«Η φιλοδοξία χωρίς υλοποίηση πονά — αλλά η φιλοδοξία με γρήγορη δράση κερδίζει», θα πει ο Sean Kidney για την πορεία της επίτευξης ευρωπαϊκών κλιματικών στόχων μιλώντας στο www.esgstories.gr. Ο άνθρωπος που θεωρείται ένας από τους «αρχιτέκτονες» της πράσινης επενδυτικής στροφής εξηγεί τα σημερινά mega-trends στον χώρο των βιώσιμων επενδύσεων, αλλά και τις τομές που καλείται να πραγματοποιήσει η Ε.Ε. για να ολοκληρωθεί ομαλά η μετάβαση προς έναν zero-carbon πλανήτη.
Ο Sean Kidney δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις στον κόσμο της βιώσιμης χρηματοδότησης. Ως Διευθύνων Σύμβουλος του Climate Bonds Initiative από την ημέρα της ίδρυσής του, έχει συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς πράσινων ομολόγων που σήμερα ξεπερνά τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα είναι μέλος της Πλατφόρμας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση καθώς και δεκάδων συμβουλευτικών επιτροπών σε όλη την Ευρώπη. Ο ίδιος, επικεντρώνεται στην προώθηση επενδυτικών προτεραιοτήτων για το κλίμα και τα πράσινα ομόλογα, στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν την αγορά πράσινων ομολόγων και την ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών.
1. Κύριε Kidney, για αρχή θα θέλαμε να μας μιλήσετε λίγο για το Climate Bonds Initiative, του οποίου είστε επικεφαλής. Πώς μπορεί ο οργανισμός να βοηθήσει στην πράξη έναν ιδιώτη ή θεσμικό επενδυτή που θέλει να κατευθύνει τα κεφάλαιά του σε πράσινες επενδύσεις;
Το Climate Bonds Initiative είναι ένας διεθνής, μη κερδοσκοπικός οργανισμός με επενδυτικό προσανατολισμό, που έχει ως αποστολή την κινητοποίηση του παγκόσμιου κεφαλαίου για δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Το έργο του εστιάζει σε ορισμένους βασικούς τομείς, ώστε οι πράσινες επενδύσεις να γίνουν πιο εύκολες, ασφαλείς και διαφανείς.
Κατ’ αρχάς, ο οργανισμός φροντίζει να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς σημαίνει «πράσινη επένδυση» — δηλαδή τι χρειάζεται να γίνει για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Για τον σκοπό αυτό, έχει αναπτύξει και προωθεί επιστημονικά τεκμηριωμένες ταξινομήσεις («taxonomies») που λειτουργούν ως οδηγός για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Οι ταξινομήσεις αυτές ορίζουν κανόνες επενδυτικής αξιολόγησης σε τομείς όπως η ενέργεια, τα κτίρια, οι μεταφορές, η βιομηχανία, η χρήση γης και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Ένας ακόμη πυλώνας του έργου του είναι η ανεξάρτητη πιστοποίηση μέσω του Climate Bonds Standard & Certification. Το πλαίσιο αυτό διασφαλίζει ότι τα «ομόλογα χρήσης εσόδων» και τα δάνεια είναι ευθυγραμμισμένα με την πορεία περιορισμού της θέρμανσης στους 1,5°C, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο του λεγόμενου greenwashing. Παράλληλα, ο οργανισμός παρακολουθεί και αναλύει κάθε πράσινο και βιώσιμο ομόλογο που εκδίδεται παγκοσμίως, βοηθώντας τους επενδυτές να διασφαλίζουν την περιβαλλοντική ακεραιότητα των χαρτοφυλακίων τους.
Επιπλέον, διευκολύνει τη ροή επενδυτικών ευκαιριών και δεδομένων, δημοσιεύοντας αναφορές αγοράς, πίνακες κατάταξης, pipelines και κλαδικές εκθέσεις που βοηθούν τους επενδυτές να εντοπίζουν πιο αποτελεσματικά νέες ευκαιρίες. Σε επίπεδο πολιτικής, συμβουλεύει κυβερνήσεις και ρυθμιστικές αρχές για τον σχεδιασμό πλαισίων που ενισχύουν τη βιώσιμη χρηματοδότηση και διευρύνουν τις επενδυτικές επιλογές σε έργα κλιματικού χαρακτήρα.
