Οι επενδυτές στα ορυκτά καύσιμα ίσως τελικά να θρηνήσουν τα χρόνια τους στην «έρημο». Είναι αλήθεια ότι η άνοδος των κριτηρίων ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης) έκανε το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα σχεδόν μη επενδύσιμα. Ακόμη πιο αληθινό όμως είναι ότι οδήγησε τις αποτιμήσεις σε εξευτελιστικά επίπεδα και επέβαλε πειθαρχία στο κόστος και εστίαση στις αποδόσεις προς τους μετόχους — κάτι που σήμερα χρηματοδοτεί τα μερίσματα.
Για τους τολμηρούς, η περίοδος του «καθαρτηρίου» για τις πετρελαϊκές αποτέλεσε μια μοναδική επενδυτική ευκαιρία. Η διάσημη συμβουλή του Nathan Rothschild να «αγοράζεις όταν το αίμα ρέει στους δρόμους» βρήκε εφαρμογή, καθώς από το 2018 έως το 2022 τα γραφήματα βάφτηκαν κόκκινα, ιδιαίτερα στα μέσα του 2020 όταν η πανδημία έριξε τις τιμές σε γελοία χαμηλά.
Κάποια στιγμή, η Exxon Mobil, η μεγαλύτερη διεθνής πετρελαϊκή εταιρεία στον κόσμο, διαπραγματευόταν κάτω από την αξία των περιουσιακών της στοιχείων. Ο δείκτης τιμής μετοχής προς ενσώματα ίδια κεφάλαια έπεσε στο 0,65 τον Μάρτιο του 2020, από μέσο όρο περίπου τριών φορές την προηγούμενη εικοσαετία, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Σήμερα βρίσκεται στο 1,8.
Με τις αποτιμήσεις πεσμένες, ο κλάδος περιέκοψε δραστικά τις κεφαλαιουχικές δαπάνες. Αντί να ξοδεύουν σε νέα έργα, οι εταιρείες διοχέτευσαν τα μετρητά σε μερίσματα, επαναγορές μετοχών και αποπληρωμή χρέους. Ορισμένες, όπως η BP και η Shell, προχώρησαν ακόμη και σε ανακοινώσεις περιορισμού της παραγωγής, ουσιαστικά μειώνοντας τις μελλοντικές ταμειακές ροές. Αυτή η «οικονομική στενωπός» με τον καιρό φάνηκε σε χαμηλότερη παραγωγική ανάπτυξη — εξαιρετικά νέα για τους επενδυτές που κράτησαν την πίστη τους, προεξοφλώντας υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων.
Τώρα, οι ίδιες εταιρείες που κάποτε επιδίωκαν να τονίσουν τα διαπιστευτήριά τους σε θέματα ESG εγκαταλείπουν αυτές τις προσπάθειες. Είναι σαφές ότι ο «αποκλεισμός» των ορυκτών καυσίμων τελείωσε (εκτός από ορισμένες γωνιές της Ευρώπης). Στην ενέργεια, το ESG πέρασε από «καυτό θέμα» σε «ξεπερασμένο» μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια. Στο δεύτερο τρίμηνο, οι διευθύνοντες σύμβουλοι του κλάδου ανέφεραν το ESG μόλις 755 φορές στις τηλεδιασκέψεις αποτελεσμάτων, από κορύφωση 2.170 φορών στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Το ίδιο συνέβη και με τις «εκπομπές», δείκτη της εστίασης στην κλιματική αλλαγή: από 1.132 αναφορές το πρώτο τρίμηνο του 2022, οι μνείες έπεσαν πάνω από 80%, στις 186 το τελευταίο τρίμηνο.
Ενδείξεις δείχνουν ότι οι βασικοί Αμερικανοί επενδυτές κάνουν μια δειλή επιστροφή στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο — ακόμη και τον άνθρακα. Μετά από μακρά σιωπή, μεγάλοι διαχειριστές κεφαλαίων μιλούν ξανά για τα ορυκτοκαύσιμα χαρτοφυλάκιά τους. Αυτό μπορεί να φαίνεται λεπτομέρεια, αλλά πρόκειται για τεράστια επικοινωνιακή στροφή από τις αρχές της δεκαετίας, όταν οι ίδιοι τόνιζαν σχεδόν αποκλειστικά τα «πράσινα» διαπιστευτήριά τους. Τα λόγια φέρνουν το χρήμα — και το αντίστροφο.
Παρόλα αυτά, ο κλάδος απέχει πολύ από το να ξαναγίνει το αγαπημένο παιδί των επενδυτών. Ως ποσοστό του δείκτη S&P 500, οι ενεργειακές εταιρείες αποτελούν μόλις το 2,95% της αξίας, σε σύγκριση με πάνω από 16% το 2008, όταν το πετρέλαιο είχε φτάσει σχεδόν τα 150 δολάρια το βαρέλι. Αυτό εν μέρει αντανακλά τις διογκωμένες αποτιμήσεις της τεχνολογίας· αλλά δείχνει και ότι οι πετρελαϊκές δεν έχουν την ίδια αξία που απολάμβαναν τις δεκαετίες του 1990 και του 2000.
Ωστόσο, οι «φανατικοί» των ορυκτών καυσίμων, που είχαν το πεδίο σχεδόν μόνοι τους τα τελευταία χρόνια, ανησυχούν για το τι ακολουθεί: υψηλότερες αποτιμήσεις και, με τον καιρό, απώλεια της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Προς το παρόν, οι χαμηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου κρατούν τις εταιρείες σε εγρήγορση, με όλους —από την Chevron μέχρι τη Shell— να επικεντρώνονται στη μείωση του κόστους. Αλλά σε έναν κυκλικό κλάδο, είναι θέμα χρόνου οι τιμές να ανακάμψουν και η πίεση να εκλείψει. Το ESG υπήρξε καταστροφικό για τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων· αλλά ταυτόχρονα, υπήρξε ευλογία για τους επενδυτές που τόλμησαν να κολυμπήσουν ενάντια στο ρεύμα.
