Η διεθνής τραπεζική συμμαχία για το κλίμα, Net-Zero Banking Alliance (NZBA), βρίσκεται σε καμπή. Έπειτα από ένα κύμα αποχωρήσεων κορυφαίων τραπεζών σε Ευρώπη και ΗΠΑ, η πρωτοβουλία ανακοίνωσε «πάγωμα» των δραστηριοτήτων της και δρομολογεί ψηφοφορία για αλλαγή της δομής της.
.
Οι αποχωρήσεις που άλλαξαν το τοπίο
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι JPMorgan, Goldman Sachs, Morgan Stanley, Citigroup, Bank of America και Wells Fargo ανακοίνωσαν την έξοδό τους, επικαλούμενες πολιτικές πιέσεις και νομικές ανησυχίες για θέματα ανταγωνισμού. Στην Ευρώπη, οι HSBC, Barclays και UBS ακολούθησαν, με την HSBC —που υπήρξε από τις πρώτες τράπεζες με στόχο net zero για το 2050— να τονίζει ότι η μετάβαση «δεν είναι ούτε γραμμική ούτε ομοιόμορφη σε όλους τους κλάδους και αγορές».
Αναθεώρηση στόχων και νέα πρόταση
Η NZBA είχε ήδη προχωρήσει την άνοιξη σε χαλάρωση του στόχου ευθυγράμμισης με το όριο του +1,5°C, επιλέγοντας έναν πιο ελαστικό στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού («κάτω από +2°C»). Η αλλαγή αυτή είχε προκαλέσει αντιδράσεις, ιδίως από ευρωπαϊκές τράπεζες που απείλησαν με αποχώρηση.
Τώρα, η συμμαχία ετοιμάζεται να μετατραπεί από οργανισμό με βάση τη συμμετοχή μελών σε πλαίσιο συνεργασίας πιο ανοιχτό και λιγότερο δεσμευτικό, με ψηφοφορία που θα ολοκληρωθεί στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Πολιτική πίεση και αμφισβήτηση
Η πρωτοβουλία, που δημιουργήθηκε το 2021 με την υποστήριξη του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Mark Carney, βρέθηκε στο στόχαστρο των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ αλλά και επιθέσεων από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εξακολουθεί να χαρακτηρίζει την κλιματική αλλαγή «φάρσα». Στην Ευρώπη, οι πιέσεις είχαν διαφορετική κατεύθυνση: τράπεζες ζητούσαν ευελιξία ώστε να μην επιβαρυνθούν με δεσμεύσεις που θεωρούσαν μη ρεαλιστικές.
Κριτική και το μέλλον της συμμαχίας
Ακτιβιστές, όπως η Lucie Pinson από την Reclaim Finance, χαρακτηρίζουν την αναστολή λειτουργίας «απόπειρα αποφυγής ταπείνωσης» λόγω της απώλειας μεγάλων μελών, υπενθυμίζοντας ότι η NZBA ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά τα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα.
Την ίδια στιγμή, οργανώσεις όπως η UK Sustainable Investment and Finance Association τονίζουν ότι, παρά τις εξελίξεις, είναι ζωτικής σημασίας οι τράπεζες να διατηρήσουν τον στόχο της μετάβασης στο net zero.
