Στην κλιματική αλλαγή, η δυναμική είναι το παν. Ο οικονομολόγος του κλίματος Ουίλιαμ Νορντχάους παρατήρησε ότι το πρόβλημα με την ταχύτερη μείωση των εκπομπών από όλες τις χώρες είναι ότι, από βραχυπρόθεσμη οικονομική άποψη, τα έθνη έχουν ουσιαστικά κίνητρο να εκμεταλλευτούν τις προσπάθειες των άλλων αντί να κινηθούν πρώτα.
Ωστόσο, εάν υπάρχει δυναμική στις δεσμεύσεις, το πρόβλημα εξαφανίζεται σε μεγάλο βαθμό. Εάν μια κυβέρνηση βλέπει ότι οι άλλοι ενεργούν, είναι πιο πιθανό να προχωρήσει και η ίδια – ακόμη περισσότερο εάν θεωρεί ότι όσοι επέλεξαν την έγκαιρη δράση θα λάβουν ανταμοιβές, ίσως στην κάλπη.
Αυτό δεν ισχύει μόνο για τις κυβερνήσεις. Οι εταιρείες διεκδικούν μερίδιο αγοράς σε κάθε τομέα της οικονομίας χρησιμοποιώντας όποιον μοχλό μπορούν.
Αν το να θεωρηθείς φιλόδοξος όσον αφορά την κλιματική αλλαγή κάνει το εμπορικό σου σήμα να γίνει αντιληπτό, οι άλλοι όχι μόνο θα ακολουθήσουν αλλά θα προσπαθήσουν να προηγηθούν, όπως ακριβώς ένας αθλητής δεν επιδιώκει να ισοφαρίσει τον πρωτοπόρο αλλά να αποκτήσει προβάδισμα.
Φέτος, οι συνέπειες της μη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής παρουσιάστηκαν πιο έντονα από ποτέ. Τον Φεβρουάριο, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε μια συγκλονιστική αξιολόγηση των επιπτώσεων μέχρι σήμερα και των προβλέψεων για το μέλλον.
Ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός ζει σε μέρη ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή. Σε κάθε περιοχή, αυξάνει τα ποσοστά θανάτων και ασθενειών λόγω ακραίας ζέστης και άλλων εκδηλώσεων. Η Ευρώπη ψήνεται σε θερμοκρασίες ρεκόρ, με την Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Τουρκία να υποφέρουν από καταστροφικές πυρκαγιές.
Οι επιπτώσεις του κλίματος μειώνουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών, την παραγωγικότητα της αλιείας και την ασφάλεια των αποθεμάτων γλυκού νερού. Για παράδειγμα, η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καλλιέργεια μαλακού σιταριού το 2022 είναι μειωμένη κατά πέντε εκατομμύρια τόνους σε σχέση με προηγούμενη εκτίμηση.
Έρχονται πολύ χειρότερα και, όλο και περισσότερο, οι επιπτώσεις θα ξεπερνούν την ικανότητα προσαρμογής των ανθρώπων και της φύσης. Παρά την υπογραφή της έκθεσης της IPCC (συμφωνώντας έτσι με τα συμπεράσματά της), οι κυβερνήσεις δεν έχουν αναλάβει δράση για τη μείωση των εκπομπών.
Πράγματι, πολλές αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως η ανασφάλεια, οι υψηλές τιμές των τροφίμων και ο διακοπτόμενος ενεργειακός εφοδιασμός που οφείλεται στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με τους ούριους ανέμους της πανδημίας COVID-19. Αλλά η κλιματική αλλαγή δεν σταμάτησε καθώς αυτές οι κρίσεις πήραν διαστάσεις.
Τον περασμένο Νοέμβριο, στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκώβη, οι κυβερνήσεις συμφώνησαν ότι οι υφιστάμενες δεσμεύσεις τους ήταν ανεπαρκείς και ότι χρειάζονταν ενίσχυση φέτος.
Όμως, μόνο λίγες χώρες υποσχέθηκαν να υποβάλουν νέες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDC, οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι χώρες μέσω της σύμβασης του ΟΗΕ για το κλίμα) φέτος- μόνο μία, η Αυστραλία, το έχει πράξει.
Κάπως εκπληκτικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προτίθεται να αναβαθμίσει τον στόχο της για την NDC, παρόλο που επιταχύνει μέτρα όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση και οι ηλεκτρικές μεταφορές για να μειώσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων και να υπονομεύσει την πολεμική μηχανή του Πούτιν, και θα έπρεπε απλώς να τα μεταφράσει σε νέα επίσημη δέσμευση.
