Ευκαιρίες για επενδύσεις άνω των 10 δισ ευρώ, μαζί με τη μόχλευση, ανοίγει το «νέο χρήμα» που αναλογεί στην Ελλάδα από το REPower EU. Τα πάντα θα εξαρτηθούν από το ύψος των δανείων που θα αιτηθεί να λάβει η κυβέρνηση από τον μέχρι σήμερα αδιάθετο «κουμπαρά». Ανάλογα με τη πολιτική στο δημόσιο χρέος, η κυβέρνηση θα μπορούσε να κινηθεί από πολύ συγκρατημένα, όπως ήθελαν κάποιες πρώτες σκέψεις, έως του να εξαντλήσει το σύνολο των δανείων που της αναλογούν από το αναθεωρημένο σχέδιο, δηλαδή και τα 6-7 δισ ευρώ.
.
Δεύτερες σκέψεις φαίνεται ότι οδηγούν σε αυτή την τελευταία εκδοχή, αφού πρόκειται για χρήματα με πολύ χαμηλό επιτόκιο και μεγάλη περίοδο αποπληρωμής. Συνυπολογίζοντας και επιδοτήσεις ύψους 1 δισ ευρώ, αθροίζεται μια νέα δύναμη πυρός 7-8 δισ ευρώ για «πράσινες» επενδύσεις, εφόσον η κυβέρνηση αποφασίσει να τα πάρει. Δηλαδή ένα σύνολο πόρων ακόμη και άνω του 4% του ΑΕΠ, τα οποία δεν είχαμε υπολογίσει.
Αν μάλιστα σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για ιδιωτικές επενδύσεις, τότε μαζί με τη μόχλευση το ποσό που θα πέσει στην οικονομία θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά δεν θα διατεθούν ως επιδόματα στο ρεύμα και τα καύσιμα, ωστόσο σε βάθος ετών, θα έχουν πολύ μεγαλύτερο αποτέλεσμα.
Χρηματοδοτώντας παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, «πράσινα» έργα, μεγάλες υποδομές, φωτοβολταϊκά και άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ, θα συμβάλουν στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Κάθε πάνελ που εγκαθίσταται σε μια ταράτσα σπιτιού ή στέγη επιχείρησης μειώνει την ανάγκη παραγωγής ρεύματος από αέριο, περιορίζει επομένως τις εισαγωγές, άρα βελτιώνει το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο.
Είναι σαφές πλέον ότι ο ρόλος του νέου REPower EU είναι να αποτελέσει απέναντι στην ενεργειακή κρίση, ό,τι ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης απέναντι στην πανδημία. Στην πραγματικότητα το REPower EU αποτελεί το νέο άξονα του RRF για την ενεργειακή κρίση: Το «παλαιό χρήμα» εμπλουτίζεται με νέο, προκειμένου να θωρακιστεί η Ευρώπη από την ενεργειακή κρίση και να πετύχει ταχύτερα την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Οπως με το RRF, έτσι και με το REPower EU, κάθε κυβέρνηση έχει ένα χρονικό περιθώριο μερικών μηνών προκειμένου να καταθέσει στις Βρυξέλλες τις προτάσεις της για τα έργα που θέλει να χρηματοδοτηθούν. Εν προκειμένω το πλάνο θα πρέπει να έχει κατατεθεί μέσα στον Ιούνιο. Εως τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει οριστικοποιήσει τη λίστα με τα έργα, αλλά και να έχει αποφασίσει πόσα από τα αναλογούντα στην Ελλάδα δάνεια, θα αιτηθεί. Βασικές επομένως ερωτήσεις που μένει να απαντηθούν είναι οι παρακάτω.
