθερές τιμές, υπηρετούν τα αιολικά πάρκα και γενικά οι ανανεώσιμες.
