Η Γαλλία, ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς κρασιού παγκοσμίως, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι προχωρά σε ένα διευρυμένο —και μόνιμο— πρόγραμμα εκρίζωσης αμπελιών, με στόχο να «επαναφέρει σε ισορροπία την προσφορά» και να «εξασφαλίσει βιωσιμότητα» για τις φάρμες που πλήττονται από την κρίση του κρασιού.
.
Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε για ποσό ύψους 130 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να επιδοτηθεί η διαδικασία, που περιλαμβάνει την αφαίρεση των φυτών μαζί με τις ρίζες τους, με κόστος περίπου 1.000 ευρώ ανά εκτάριο.
Η απόφαση έρχεται καθώς ο κλάδος βιώνει σωρεία προβλημάτων — από μείωση στην κατανάλωση κρασιού, ειδικά κόκκινου, έως ασταθή καιρικά φαινόμενα που πλήττουν σοβαρά τις σοδειές. Η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης επισημαίνει πως η κρίση δεν είναι πρόσκαιρη αλλά «συνεχής», με πλήθος φορτίων: από γεωπολιτικές εντάσεις και δασμούς, μέχρι τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του κλίματος που προκαλούν ζέστη, ξηρασία και πρόωρο τρύγημα.
Όμως το «σχέδιο σωτηρίας» εγείρει έντονες ανησυχίες. Κριτικοί υποστηρίζουν ότι η εκρίζωση αμπελιών — αν και στοχεύει στη μείωση του πλεονάσματος — μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις. Στην περίπτωση της Γαλλίας, όπου τα αμπέλια παίζουν ρόλο κοινωνικό, πολιτισμικό και οικολογικό, η συρρίκνωση της επιφάνειας μπορεί να σημαίνει απώλεια βιοποικιλότητας, αλλαγές στο τοπίο και μεγαλύτερη ευπάθεια σε φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές.
Ταυτόχρονα, το μέτρο δείχνει τα όρια των πολιτικών προσαρμογής του κλάδου. Η κλιματική αλλαγή — με τις ζέστες, τις ξηρασίες και τις μεταβλητές βροχοπτώσεις — μεταβάλλει την «ψυχή» των αμπελιών: είτε μειώνοντας τις αποδόσεις, είτε αλλάζοντας τα χαρακτηριστικά του κρασιού, είτε αναγκάζοντας παραγωγούς να αναπροσαρμόζουν ποικιλίες και μεθόδους.
Η εκρίζωση δεν είναι το μόνο μέτρο που εξετάζεται. Κάποιοι οινοπαραγωγοί συζητούν για εναλλακτικές λύσεις: αλλαγή ποικιλιών, μετακίνηση των καλλιεργειών σε πιο δροσερές περιοχές, ή προσαρμογή των μεθόδων καλλιέργειας ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες κλιματικές πραγματικότητες. Αλλά στην πράξη, η πίεση είναι τεράστια: πολλές φάρμες δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος των αλλαγών — και η απάντηση της κυβέρνησης με την εκρίζωση καταδεικνύει το βάθος της κρίσης.
Η επιλογή της εκρίζωσης ως «θεραπείας» δείχνει πως για τη γαλλική οινοποιία, το κρασί — αλλά και η ταυτότητα που εκπροσωπεί — μπαίνουν πλέον στη ζυγαριά της βιωσιμότητας και, ίσως, της επιβίωσης. Το ερώτημα που απομένει είναι εάν αυτή η θυσία είναι απαραίτητη — ή εάν απλώς μεταθέτει το πρόβλημα για την επόμενη γενιά.