Ποιό θα είναι το τελικό ποσό
Μένει να αποφασιστεί, αφού τα δάνεια επηρεάζουν το ήδη βεβαρημένο δημόσιο χρέος. Στον αντίποδα το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησής τους είναι μικρότερο απ’ ότι αν η Ελλάδα εξέδιδε ομόλογα για να καλύψει αυτές τις επενδύσεις. Επίσης, πρέπει η κυβέρνηση να εκτιμήσει τις ανάγκες έχει, πέραν των 12,7 δισ ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα από το RRF. Αρκετά από τα ποσά αυτά πρόκειται να χρηματοδοτήσουν «πράσινες» επενδύσεις.
Που θα κατευθυνθούν τα χρήματα
Σε νέους γύρους «Εξοικονομώ», όπου θα δούμε πιθανότατα να επιδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταικών στις στέγες (σσ: υποχρεωτικά στα νέα κτίρια έως το 2029), σε μετρα εξοικονόμησης και σε κάθε μεγέθους επενδύσεις ΑΠΕ παλαιών και νέων τεχνολογιών. Κατά κύριο λόγο με χαμηλότοκα δάνεια, και δευτερευόντως με επιδοτήσεις, κάθε ένα από τα επόμενα «πράσινα» έργα και κάθε νοικοκυριό που θα εντάσσεται στα πιο εξελιγμένα «Εξοικονομώ» θα φέρνουν πιο κοντά το στόχο για 45% συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας και 13% εξοικονόμηση.
Πότε θα ξέρουμε τη λίστα των έργων
Η χώρα θα συντάξει τον νέο κατάλογο με τα έργα που θα προτείνει στις Βρυξέλλες να χρηματοδοτηθούν από το REPower EU μέσα στον Ιούλιο. Τότε, η Αθήνα θα καταθέσει το αίτημα αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Η ελληνική πρόταση θα πρέπει να είναι πλήρως κοστολογημένη και αιτιολογημένη. Σε κάθε περίπτωση, η Κομισιόν κάνει σαφές ότι κάθε νέο ή αναθεωρημένο Σχέδιο του Ταμείου (RRF) πρέπει να περιέχει ένα νέο κεφάλαιο REPowerEU με ειδικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Αυτές πρέπει να καλύπτουν τους εξής στόχους :
- Βελτίωση των ενεργειακών υποδομών και εγκαταστάσεων για την κάλυψη των αναγκών ασφάλειας εφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Κι αυτό προκειμένου να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση του εφοδιασμού προς το συνολικό συμφέρον της Ένωσης.
- Ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, αύξηση της παραγωγής και απορρόφησης βιώσιμου βιομεθανίου και ανανεώσιμου ή χωρίς ορυκτά υδρογόνου και αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας.
- Αντιμετώπιση διασυνοριακών σημείων συμφόρησης στη μεταφορά ενέργειας και υποστήριξη των μεταφορών μηδενικών εκπομπών και των υποδομών τους
- Ταχείας επανειδικευση του εργατικού δυναμικού για πράσινες δεξιότητες
Πόσο χρονοβόρες θα είναι οι διαδικασίες εκταμιεύσεων
Το γεγονός ότι ο μηχανισμός άντλησης δανείων από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης είναι ήδη έτοιμος αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα. Το γεγονός ότι η χώρα έχει ήδη την τεχνογνωσία βοηθά καθαριστικά. Συνεπάγεται ταχύτερες διαδικασίες, άρα ταχύτερη απορρόφηση των παραπάνω πόρων.
Τι φορολογικά κίνητρα θα δοθούν
Η κυβέρνηση το εξετάζει, χωρίς να έχει ακόμη καταλήξει. Σύμφωνα πάντως με το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο, οι χώρες - μέλη «μπορούν να εξετάσουν φορολογικά μέτρα για την παροχή κινήτρων για εξοικονόμηση ενέργειας και για τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων». Σημειωτέον ότι η Κομισιόν, θα συνεργαστεί επίσης στενά με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εταίρους υλοποίησης του προγράμματος InvestEU και τα κράτη μέλη για την επιτάχυνση του δανεισμού στο πεδίο.
Πηγή: Energypress (Γιώργος Φιντικάκης)
