Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε 94 έργα στον τομέα των μεταφορών που θα λάβουν ενωσιακές επιχορηγήσεις ύψους σχεδόν 2,8 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ). Με τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων, των εσωτερικών πλωτών οδών και των θαλάσσιων διαδρομών μέσω του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), τα έργα όχι μόνο θα συμβάλουν στην καλύτερη σύνδεση των ευρωπαϊκών περιφερειών και πόλεων (απ’ τον βορρά ως νότο κι απ’ την ανατολή ως τη δύση), αλλά θα καταστήσουν και την εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πιο ανταγωνιστική και πιο ανθεκτική.
.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πράσινη μετάβαση μέσω της σημαντικής ενίσχυσης των σιδηροδρομικών μεταφορών, που θα απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης. Σημαντικά έργα, όπως το Rail Baltica και η ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας, στοχεύουν στη βελτίωση της ασφάλειας, της αποδοτικότητας και της διασυνοριακής συνδεσιμότητας, προωθώντας παράλληλα την κλιματική ουδετερότητα.
Παράλληλα, η Επιτροπή επενδύει σε έργα που στοχεύουν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές, την ενίσχυση της ψηφιοποίησης και της ασφάλειας των δικτύων, αλλά και στην προώθηση έξυπνων και βιώσιμων συστημάτων μεταφορών σε όλη την Ευρώπη. Οι στρατηγικές αυτές επενδύσεις αποτελούν σημαντικό βήμα για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας και την προσαρμογή της Ευρώπης στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η πράσινη μετάβαση της Ευρώπης βασίζεται στις σιδηροδρομικές μεταφορές
Οι σιδηροδρομικές μεταφορές θα λάβουν το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης (77% του συνόλου) με επενδύσεις για σημαντικές αναβαθμίσεις των υποδομών σε ολόκληρο το κεντρικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ και το εκτεταμένο δίκτυο, ιδίως στις χώρες συνοχής. Σ’ αυτές περιλαμβάνεται η κατασκευή του Rail Baltica στην περιοχή της Βαλτικής και στην Πολωνία, καθώς και βελτιώσεις στην Ελλάδα και τη Σλοβακία. Σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας θα αναπτυχθούν επίσης στην Τσεχία και την Πολωνία.
Επιπλέον, 46 έργα σε 11 κράτη μέλη —μεταξύ των οποίων η Αυστρία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Σουηδία— θα θέσουν σε εφαρμογή το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS) σε αμαξοστοιχίες και τροχιές, βελτιώνοντας την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόμων σε διασυνοριακό επίπεδο.
Πιο πράσινοι λιμένες, μεγαλύτερη ανθεκτικότητα
Η ΕΕ επενδύει σε μια σειρά έργων για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις θαλάσσιες και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές, όπως η αναβάθμιση των λιμένων στην Ιρλανδία, την Κύπρο, τη Μάλτα, την Κροατία και την Πολωνία, με έργα ηλεκτροδότησης από την ξηρά για τη μείωση των εκπομπών από τα ελλιμενισμένα πλοία. Επίσης, θα δοθεί στήριξη στην κατασκευή και την αναβάθμιση παγοθραυστικών πολλαπλών χρήσεων στην Εσθονία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των υποβρύχιων καλωδίων, σύμφωνα με το πρόσφατο σχέδιο δράσης της ΕΕ. Στη Γαλλία και την Ισπανία, θα αναπτυχθούν ψηφιακά συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας για τη βελτίωση της ασφάλειας και της αποδοτικότητας των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων και τη μείωση της συμφόρησης.
Όσον αφορά τις εσωτερικές πλωτές οδούς, στη Γαλλία θα γίνουν αναβαθμίσεις κατά μήκος του Ρήνου, ενώ στο Βέλγιο θα προχωρήσει η ψηφιοποίηση των πλωτών μεταφορών.
Εξυπνότερα και ασφαλέστερα δίκτυα μεταφορών
Στον τομέα των οδικών μεταφορών, θα κατασκευαστούν ή θα αναβαθμιστούν ασφαλείς και προστατευμένοι χώροι στάθμευσης σε 10 κράτη μέλη, όπως στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Ρουμανία. Τα έργα θα στηρίξουν επίσης την ανάπτυξη συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών (C-ITS), βελτιώνοντας την οδική ασφάλεια και τη ροή της κυκλοφορίας, ιδίως στις αστικές περιοχές.