Τέλος, μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και υποστήριξης, παρέχει σε CIOs, επενδυτικές ομάδες και συμβούλους εργαλεία, workshops και εκπαίδευση γύρω από τη στοχευμένη, αξιόπιστη επένδυση στη μετάβαση. Με δυο λόγια, αποστολή του είναι να κάνει πιο εύκολη, ασφαλή και γρήγορη τη διοχέτευση κεφαλαίων σε πραγματικές κλιματικές λύσεις.
H βιώσιμη επένδυση αφορά το να επενδύεις υπεύθυνα, ενώ η επένδυση με αντίκτυπο αφορά το να επενδύεις για να αλλάξεις κάτι στην πράξη.
2. Συχνά μιλάμε για «βιώσιμες επενδύσεις». Πώς θα ορίζατε με απλά λόγια τις έννοιες «sustainable investing» και «impact investing»;
Η βιώσιμη επένδυση (sustainable investing) είναι η πρακτική λήψης επενδυτικών αποφάσεων που λαμβάνουν υπόψη περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και παράγοντες διακυβέρνησης (ESG), πέρα από την οικονομική απόδοση. Στόχος είναι η καλύτερη διαχείριση κινδύνων και η δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα υπεύθυνα και ανθεκτικά αποτελέσματα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.
Η επένδυση με αντίκτυπο (impact investing) πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα: γίνεται με την ξεκάθαρη πρόθεση να επιτευχθούν μετρήσιμα θετικά αποτελέσματα, όπως η μείωση εκπομπών ή η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατοικιών, παράλληλα με την οικονομική απόδοση. Εν συντομία: η βιώσιμη επένδυση αφορά το να επενδύεις υπεύθυνα, ενώ η επένδυση με αντίκτυπο αφορά το να επενδύεις για να αλλάξεις κάτι στην πράξη.
3. Στην ομιλία σας στο ATHEX Sustainability Summit 2025 αναφέρατε ότι βρισκόμαστε στο μέσο μιας «πράσινης επανάστασης». Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της επανάστασης και πώς συνδέεται με την ψηφιακή;
Νομίζω ότι θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε τέσσερις βασικούς πυλώνες, σε αδρές γραμμές:
- Ηλεκτροποίηση των πάντων (μεταφορές, θέρμανση, βιομηχανία) και καθαρισμός του ενεργειακού συστήματος (άνεμος, ήλιος, αποθήκευση, ευέλικτη ζήτηση).
- Δημιουργία νέων υποδομών: δίκτυα, διασυνδέσεις, μπαταρίες, αντλίες θερμότητας, ηλεκτρολύτες, φόρτιση EV, σιδηρόδρομοι.
- Απανθρακοποίηση βαριάς βιομηχανίας: πράσινος χάλυβας, χαμηλών εκπομπών τσιμέντο, ηλεκτροποίηση χημικών, και CCUS όπου είναι πραγματικά απαραίτητο.
- Αποκατάσταση της φύσης και προσαρμογή: φυσικές λύσεις, ανθεκτικότητα στο νερό, υποδομές ανθεκτικές στο κλίμα.
Όλα τα παραπάνω, σαφώς σχετίζονται και με την ψηφιακή επανάσταση, η οποία δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει τον ενεργειακό τομέα. Συγκεκριμένα:
- Τα δεδομένα, η τεχνητή νοημοσύνη και τα ηλεκτρονικά ισχύος συντονίζουν σε πραγματικό χρόνο την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές και τη ζήτηση.
- Το Internet of Things και τα “digital twins” μειώνουν σπατάλες σε κτίρια, εργοστάσια και πόλεις.
- Η χρηματοοικονομική τεχνολογία και τα πρότυπα δεδομένων επιτρέπουν ταχύτερη ροή κεφαλαίων προς αξιόπιστα έργα.
Με απλά λόγια: το “πράσινο” είναι η νέα βιομηχανική επανάσταση — και το “ψηφιακό” είναι το λειτουργικό της σύστημα.
