Ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής τίθεται σε κίνδυνο από την περιβαλλοντική υποβάθμιση, σύμφωνα με νέα έκθεση, με αξιωματούχους της ΕΕ να προειδοποιούν για τον κίνδυνο χαλάρωσης των πράσινων κανόνων.
.
Η ήπειρος έχει σημειώσει «σημαντική πρόοδο» στη μείωση της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη, όπως αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος. Ωστόσο, η απώλεια της άγριας ζωής και η κλιματική κατάρρευση καταστρέφουν τα οικοσυστήματα που στηρίζουν την οικονομία.
Η έβδομη έκδοση της έκθεσης, η οποία δημοσιεύεται κάθε πέντε χρόνια από το 1995, διαπιστώνει ότι πάνω από το 80% των προστατευόμενων οικοτόπων βρίσκεται σε κακή ή πολύ κακή κατάσταση, με τα «μη βιώσιμα» πρότυπα κατανάλωσης και παραγωγής να οδηγούν σε απώλεια της άγριας ζωής. Το «αποτύπωμα άνθρακα» της ΕΕ έχει μειωθεί κατά περίπου 30% μέσα σε μια δεκαετία, καθώς η υλοτομία, οι δασικές πυρκαγιές και τα παράσιτα πλήττουν τα δάση. Οι εκπομπές από τις μεταφορές και τα τρόφιμα έχουν παραμείνει σχεδόν αμετάβλητες από το 2005, παρά την πρόοδο σε άλλους τομείς. Τα κράτη μέλη έχουν αποτύχει να προσαρμοστούν στην ακραία καιρική αλλαγή με την ταχύτητα που απαιτεί το αυξημένο ρίσκο, ενώ η λειψυδρία πλήττει ήδη έναν στους τρεις Ευρωπαίους και αναμένεται να επιδεινωθεί.
«Δυσκολευόμαστε να πετύχουμε τους στόχους του 2030 σε πολλούς τομείς», δήλωσε η Λένα Ύλα-Μονόνεν, εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού. «Αυτό ουσιαστικά θέτει σε κίνδυνο τη μελλοντική ευημερία, την ανταγωνιστικότητα και την ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων».
Η προειδοποίηση έρχεται σε μια περίοδο που η άνοδος ακροδεξιών κομμάτων, τα οποία αρνούνται την επιστήμη της κλιματικής αλλαγής, οδηγεί σε υποχώρηση πράσινων πολιτικών σε όλη την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ ασκούν πίεση στην ΕΕ να αγοράζει ορυκτά καύσιμα και να εγκαταλείψει πρότυπα ρύπανσης που επηρεάζουν εισαγόμενα προϊόντα. Στον ΟΗΕ, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε χωρίς αποδείξεις ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται «στο χείλος της καταστροφής λόγω της πράσινης ενεργειακής ατζέντας», κατηγορώντας τη μείωση κατά 37% των εκπομπών της ΕΕ από το 1990 για απώλεια θέσεων εργασίας και κλείσιμο εργοστασίων.
Οι κορυφαίοι τρεις αξιωματούχοι της ΕΕ για την περιβαλλοντική πολιτική, η Τερέσα Ριβέρα, η Γέσικα Ρόσβαλ και ο Βόπκε Χούκστρα, χρησιμοποίησαν τα ευρήματα της έκθεσης για να υποστηρίξουν τη συνέχιση της δράσης για το κλίμα. Ο Χούκστρα τόνισε ότι «το κόστος της αδράνειας είναι τεράστιο και η κλιματική αλλαγή απειλεί άμεσα την ανταγωνιστικότητά μας», ενώ η Ριβέρα προειδοποίησε ότι «η αναβολή των στόχων θα αυξήσει το κόστος, θα βαθύνει τις ανισότητες και θα αποδυναμώσει την ανθεκτικότητά μας».
Η έκθεση παρουσιάζει την πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Από τους 22 συγκεκριμένους στόχους πολιτικής για το 2030, μόνο δύο —οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οι ουσίες που καταστρέφουν το όζον— θεωρούνται «σε καλό δρόμο». Εννέα κρίνονται «εκτός πορείας», ενώ οι υπόλοιποι παρουσιάζουν μικτά αποτελέσματα.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η κατάσταση της βιοποικιλότητας: η ΕΕ απέτυχε να ανακόψει και να αντιστρέψει την απώλειά της έως το 2020, και κανένας δείκτης δεν δείχνει ότι οι στόχοι για το 2030 θα επιτευχθούν. Μία από τις ελάχιστες θετικές εξελίξεις ήταν η αύξηση των προστατευόμενων περιοχών, που το 2022 κάλυψαν το 26,1% της ξηράς και το 12,3% της θάλασσας.
Η πρόοδος προς την κυκλική οικονομία παραμένει περιορισμένη. Η κάλυψη της ζήτησης υλικών μέσω ανακύκλωσης αυξήθηκε ελάχιστα — από 10,7% το 2010 σε 11,8% το 2023. «Η πραγματική κόκκινη σημαία είναι η κατανάλωσή μας», δήλωσε ο Τομπίας Λουνγκ, συντάκτης της έκθεσης. «Τα επίπεδα κατανάλωσης είναι υπερβολικά υψηλά».
Παρά τις πιέσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιμένει ότι παραμένει δεσμευμένη στην πράσινη ατζέντα, αν και προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία σε βιομηχανικούς κλάδους και κράτη μέλη που αντιδρούν στον ρυθμό της μετάβασης. Στο μεταξύ, η βελτίωση της ποιότητας του αέρα έχει ήδη οδηγήσει στη μείωση κατά περίπου 50% των πρόωρων θανάτων από μικροσωματίδια από το 2005. «Σώζουμε ανθρώπινες ζωές χάρη σε αυτές τις δράσεις», υπογράμμισε η Ύλα-Μονόνεν. «Είναι σαφές ότι πρέπει να συνεχίσουμε».
Πηγή: The Guardian