Τα έργα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας θα συνεχίσουν να προάγουν την ανάπτυξη του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού, ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλέστερο, αποδοτικότερο και βιώσιμο σύστημα αερομεταφορών. Έτσι, θα περιοριστεί η συμφόρηση, θα μειωθούν οι εκπομπές και θα βελτιωθεί η συνολική εμπειρία των αεροπορικών μεταφορών.
Επίσης, θα βελτιωθεί και η αστική κινητικότητα, με χρηματοδοτήσεις για την προετοιμασία της κατασκευής ή της αναβάθμισης πολυτροπικών επιβατικών κόμβων σε πόλεις όπως το Leuven (Βέλγιο), το Norrköping (Σουηδία), η Νίκαια και η Μασσαλία (Γαλλία) και το Bolzano (Ιταλία). Οι κόμβοι αυτοί θα προσφέρουν τη δυνατότητα για αδιάλειπτες συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, διευκολύνοντας την κινητικότητα των πολιτών στις πόλεις.
Στρατηγικές επενδύσεις και επενδύσεις αλληλεγγύης
Η ΕΕ αξιοποιεί τις προσπάθειές της για την ενίσχυση των λωρίδων αλληλεγγύης ΕΕ–Ουκρανίας, με έργα για τη βελτίωση της σιδηροδρομικής συνδεσιμότητας και των σημείων διέλευσης των συνόρων μεταξύ Σλοβακίας και Ουκρανίας, καθώς και μεταξύ Ρουμανίας και Μολδαβίας. Η στήριξη της ΕΕ θα βοηθήσει την Ουκρανία να υιοθετήσει το τυποποιημένο ενωσιακό πλάτος τροχιάς, διευκολύνοντας την απρόσκοπτη διασυνοριακή σιδηροδρομική κυκλοφορία και ενισχύοντας το περιφερειακό εμπόριο.
Επιπλέον, η ΕΕ θα στηρίξει ένα έργο για την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της ανθεκτικότητας των υποδομών στην περιοχή της Αρκτικής — για την ασφάλεια των οδών εφοδιασμού και την ανάπτυξη υποδομών διπλής χρήσης, ικανών να αντεπεξέλθουν στην κλιματική αλλαγή.
Ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, δήλωσε σχετικά: «Παρέχοντας ενωσιακή χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 2,8 δισ. ευρώ, κάνουμε πράξη την υπόσχεση της Ευρώπης για ένα σύγχρονο, βιώσιμο και ανθεκτικό δίκτυο μεταφορών. Αυτά τα 94 έργα όχι μόνο θα βελτιώσουν τη διασυνοριακή συνδεσιμότητα και αποδοτικότητα, αλλά θα τονώσουν και την ανταγωνιστικότητα σε ολόκληρη την ήπειρο. Από το Rail Baltica στον βορρά στην ηλεκτροδότηση από την ξηρά στους λιμένες του νότου, και από τα ασφαλή οδικά δίκτυα σε έναν εξυπνότερο Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, η επένδυση αυτή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της Πράσινης Συμφωνίας και της γεωπολιτικής μας ανθεκτικότητας.»
Χθες, η επιτροπή ΜΣΕ ενέκρινε τον κατάλογο των 94 επιλεγμένων έργων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκδώσει πλέον επίσημα την απόφαση επιλογής και ο CINEA θα αρχίσει να καταρτίζει συμφωνίες επιχορήγησης για τα επιλεγμένα έργα. Οι συμφωνίες αυτές αναμένεται να οριστικοποιηθούν έως τον Οκτώβριο του 2025. Τα αποτελέσματα είναι επί του παρόντος προσωρινά και θα καταστούν επίσημα μόλις η Επιτροπή εκδώσει την αντίστοιχη απόφαση ανάθεσης.
Σημειώνεται ότι τα 94 έργα επιλέχθηκαν από ένα σύνολο 258 αιτήσεων οι οποίες υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσφατης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων που έκλεισε στις 21 Ιανουαρίου 2025.