Το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι η δυναμική έχει σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί μετά τα πισωγυρίσματα και τους αισιόδοξους θορύβους στη σύνοδο κορυφής της Γλασκώβης πέρυσι. Το κατά πόσον η G7, η G20 ή οποιοδήποτε άλλο διεθνές φόρουμ μπορεί να την επανακτήσει είναι, αυτή τη στιγμή, ένα αμφισβητούμενο ζήτημα. Επομένως, ποιος μπορεί;
Πιθανά μέρη που πρέπει να εξετάσουμε περιλαμβάνουν οντότητες εκτός των εθνικών κυβερνήσεων – κράτη και περιφέρειες, πόλεις και επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν όλες τη δυνατότητα να μειώσουν τις εκπομπές τους θέτοντας και υλοποιώντας τον στόχο της επίτευξης καθαρών μηδενικών εκπομπών μέχρι τα μέσα του αιώνα ή νωρίτερα.
Μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα από την κοινοπραξία Net Zero Tracker δείχνει ότι εδώ υπάρχει κάποια δυναμική.
Τους τελευταίους 18 μήνες, ο αριθμός των πόλεων παγκοσμίως με στόχους καθαρού μηδενός έχει διπλασιαστεί. Ο αριθμός των κρατών και των περιφερειών έχει επίσης αυξηθεί κατά περισσότερο από 50%.
Στον εταιρικό τομέα, το ένα τρίτο των μεγαλύτερων εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών παγκοσμίως έχουν πλέον στόχους καθαρού μηδενός, από το ένα πέμπτο στο τέλος του 2020. Αυτό είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο στην Ευρώπη- περισσότερες από τις μισές σημαντικές εταιρείες που εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία έχουν θέσει στόχους καθαρού μηδενισμού για το 2050 ή νωρίτερα.
Παράλληλα με αυτή τη δυναμική στον καθορισμό στόχων καθαρού μηδενός, βλέπουμε επίσης κάποιους, αν και όχι αρκετούς, των οποίων οι στόχοι συνοδεύονται από μέτρα απαραίτητα για την υλοποίησή τους, όπως ένα σχέδιο, ενδιάμεσοι στόχοι, ένας μηχανισμός ετήσιας αναφοράς και χαμηλή εξάρτηση από αντισταθμιστικά μέτρα.
Ο αριθμός των πόλεων που πληρούν ένα σχετικά βασικό σύνολο προτύπων που έχουν τεθεί από την εκστρατεία Race to Zero του ΟΗΕ πενταπλασιάστηκε τους τελευταίους 18 μήνες, και ο αριθμός των εταιρειών που πληρούν τα ίδια πρότυπα αυξήθηκε επίσης.
Λογικά, ο αριθμός των οντοτήτων με στόχους καθαρού μηδενός και η ποιότητα των στόχων αυτών θα πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς. Η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή αυξάνεται μεταξύ του κοινού που ψηφίζει.
Για τις επιχειρήσεις, τόσο οι πελάτες όσο και οι μέτοχοι μπορούν να προωθήσουν την αλλαγή. Και τα οικονομικά της ενέργειας συνεχίζουν να γέρνουν αδυσώπητα: η ηλιακή και η αιολική ενέργεια είναι πλέον η φθηνότερη μορφή νέας ενεργειακής δυναμικότητας στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων διπλασιάστηκαν μέσα σε ένα μόνο έτος.
Κατά συνέπεια, η ζήτηση άνθρακα βρίσκεται αναμφίβολα σε πτώση (παρά τις βραχυπρόθεσμες αυξήσεις λόγω της έλλειψης φυσικού αερίου που προκάλεσε ο Πούτιν), και το πετρέλαιο μπορεί επίσης να βρίσκεται σε αδυσώπητη πτώση. Αυτή η πρόοδος στην πραγματική οικονομία μπορεί να πείσει τις επιχειρήσεις να αναλάβουν πιο ουσιαστικές δεσμεύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να γίνουν πιο τολμηρές.
Εάν η δυναμική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μεταξύ των κυβερνήσεων έχει σταματήσει φέτος, η συνεχώς αυξανόμενη υιοθέτηση των στόχων μηδενικού καθαρού κόστους μπορεί να την αναγεννήσει, εάν συνδυαστεί με αύξηση της ευρωστίας.
Πηγή: Euractiv
