Τα ταμεία ESG, όπως είναι γνωστά, υπόσχονται να επενδύσουν σε εταιρείες με καλύτερα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνησης χαρακτηριστικά, να σώσουν τον πλανήτη, να βελτιώσουν τις συνθήκες των εργαζομένων ή, στην περίπτωση του ETF Vegan Climate των ΗΠΑ, να αποτρέψουν την κατανάλωση ζώων.
Οι ομάδες λόμπι πιέζουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα πανεπιστημιακά κονδύλια και ορισμένες κεντρικές τράπεζες να μετατοπίσουν τις επενδύσεις τους προς το ESG. Οι Αρχές Υπεύθυνων Επενδύσεων που υποστηρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι οι υπογράφοντες έχουν 121 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακών στοιχείων υπό διαχείριση.
Οι υποστηρικτές του ESG μπορούν να υποδείξουν κάτι μοιάζει με επιτυχία: Η πίεσή τους έχει ενθαρρύνει πολλές εταιρείες να πουλήσουν σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, ορυχεία και, στην περίπτωση της αγγλοαυστραλιανής εξόρυξης BHP, τις πετρελαϊκές της δραστηριότητες. Έχει αναγκάσει ακόμη και αλλαγές διοικητικού συμβουλίου στην Exxon Mobil.
Δυστυχώς, η πώληση περιουσιακών στοιχείων ή μετοχών από μόνη της δεν σώζει τον πλανήτη, επειδή κάποιος άλλος τα αγόρασε. Οι πλούσιοι που θέλουν να κάνουν τον κόσμο πιο πράσινο θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά, αγοράζοντας και κλείνοντας ρυπογόνες επιχειρήσεις ακόμα και όταν είναι κερδοφόρες. Μέχρι στιγμής, όμως, αυτό δεν έχει συμβεί με κανέναν σημαντικό τρόπο. Η πρόταση από τους διαχειριστές κεφαλαίων της Wall Street είναι ακριβώς το αντίθετο - ότι με το να προχωρήσουν οι πράσινοι επενδυτές μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, όχι λιγότερα.
Υπάρχουν τρία μεγάλα επιχειρήματα υπέρ του ESG, τα οποία ακούγονται λογικά, αλλά έχουν μεγάλα ελαττώματα.
Πρώτον, υπάρχει η αίσθηση ότι αν οι εταιρείες αντιμετωπίζουν καλύτερα το περιβάλλον, τους εργαζόμενους, τους προμηθευτές και τους πελάτες, είναι καλύτερο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Όμως, το επιπρόσθετο κόστος για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα μιας εταιρείας ή άλλες πρωτοβουλίες όπως η αύξηση των μισθών θα δημιουργήσουν μεγαλύτερο βάρος για τις επιχειρήσεις. Έτσι τα κέρδη τους θα μπορέσουν να διατηρηθούν μόνο αν μετακυλήσουν το κόστος σε υψηλότερες τιμές για τους πελάτες. Η εναλλακτική είναι η μείωση των κερδών, αλλά οι επενδυτές ESG είναι δύσκολο να δεχθούν κάτι τέτοιο.
Το δεύτερο επιχείρημα αναφέρει ότι αν δεν αγοράζονται μετοχές ή ομόλογα «βρώμικων» εταιρειών και προτιμώνται αυτά των «καθαρών εταιρειών», γίνεται ευρύτερα κάτι καλό. Στην πράξη, υπάρχει μια πολύ ασθενής σχέση μεταξύ του κόστους του κεφαλαίου και της συνολικής εταιρικής επένδυσης για τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Οι μικρές αλλαγές στο κόστος του κεφαλαίου είναι ωχρές σε σύγκριση με τις προβλέψεις κινδύνου και απόδοσης ενός νέου έργου.
Ο τρίτος ισχυρισμός από ορισμένους επενδυτές ESG είναι ότι απλώς προσπαθούν να βγάλουν χρήματα και αυτό περιλαμβάνει την αποφυγή εταιρειών που αναλαμβάνουν ρίσκα χωρίς να λαμβάνουν υπόψη του ESG. Δεδομένου ότι αυτοαποκαλούνται «βιώσιμοι» ή χρησιμοποιούν «ενσωμάτωση ESG», τα κεφάλαια που το κάνουν αυτό μοιάζουν πολύ με τον υπόλοιπο κλάδο ESG. Η αρχή επιλογής των πιο δημοφιλών δεικτών ESG, για παράδειγμα, αυτών από το MSCI, περιλαμβάνει τον εντοπισμό μόνο κινδύνων που είναι οικονομικά σημαντικοί.
Υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο η επένδυση ESG να λειτουργεί, κάπως. Οι μέτοχοι μπορούν να πιέσουν τις εταιρείες να σταματήσουν να ασκούν πιέσεις στις κυβερνήσεις υπέρ των ορυκτών καυσίμων. Είναι ευνόητο ότι αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τους πελάτες και τις κυβερνήσεις να κάνουν τα πράγματα που θα έκαναν πραγματικά τη διαφορά.
Η μεγάλη μου ανησυχία για την επένδυση ESG είναι ότι αποσπά την προσοχή όλων από τη δουλειά που πραγματικά πρέπει να γίνει. Αντί να προσπαθούμε μάταια να κατευθύνουμε τη ροή των χρημάτων προς τις σωστές αιτίες, είναι απλούστερο και πολύ πιο αποτελεσματικό να φορολογούμε ή να ρυθμίζουμε τα πράγματα που ως κοινωνία συμφωνούμε ότι είναι κακά και να επιδοτούμε τα πράγματα που πιστεύουμε ότι είναι καλά. Το θαύμα του καπιταλισμού είναι ότι τα χρήματα θα ρέουν από μόνα τους.