4. Είστε μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση. Η Ευρώπη έχει συχνά επικριθεί για υπερβολικά φιλόδοξους κλιματικούς στόχους που τελικά δυσκολεύεται να επιτύχει, χάνοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά της. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι η φιλοδοξία — είναι η ταχύτητα υλοποίησης. Τα υψηλά μας πρότυπα έχουν ήδη δημιουργήσει κορυφαίες εταιρίες στους τομείς της αιολικής ενέργειας, των δικτύων, των αντλιών θερμότητας και της ενεργειακής απόδοσης. Η πρόκληση τώρα είναι να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητα ενώ πετυχαίνουμε τους κλιματικούς μας στόχους.
Για να γίνει αυτό, η Ευρώπη χρειάζεται φθηνότερη και καθαρότερη ενέργεια σε μεγάλη κλίμακα: ταχύτερη ανάπτυξη ΑΠΕ, διασυνδέσεις, απλούστερες αδειοδοτήσεις. Επίσης χρειάζεται στοχευμένη βιομηχανική πολιτική, ώστε να κλιμακώσει κρίσιμες αλυσίδες αξίας — από μπαταρίες και ηλεκτρολύτες μέχρι ημιαγωγούς ισχύος — με σαφή, χρονικά περιορισμένα κίνητρα.
Παράλληλα, εργαλεία όπως ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) και τα συμβόλαια διαφορών (CfDs) μπορούν να προστατεύσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες πρώτης γραμμής. Και βέβαια, χρειάζεται σταθερό ρυθμιστικό περιβάλλον, σαφείς κανόνες και ταχύτερες εγκρίσεις έργων. Η φιλοδοξία χωρίς υλοποίηση πονά — αλλά η φιλοδοξία με γρήγορη δράση κερδίζει.
Η πρόοδος είναι ανομοιόμορφη αλλά υπαρκτή. Σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε έργα μεγάλης κλίμακας για πράσινο χάλυβα και τσιμέντο χαμηλών εκπομπών, βαθιές ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων.
5. Η βιομηχανία είναι από τους τομείς που καλούνται να αλλάξουν ριζικά ενόψει της ενεργειακής μετάβασης. Πώς αξιολογείτε την πρόοδο των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σε αυτή την πορεία; Και τι γνώμη έχετε για όσες μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους εκτός Ε.Ε., σε χώρες με πιο χαλαρούς περιβαλλοντικούς κανόνες;
Η πρόοδος είναι ανομοιόμορφη αλλά υπαρκτή. Σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε έργα μεγάλης κλίμακας για πράσινο χάλυβα και τσιμέντο χαμηλών εκπομπών, βαθιές ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων και πιλοτικές εφαρμογές ηλεκτροποίησης θερμικών διεργασιών. Το βασικό εμπόδιο δεν είναι η τεχνολογία — είναι το κόστος ενέργειας, οι περιορισμοί των δικτύων και η αργή αδειοδότηση.
Όσο για τη μετεγκατάσταση, το να φύγει μια βιομηχανία σε χώρα με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα δεν λύνει το πρόβλημα — απλώς εξάγει τις εκπομπές και την τεχνογνωσία. Η λύση δεν είναι να χαμηλώσουμε τα στάνταρ, αλλά να εξισώσουμε τους όρους: καθαρή ενέργεια σε ανταγωνιστικές τιμές, προβλέψιμη τιμολόγηση άνθρακα, CBAM και συμβόλαια διαφορών. Πρέπει να κρατήσουμε τις αλυσίδες αξίας στην Ευρώπη όπου είναι εφικτό, και να συνεργαζόμαστε διεθνώς όπου δεν είναι — πάντα όμως με σεβασμό στην κλιματική ακεραιότητα.
Oι επενδυτές δίνουν ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα σε κρατικές και περιφερειακές εκδόσεις πράσινων ομολόγων, ζητώντας διαφανή αναφορά αποτελεσμάτων και δεδομένα κύκλου ζωής.
