Τους στοχους της ενεργειακής μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία περιγράφει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που κοινοποιήθηκε στην Κομισιόν προς έγκριση.
Πρόκειται για το προσχέδιο, ενώ με τις παρατηρήσεις για την έγκριση της Κομισιόν και τη διαβούλευση θα διαμορφωθεί το τελικό το οποίο και θα κατατεθεί για τελική έγκριση στην Κομισιόν τον Ιούνιο του 2024.
Οι αναθεωρημένοι στόχοι της Ελλάδας για το 2030 αφορούν μεταξύ άλλων 23,5 GW κάθε μορφής ΑΠΕ, 5,3 GW αποθήκευση, 7,7 GW μονάδων φυσικού αερίου, μηδενική παρουσία του λιγνίτη, καθώς επίσης εκτίμηση για ένα στόλο από 460.000 ηλεκτρικά οχήματα, περιγράφει το κείμενο του νέου ΕΣΕΚ το οποίο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Κομισιόν.
Στην ηλεκτροκίνηση παρατίθενται δύο σενάρια: Το σενάριο βάσης όπου συνεχίζονται τα σημερινά μέτρα στήριξης και το δεύτερο (αισιόδοξο) με πιο ενισχυμένα προγράμματα για ταχύτερη διείσδυση. Σε αυτό το δεύτερο, από περίπου 30.600 ηλεκτρικά επιβατικά και ελαφριά φορτηγά, ο αριθμός τους πρόκειται να ανέλθει σε περίπου 85.000 το 2025 και σε πάνω από 460.000 οχήματα το 2030 (περιλαμβάνονται τα BEV – αμιγώς ηλεκτρικά και τα PHEV – plug-in υβριδικά).
Εκτός από τις προβολές ανά τομέα, το κείμενο που αφορά την περίοδο 2021- 2050, περιλαμβάνει αυξημένες επενδυτικές δαπάνες, της τάξης του 1% - 2% του ΑΕΠ, με την επισήμανση ότι στις μεταφορές και την αναβάθμιση των κατοικιών, τα νοικοκυριά θα επωμισθούν αναπόφευκτα μια σημαντική αύξηση του κόστους, επομένως είναι απαραίτητη η χρηματοδοτική τους διευκόλυνση.
Στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η χώρα θα πρέπει το 2030 να έχει 9,5 GW από αιολικά, (εκ των οποίων 1,9 GW υπεράκτια), 13,4 GW φωτοβολταικά και 0,6 GW άλλες πράσινες τεχνολογίες. Ειδικά στα χερσαία αιολικά και φωτοβολταϊκά, η εγκατεστημένη ισχύς προβλέπεται να αυξηθεί κατά 12 GW ως το 2030 (από 11,5 GW στα τέλη του 2023 σε 23,5 GW το 2030). Τα υδροηλεκτρικά θα πρέπει να είναι 3,8 GW, η αποθήκευση 5,3 GW, (εκ των οποίων 3,1 GW μπαταρίες και 2,2 GW η αντλησιοταμίευση), ενώ το μείγμα συμπληρώνουν 7,7 GW μονάδων φυσικού αερίου, 0,7 GW μονάδων με υγρό καύσιμο και καθόλου λιγνίτης.
Το σύνολο της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται ότι θα φτάσει τις 64,6 ΤWh στο τέλος της δεκαετίας, ενώ μειώνεται κατακόρυφα η εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές, καθώς η συμμετοχή τους δεν θα ξεπερνά το 3%.
Στα υπόλοιπα μεγέθη, η συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας θα είναι 44%, έναντι 35% στο προηγούμενο ΕΣΕΚ. Ενώ, στόχος είναι οι ΑΠΕ να καλύπτουν το 80% της ηλεκτροπαραγωγής ως το 2030 (σημαντικά υψηλότερος από το 61% που είχε τεθεί στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ) και να πλησιάσουν το 95% από το 2035 και μετά.
Οσο για την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στις 52,7 TWh το 2030 (81,6% του συνόλου). Στόχος είναι οι εκπομπές CO2 από την παραγωγή ενέργειας να έχουν μηδενιστεί από το 2035 και μετά, με έμφαση στον εξηλεκτρισμό των τομέων μεταφορές και κτίρια. Επισημαίνεται ότι μεγάλη μείωση των εκπομπών ήδη από το 2023 προέρχεται από την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων.
Στα 264 με 270 δισ. ευρώ για την εξαετία, αποτιμάται το κόστος της ενεργειακής μετάβασης για τους τελικούς καταναλωτές σύμφωνα με τα στοιχεία του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Το ετήσιο κόστος καταναλωτών για την ενέργεια, περιλαμβανομένων επενδύσεων σε εν. αποδοτικότητα, αγορά συσκευών και οχημάτων, καθώς και αγοράς ενεργειακών προϊόντων ανέρχεται σε 43 δις. ευρώ το χρόνο μέχρι το 2030.
Οι παραπάνω υπολογισμοί περιλαμβάνουν το κόστος αγοράς οχημάτων και μέσων μεταφοράς κάθε είδους, το κόστος απόκτησης όλων των ειδών των συσκευών και εξοπλισμού που καταναλώνει ενέργεια σε όλους τους τομείς και το κόστος επενδύσεων για την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλους τους τομείς.
Το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτικών δαπανών γίνεται στον τομέα των μεταφορών και αφορά την αγορά οχημάτων και άλλων μεταφορικών μέσων, για τα οποία θα απαιτηθούν μεγαλύτερες επενδύσεις συγκριτικά με το παρελθόν.
Πέραν των μεταφορών, το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών και κτιρίων θα χρειαστεί να αυξηθεί δύο ή και τρεις φορές ετησίως συγκριτικά με παρελθόντα προγράμματα.
Σε αυτά τα ποσά θα πρέπει να προστεθούν αυξημένες δαπάνες για την αγορά αποδοτικών συσκευών προηγμένης τεχνολογίας, όπως οι αντλίες θερμότητας, και οχημάτων, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Κατά συνέπεια, τα νοικοκυριά, όλων των εισοδηματικών κατηγοριών, θα κληθούν στο πλαίσιο της πράσινης ενεργειακής μετάβασης να επωμισθούν σημαντική αύξηση και μερίδιο του συνόλου των επενδύσεων. Είναι κρίσιμης επομένως σημασίας, όπως τονίζει το κείμενο, η διευκόλυνση της χρηματοδότησης των νοικοκυριών για τον σκοπό αυτό