6. Είστε σε καθημερινή επαφή με την επενδυτική κοινότητα. Τι αναζητούν σήμερα οι επενδυτές και ποιες μορφές βιώσιμων επενδύσεων έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση;
Οι σύγχρονοι επενδυτές ψάχνουν κλίμακα, αξιοπιστία και απόδοση, αλλά με ισχυρή προστασία κινδύνου. Τους ελκύει ιδιαίτερα το «labelled debt» με διαφάνεια — δηλαδή τα πράσινα ομόλογα και δάνεια με πιστοποίηση Climate Bonds, καθώς και τα sustainability-linked προϊόντα που έχουν φιλόδοξους, επιστημονικά τεκμηριωμένους στόχους και κυρώσεις αν δεν επιτευχθούν.
Επικεντρώνονται επίσης σε πραγματικά περιουσιακά στοιχεία και ιδιωτική πίστωση, ιδίως σε έργα όπως δίκτυα και διασυνδέσεις, αποθήκευση ενέργειας, υπεράκτια αιολικά, εκτεταμένες εγκαταστάσεις αντλιών θερμότητας, ανακαινίσεις κτιρίων, δημόσιες μεταφορές και φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων. Ένα ακόμη ανερχόμενο πεδίο είναι η χρηματοδότηση βιομηχανικής μετάβασης — με έργα πράσινου χάλυβα, χαμηλού άνθρακα τσιμέντου και ηλεκτροποίησης της χημικής βιομηχανίας.
Παράλληλα, αυξάνεται το ενδιαφέρον για έργα προσαρμογής και ανθεκτικότητας — όπως τα υδροδοτικά συστήματα, η αντιπλημμυρική προστασία και οι λύσεις ψύξης — καθώς και για έργα φυσικού κεφαλαίου με μετρήσιμα αποτελέσματα αποκατάστασης οικοσυστημάτων. Τέλος, οι επενδυτές δίνουν ολοένα μεγαλύτερη βαρύτητα σε κρατικές και περιφερειακές εκδόσεις πράσινων ομολόγων, ζητώντας διαφανή αναφορά αποτελεσμάτων και δεδομένα κύκλου ζωής.
7. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα βασικά κλιματικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει η Ε.Ε. για να πετύχει τον στόχο μείωσης εκπομπών κατά 55% ως το 2030;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη διανύσει μεγάλη απόσταση, ωστόσο οι φιλόδοξοι στόχοι χρειάζονται και σημαντικές τομές για να γίνουν πραγματικότητα. Αναλυτικότερα:
- Δίκτυα & αδειοδότηση: πρέπει να διπλασιάσουμε τη χωρητικότητα των δικτύων και να μειώσουμε τον χρόνο έγκρισης σε μήνες, όχι χρόνια. Χωρίς δίκτυα, δεν υπάρχει μετάβαση.
- Καθαρή, προσιτή ενέργεια: μείωση τιμών χονδρικής μέσω ταχύτερης ανάπτυξης ΑΠΕ, αποθήκευσης και καλύτερου σχεδιασμού αγοράς.
- Απανθρακοποίηση κτιρίων: χρηματοδότηση για αντλίες θερμότητας και ανακαινίσεις, με μηχανισμούς αποπληρωμής στους λογαριασμούς και κοινωνική προστασία.
- Μετάβαση βαριάς βιομηχανίας: σταθερή στήριξη (CfDs, φθηνή καθαρή ενέργεια) και ζήτηση μέσω πράσινων δημοσίων προμηθειών και προτύπων προϊόντων.
- Μεταφορές: δίκτυα φόρτισης και διάδρομοι μηδενικών εκπομπών, στροφή σε σιδηρόδρομο.
- Γεωργία & μεθάνιο: στοχευμένα κίνητρα, μέτρηση και εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών.
- Δεξιότητες & εφοδιαστικές αλυσίδες: εκπαίδευση προσωπικού, ταχύτερη παραγωγή εξοπλισμού, ανθεκτικότητα πόρων.
- Κεφαλαιακή κινητοποίηση: περισσότερες εκδόσεις «transition-labelled», δημόσιες εγγυήσεις για προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και απλούστεροι κανόνες για θεσμικούς επενδυτές.
Αν λύσουμε τα δίκτυα, τις άδειες και τις τιμές ενέργειας, όλα τα υπόλοιπα θα επιταχυνθούν.